قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ايدا بالايەۆا الماتى وبلىسىنا جاساعان جۇمىس ساپارى اياسىندا جامبىل اۋدانى تۋرالى تىڭ دەرەكتەرگە تولى «قىزىر قونعان قۇت مەكەن» اتتى بالالارعا ارنالعان تانىمدىق كىتابىنىڭ تۇساۋىن كەستى. 

جامبىل اۋدانىنداعى ءاربىر ەلدى مەكەن، قونىستار، ونىڭ تابيعاتى مەن جەر-سۋ اتاۋلارىنىڭ شىعۋ تاريحى، سونىمەن قاتار وسى وڭىردە تۋىپ-وسكەن تاريحي تۇلعالار جايىندا بۇرىندارى جاريالانباعان تىڭ دەرەكتەر، ولكەتانۋشىلار مەن عالىمداردىڭ زەرتتەۋلەرى، جازۋشىلار مەن تاريحشىلاردىڭ، سونداي-اق كونەكوز قاريالاردان جەتكەن اڭىزدار مەن شەجىرەلەر 4 جىل بويى جيناقتالىپ، اتالمىش كىتاپقا ەنگىزىلگەن. جازىلۋ مانەرى بالالاردىڭ تۋعان ولكەسىن تانىپ-بىلۋگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، تانىمىن كەڭەيتىپ، وتانسۇيگىشتىك رۋحىن شىڭداۋعا ىقپالىن تيگىزەدى دەپ سەنەمىز. كىتاپ مەكتەپ وقۋشىلارى مەن ۇستازدار قاۋىمىنا، سونىمەن قاتار ەلىن، جەرىن سۇيەتىن قالىڭ وقىرمانعا ارنالىپ جازىلعان. 

تانىمدىق سيپاتتا جازىلعان ەڭبەك ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسىنداعى «تۋعان جەر» جوباسى اياسىندا جارىق كورىپ وتىر. وسى رەتتە، سالتاناتتى شارانى اشىپ، جۇرگىزىپ وتىرعان وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق ومار دا كىتاپ اۆتورىنىڭ تۇساۋكەسەردى كىندىك قانى تامعان كيەلى مەكەندە وتكىزۋدى ءجون ساناعانىن اتاپ ءوتتى.

جيىنعا قاتىسقان كوپشىلىككە جۇرەكجاردى لەبىزىن بىلدىرگەن ايدا بالايەۆا كىتاپتىڭ قولعا الىنۋىنا تۋعان توپىراققا دەگەن پەرزەنتتىك ماحابباتىنىڭ تۇرتكى بولعانىن ايتتى. اقىنى نوسەرلەپ جىر توككەن، باتىرى باياندى جۇرت ەتكەن ولكەنىڭ تاريحىن زەردەلەپ، كوڭىل تەبىرەنىسىن اق قاعازعا ءتۇسىرۋى الداعى ۇلكەن ەڭبەكتىڭ باستاماسى دەپ بىلەتىنىن جەتكىزدى.

– يدەيانىڭ ءيى قانىپ، ابدەن ءپىسۋى ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان كەزەڭگە سايكەس كەلدى. مۇنىڭ دا ۇلكەن سيمۆولدىق ءمانى بار دەپ بىلەمىن. ەلباسى ايتقانداي، اركىم تۋعان جەرىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسۋ ارقىلى، تۋعان ەلدىڭ وركەندەۋىنە ەڭبەك ەتەدى، – دەيدى ايدا بالايەۆا.

كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەرىنە ارنالعان كەزدەسۋدى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق ومار جۇرگىزدى. كەشتە ءسوز الىپ، كىتاپ جايىندا ويىمەن بولىسكەن جامبىل اۋدانىنىڭ اكىمى جانداربەك دالابايەۆ، بەلگىلى جازۋشى-جۋرناليست، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەر، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءۋاليحان قاليجان، ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى ۇلتتىق اكادەميانىڭ پروفەسسورى، بەلگىلى جازۋشى ناعاشىبەك قاپالبەك ۇلى، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، الماتى قالاسىندا ءبىرقاتار جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور كەنجەحان ماتىجانوۆ، اۋداندىق «اتامەكەن» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى راتبەك تەرلىكبايەۆ كىتاپتىڭ قۇرىلىمى جايلى تەرەڭنەن تولعاپ، وقىرماننىڭ كىتاپقا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرا ءتۇستى. 

– بۇل – بالالارعا ارنالعان كىتاپ. سوندىقتان، بارىنشا قاراپايىم تىلمەن باياندالعان.  تاريحي دەرەكتەردىڭ مازمۇنى اشىلىپ، تۇسىنىكتى جازىلعان. كىتاپ كىشكەنتاي وقىرمانداردىڭ بويىنا تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك دارىتۋعا از دا بولسا ۇلەس قوسسا – مەنىڭ ماقساتىمنىڭ ورىندالعانى. ول وقۋشىلاردىڭ تۋعان جەرىن تەرەڭىرەك زەرتتەۋگە قۇلشىنىسىن دا وياتار دەپ ۇمىتتەنەمىن. بولاشاقتا ىرگەلى زەرتتەۋلەر جاسالىپ، كىتاپتاعى مالىمەتتەر عىلىمي تۇرعىدان باي تۇسەرىنە سەنىمدىمىن"، - دەپ اتاپ ءوتتى ايدا عالىم قىزى.

كەزدەسۋ كەشى جەتىسۋلىق ونەر ۇجىمدارىنىڭ كونسەرتتىك باعدارلاماسىمەن جالعاسىپ، سوڭىندا جينالعاندارعا جاڭا كىتاپ سىيعا تارتىلدى. 

وتانشىلدىققا، پاتريوتيزمگە ۇندەۋ ماقساتىنداعى كولەمدى كىتاپ بالالاردىڭ تالعامىنا ساي كوزگە تارتىمدى، كوڭىلگە قونىمدى ساپالى باسىلعان. وندا كيەلى جەرلەر، تاريحي ورىندار، وسى وڭىردەن شىققان ۇلت تۇلعالارى، جەر-سۋ اتتارىنىڭ شىعۋ توركىنى، ەڭ اياعى شەجىرە، اڭىز-اڭگىمەلەرگە دەيىن ورىن بەرىلگەن. اۋداننىڭ وتكەنىمەن قاتار بۇگىنىنەن دە مول ماعلۇمات قامتىلىپ، ءاربىر اۋىلدىق ايماق پەن ەلدى مەكەنگە جەكە-جەكە توقتالعان. شارادا اقىن نادەجدا لۋشنيكوۆا قالامگەر سىڭلىسىنە ارناپ ولەڭ وقىدى.

ساحنا تورىندە جاسالعان تۇساۋكەسەر راسىمىندە ايدا بالايەۆا جيناقتىڭ العاشقى داناسىن تاريح پانىنەن ساباق بەرگەن سۇيىكتى ۇستازى نۇرشاگۇل ابايەۆاعا تاپسىردى. كەلگەن جۇرتشىلىققا دا كىتابىن سىيلادى. كەش سوڭىندا اۋداندىق «ءسۇيىنباي سازى» فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق ءانسامبلىنىڭ ارتىستەرى ءان-جىردان شاشۋ شاشتى.

جەرلەستەرىمەن ەمەن-جارقىن جۇزدەسكەن ايدا عالىم قىزى تۋعان اۋىلى جامبىلعا بارىپ، مۇراجايداعى اقىن كەسەنەسى مەن نۇرعيسا تىلەندييەۆ ەسكەرتكىشىنە گۇل شوعىن قويدى. وسى كۇنى ايدا بالايەۆا ءوزى وقىعان جامبىل اتىنداعى ورتا مەكتەپكە بارىپ، وندا ۇستازدارىمەن جانە وقۋشىلارمەن كەزدەسىپ، ەمەن-جارقىن اڭگىمە قۇرىپ، سوڭىندا مەكتەپ ۇجىمىنا كىتاپتار مەن ينتەراكتيۆتى تاقتا سىيلادى.