قازاقستان وتباسىلاردىڭ ازىق-تۇلىك شىعىندارى بويىنشا ەۋروپانىڭ 40 ەلىنىڭ رەيتينگىندە سوڭعى ورىنعا سىرعىدى. دامىعان ەۋروپا ەلدەرىندە ادامدار تابىسىنىڭ 8-12 پايىزىن ازىق-تۇلىككە جۇمساسا، قازاقستاندىقتار جالاقىسىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىن سول ماقساتقا جۇمسايدى.

قازاقستانداعى حالىقتىڭ ازىق-تۇلىك شىعىندارى سوڭعى بەس جىلدا ءوسىپ كەلەدى. بيىلعى جىلدىڭ ەكىنشى توقسانىندا بۇل كورسەتكىش 51،4 پايىزعا جەتكەن.

2020 جىلدىڭ سوڭىندا "رەيتينگ" اگەنتتىگىنىڭ ساراپشىلارى ەۋروپالىق ەلدەردىڭ ازىق-تۇلىك شىعىندارى بويىنشا رەيتينگىن جاساعان. بۇل كورسەتكىش تابىس دەڭگەيىن جانە ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسىن ەسەپكە العان.

رەيتينگ بويىنشا ازىق-تۇلىككە  ازىراق، ال ويىن-ساۋىققا، سىرتتا تاماقتانۋعا جانە ت.ب. كوپ اقشا جۇمسايتىن ەلدەر اراسىندا ليۋكسەمبۋرگ، نيدەرلاندى، ۇلىبريتانيا، يرلانديا جانە گەرمانيا بار.

ازاماتتارى ازىق-تۇلىك دۇكەندەرىنە اي سايىنعى تابىسىنىڭ 49%-عا جۋىعىن بەرۋگە داعدىلانعان قازاقستان رەيتينگتىڭ تومەنگى ساتىسىنا ورنالاسقان. ولاردىڭ ويىن-ساۋىققا (1،7%)، سونىمەن قاتار سىرتتا تاماقتانۋعا (2،9%) جۇمسايتىن شىعىندارى وتە از.

"Numbeo" كومپانياسىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ قۇنىن كورسەتەتىن تاعى ءبىر حالىقارالىق رەيتينگى دە قازاقستاندى 139 ەلدىڭ ىشىندە 71-ورىنعا قويعان.

"Numbeo" دۇنيە ءجۇزىنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن ءومىر ءسۇرۋ قۇنى مەن ءومىر ساپاسى تۋرالى دەرەكتەردى جينايدى جانە يندەكستەرىن دايىنداۋ كەزىندە ءارتۇرلى قالالاردى بىر-بىرىمەن سالىستىرۋ ءۇشىن نيۋ-يورك قالاسىن ولشەۋ قۇرالى رەتىندە پايدالانادى.

ەگەر ىشكى ساتىپ الۋ قابىلەتى 40 بولسا (قازاقستاندا بۇل بار بولعانى 32)، بۇل ورتاشا جالاقىلى قالا تۇرعىندارى نيۋ-يورك تۇرعىندارىنا قاراعاندا ورتاشا ەسەپپەن 60%-عا از تاۋارلار مەن قىزمەتتەردى ساتىپ الا الادى دەگەندى بىلدىرەدى.

شۆەيساريا، اۆستراليا جانە ليۋكسەمبۋرگ سياقتى ەلدەردە ادامداردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتى نيۋ-يوركتەگىدەي.

2016-2020 جىلدار ارالىعىندا قازاقستاندا ازىق-تۇلىك شىعىندارى جىل سايىن 2-2،5%-عا ءوستى. 2020 جىلدىڭ سوڭىندا ورتاشا قازاقستاندىق وتباسى تابىسىنىڭ جارتىسىنان كوبىن ازىق-تۇلىككە جۇمساسا، بەس جىل بۇرىن 43 پايىزىن جۇمساعان.

ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيى (60%-دان استام) ءۇش وبلىستا: تۇركىستان، جامبىل جانە الماتى وبلىسىندا. اتىراۋ، پاۆلودار، شىعىس قازاقستان وبلىستارى مەن الماتى قالاسىندا حالىق تابىسىنىڭ 54-59 پايىزىن ازىق-تۇلىككە جۇمسايدى. ازىق-تۇلىك تاۋارلارى يندەكسىنىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيى قازاقستان استاناسى نۇر-سۇلتان قالاسىندا (38،6%).

ازىق-تۇلىككە اقشاسىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىن جۇمساۋعا ءماجبۇر بولعان قازاقستاندىقتار باسقا شىعىن تۇرلەرىن قىسقارتۋعا بەيىم. مىسالى، كيىم-كەشەك، اياق كيىم، جيھاز، تۇرمىستىق تەحنيكا جانە ت.ب. ساتىپ الۋعا جۇمسالعان قاراجاتتىڭ ۇلەسى 2016 جىلعى 24%-دان ءقازىر 22%-عا دەيىن تومەندەدى. 2021 جىلى قازاقستاندىقتار اقىلى قىزمەتتەرگە 2016 جىلمەن سالىستىرعاندا 15،7%-عا از اقشا جۇمسادى. سونىمەن قاتار، سوڭعى بەس جىلدا قازاقستاندىقتاردىڭ نەسيەلىك قارىزى 3،4%-دان 5%-عا دەيىن ءوستى.