الماتى اكىمى باۋىرجان بايبەك جۇمىس ساپارى بارىسىندا ەسكى ۇيلەردى ءسۇرۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ، اۋلالاردى اباتتاندىرۋ جانە قالانىڭ ءبىرقاتار داڭعىلدارىن جاڭارتۋ بارىسىمەن تانىستى.
مىسالى، سۇلەيمەنوۆ كوشەسىنىڭ قيلىسى مەن جاندوسوۆ كوشەسىنەن جوعارى ورنالاسقان ۇي تۇرعىندارىن ۋاقىتشا ورنالاستىرۋ مەن 50 جىلدارى سالىنعان ۇيلەردى ءسۇرۋ جۇمىستارى باستالادى. 8 پاتەرلى ءۇيدىڭ ورنىنا «الماتى اكك ۇك» اق جەكە قۇرىلىس جۇرگىزۋشىمەن بىرگە ورتالىقتاندىرىلعان كوممۋنيكاسيا جۇيەسى بار كوپقاباتتى تۇرعىن ءۇي سالۋدى جوسپارلاعان. جالپى وسى ايماقتا 44 ەسكى ۇيلەر سۇرىلەدى.
جەتىسۋ اۋدانى رايىمبەك داڭعىلى بويىنداعى 2،7 گا جەرگە ورنالاسقان ەكى قاباتتى اپاتتى ءۇي سۇرىلەدى. جالپى، تاياۋ جىلدارى 500 ەسكى جانە اپاتتى ۇيلەر بۇزىلىپ، ولاردىڭ ورنىنا 1،2 ملن. شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي سالىنادى.
«بۇل باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋ ءبىرقاتار ماسەلەنى شەشۋگە جول اشادى. قالانىڭ كەلبەتى وزگەرەدى، جۇمىس ورنىدارى اشىلادى، ينۆەستيسيا تارتىلادى، ەڭ باستىسى، قالالىقتاردىڭ تۇرمىستارى جاقسارادى»، - دەدى باۋىرجان بايبەك.
جۇمىس ساپارى بارىسىندا قالا اكىمى اۋەزوۆ اۋدانىنداعى جاڭارعان اۋلالاردى كوردى، بيىلعى جىلى 65 اۋلا جوندەلەدى. ەگەر وتكەن جىلى قالادا 500 اۋلا جوندەلسە، بيىل تاعى دا 600 اۋلا جاڭارادى.
جاڭا اۋلالاردى سالۋ كەزىندە بالالار جانە سپورت الاڭدارى، ترەناجەر جانە ويىن كەشەندەرى پايدا بولادى. ولاردىڭ ەدەندەرىنە اسفالت جانە رەزينا توسەلەدى، ورىندىقتار مەن ۋرنالار قويىلادى، جارىق كوزدەرى ورناتىلادى.
كەيبىر اۋلالارعا پيلوتتى رەجيمدە كۇن ساۋلەسىمەن جۇمىس ىستەيتىن جارىق باعانالارى ورناتىلعان. كەيىن ولار وزگە اۋلالاردى جوندەگەن كەزدە كەڭىنەن پايدالانىلادى.
الماتى اكىمى قالانىڭ تاريحي ورتالىعىن جاڭارتۋعا قاتىستى ءجۇرىپ جاتقان قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ قارقىنىمەن تانىستى. قازىرگى كەزدە اباي، ابىلاي حان، نازاربايەۆ داڭعىلدارى مەن اباي الاڭىندا ينجەنەرلىك جەلىلەردى قايتا جۇرگىزۋ، تاس توسەۋ، جارىق باعانالارىن، سۋارۋ جۇيەلەرىن اۋىستىرۋ، كىرە بەرىستەر مەن نىساننىڭ سىرتقى كەلبەتىن وزگەرتۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. رەكونسترۋكسيا اياسىندا جاياۋ جۇرگىنشى ايماعى كەڭەيەدى، كولەڭكەلى كەڭىستىككە جاسىل جەلەك وتىرعىزىلادى، فونتاندار جاڭارادى جانە سالىنادى.
