-بۇگىن ءبىر ءتۇس كوردىم... ادەمى اقبوز اتقا ءمىنىپ الىپ...

-ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتەسىڭ! ارمانىڭ ورىندالادى...

***

-تۇسىمدە پالەنشەنىڭ بالاسى كوز جۇمىپتى دەيمىن... ءبىرتۇرلى شوشىپ، دەنەم تۇرشىگىپ وياندىم...

-ەە، ونىڭ ءومىر جاسى ۇزاق بولادى. كوڭىلىڭە الما، ءتۇس تۇلكىنىڭ... 

...

 پاح-پاح! نەتكەن، عاجاپ ءتۇس! قازاعىم جوريدى-اۋ! دۇرىس، ارينە! «جاقسى ءسوز-جارىم ىرىس» دەگەن دە ءوزىمىز. جاقسىعا جورىپ، جاماننان دا جاقسىلىق كۇتكەنىمىز-ەرتەڭگى كۇنگە سەنىپ، ءبىر ۇمىتكە جەلەۋ بەرەتىنى بولار.

ءبىراق دەيمىن دا، جاقسى ءتۇس كورسەك، «تاڭعا جۋىق كوردىڭ بە؟ ول-ايان ءتۇس قوي! بۇيىرسا، ءبىر جاقسىلىقتان ۇمىتتەن!»، «ويباي، مۇنىڭ كەرەمەت قوي! بايلىققا كەنەلەيىن دەپ تۇرسىڭ-اۋ!»...تاعى باسقا، «عاجاپ» قىلىپ جورىپ جىبەرەمىز!.

ال، «ناشار» ءتۇس كورسەك، ونى قاي ۋاقىتتا كورگەنىمىزگە قاراماستان، «ءاي، سەن الاڭداما، ءتۇس تۇلكىنىڭ بىردەڭەسى...»، «ۋايىمداعان سوڭ كورگەنسىڭ عوي»، «تۇسكە نە كىرمەيدى...» تاعىسىن تاعى جوققا شىعارامىز. ونى الگىندەگى ءسوزسىز ورىندالاتىن ايان ءتۇس ۋاقىتىندا كورگەنىمىزدى دە ەسكەرمەيمىز.

ارينە، بۇل دا دۇرىس. كىم جاماندىق قالايدى دەيسىز؟ تۇستە تۇرعان نە بار؟ انشەيىن، وڭىڭدە ەلەنبەي قالعان ويلار نەمەسە ۇيقى الەمىنىڭ جارنامالارى عوي...

ءتۇستىڭ دە ءۇش ءتۇرى بار.

1. شايتاني تۇستەر: شايتاننىڭ ادامدى قورقىتىپ، جانىن قيناپ، ۋايىمدايتىپ، ويىنا قايعى سالۋ نيەتپەن كورسەتەتىن تۇستەرى. مىسالى، قۇزار شىڭنان قۇلاۋ نەمەسە جۇرەگىڭ القىمعا تىعىلعانداي ۇرەيمەن شوشىپ وياناتىن، جالعىزدىقتا، قاراڭعىدا، تۇڭعيىقتا قالىپ قويعانداي اسەر بەرەتىن كورىنىستەر كورۋ. مۇنداي تۇستەردە تۇك نەگىز جوق. سول سەبەپتى، وسىنداي بۇلىڭعىر، تۇسىنىكسىز، ۇرەيلى تۇستەر كورگەن ادام ول ءتۇسىن ەشكىمگە ايتپاي، ءتۇن ورتاسىندا شوشىپ ويانعان بولسا، سول جاعىنا ءۇش رەت ۇرلەپ، الاقانىن جايىپ، اللاعا شايتاننىڭ ازعىرۋىنان سىيىنۋى كەرەك. 

2. جادىدا ساقتالىپ قالعان سىرتقى ورتانىڭ اسەرىنەن كورگەن تۇستەر: بۇل ءتۇس تۇرىنە ادامنىڭ جەكە ءوز جاعدايى مەن قيالىنا بايلانىستى تۇسىندە كورگەن كورىنىستەرى جاتادى. مىسالى، كۇندىز، وياۋ كەزدە قازى-قارتا، قۇرت، ياعني، تۇزدى تاعام جەگەن بولساڭىز، كوپ سۋ ءىشىپ جۇرگەنىڭىزدى كورۋىڭىز مۇمكىن نەمەسە الدەبىر نارسەنى كوپ ويلاي بەرسەڭىز، سول تۇسىڭىزگە ەنۋى مۇمكىن. بۇل سەكىلدى تۇستەردى دە جورۋدىڭ قاجەتى جوق. ەش نەگىزى جوق تۇستەر. 

3. شىنايى تۇستەر: بۇل – ەستە ايقىن ساقتالاتىن تۇستەر. بۇل اللا تاعالا تاراپىنان ءسۇيىنشى، ەسكەرتۋ رەتىندە كورىنەتىن تۇستەر. ياعني، الداعى بولاتىن جاقسىلىقتان، ساتتىلىكتەن، جاعىمدى جاڭالىقتان كەلگەن ءشۇيىنشى حابار ىسپەتتى.

شايتاني ءتۇستى ۇيقىنىڭ كەز كەلگەن ۋاقىتىندا كورە بەرەمىز. ال سىرتقى ورتانىڭ اسەرىنەن كورەتىن تۇستەردى كوبىنەسە باسىڭدى جاستىققا قويا سالا كورۋىڭ دە ىقتيمال. ياعني، كۇندىز كوپ ويلاپ جۇرگەن دۇنيەنى، كوزىڭ ءىلىنىپ كەتكەندە كورۋىڭ مۇمكىن. ال ايان ءتۇستى، ياعني، شىنايى ءتۇستى، كوبىنەسە، تاڭعا جۋىق كورەدى دەيدى ادام. سوندىقتان، تاڭعا جۋىق كورگەن تۇسكە كوبىرەك ءمان بەرۋ كەرەك. قىزىق. جالپى قاي دۇنيەگە بولماسىن مۇقيات قاراساڭ، ويلى ادامعا وي تاستارى انىق...

جاقسى، جاعىمدى، قۋانىشتى تۇستەرىمىز كوپ بولسىن! تەك تۇسىمىزدە عانا ەمەس، وڭىمىزدە دە باقىتتى بولايىق!

ماقپال سەمباي