قىتايلار وسىلاي دەپ الەمگە دابىل قاعىپتى. اسپاناستى ەلىنىڭ دەموگرافيالىق ينستيتۋتىنىڭ مالىمدەۋىنشە، 1965 جىلى قىتايدا 1 ميلليارد  248 ميلليون حالىق بولسا، قازىرگى سانى  1 ميلليارد 172 ميلليون عانا ەكەن. وسىلايشا، حالقىنىڭ 100 ميلليونعا ازايىپ كەتكەنىن جەر بەتىنەن جوعالىپ كەتۋىمىز مۇمكىن دەپ ويبايلاپ، شاشىن جۇلىپ جاتىر.

قۇداي-اۋ، بار-جوعى 18 ميلليون حالقى بار قازاقستاننىڭ شىقپاعان جانى ەكەن دە. ءبىز شىمكەنت تۇرعىندارى ءبىر ميلليونعا جەتىپ، مەگوپوليس بولدى دەپ دۋىلداپ ءجۇرمىز. ال قىتايداعى شاعىن-شاعىن قالالاردا ەڭ كەمى 5 ميلليون حالىقتان  تۇرادى ەكەن.  

جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋى ءبىر جاعىنان جۇمىس قولىنىڭ كوپتىگىنە دە تىكەلەي بايلانىستى. سول جۇمىس قولىنىڭ كوبىسى شەت ەلدەرگە اتتاندىرىلعان. ولار ەندى قايتادان ءوز ەلىنە بارعىسى كەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە جۇڭگو ساياساتى دا بۇل ماسەلەنى قولدايدى: الەمدى جاۋلاۋ ءۇشىن ولاردىڭ وزگە مەملەكەتتەردە وسىپ-وركەندەي بەرگەنى ءتيىمدى.

جۇڭگو حح عاسىردى 400 ميلليوندىق حالىق  سانىمەن اتتاعان ەكەن. ودان بەرگى ءبىر عاسىردا  قانشا ەسەگە وسكەنىن كورىپ وتىرسىز. 1949 جىلدان كەيىن  بيلىك باسىنا كەلگەن  ماو سزەدۋن  «كوپ حالىق – كۇشتى ەل» دەگەن ۇران كوتەرگەن. سول ەكەن،  قىتايلار يتشە كۇشىكتەگەن. ماو سول كەزدە بارىپ قاتەلەسكەنىن تۇسىنگەن. سونشا حالىقتى ىشىپ-جەممەن تويىندىرۋ جاعىن ويلاماعان ەكەن دە.

ماونىڭ ورنىنا كەلگەن دەن سياوپين «ءبىر وتباسىعا – ءبىر بالا» زاڭىن ەنگىزگەن. سودان قىتايلار قىز تۋسا شارانا كەزىندە ءولتىرىپ، تەك ۇل تۋسا عانا بىرەۋىن قالدىرىپ وتىرۋعا ءماجبۇر بولعان. سول سەبەپتى قىتايدا ەركەكتەر سانى ەسەپسىز ءوسىپ كەتىپ، ءبىر ايەلگە بىرنەشە ەركەكتەن كەلەدى. ونىڭ ۇستىنە بۇل جاعداي حالىقتىڭ قارتايۋىنا اكەلىپ سوققان، سوندىقتان قىتايلار   2016 جىلى «ءبىر وتباسىعا – ءبىر بالا» زاڭىن  توقتاتۋعا   ءماجبۇر بولدى. ودان بەرى ءۇش جىل وتسە دە دەموگرافيالىق ءدۇمپۋ بايقالماعان. سويتسە، ەركەك سانى ەسەپسىز كوپ بولعاندىقتان، جۇڭگو قىزدارى بايعا تيە الماي قالام دەپ قورىقپايدى ەكەن دە، جاستارى وتىز بەستەن اسقانشا بۇلعاڭداپ جۇرە بەرەدى ەكەن. وتىز بەسكە دەيىن ەركىن ءجۇرىپ قالعان قىتايلىقتاردىڭ كوبىسى  ارى قاراي بالا تۋۋدىڭ ءوزىن كۇش كورىپ، ودان دا بوتەن ءسابيدى  اسىراپ العاندى قۇپ كورەتىن بولىپتى. مىنە، ماسەلە قايدا جاتىر؟  قىتايلاردىڭ  جەر بەتىنەن جوعالىپ كەتەمىز دەپ دابىل قاعىپ جاتۋى دا سوندىقتان!

...ال ءبىز جيىرما ميلليونعا قالاي جەتەمىز دەپ جاعىمىزدى تايانىپ ءالى وتىرمىز.