Наполеонды жеңген кіші жүз қазақтары: Ұмыт қалған батырлардың тізімі шықты

/uploads/thumbnail/20250806144035794_big.webp

1812 жылы өткен соғысқа қатысқан қазақтар туралы архив мәліметтері пайда болды Бұл туралы check-point.kz сайты жариялады. Парижді басып алу кезіндегі Орынбор және Орал полкінің көп бөлігі кіші жүз қазақтарынан құралған. 

Әскери ведомствоның құжаттары бойынша,  соғысқа кемінде 3-5 мыңнан астам қазақ қатысқан. Соғыс кезінде ерлік көрсеткені үшін берілген наградалар мен рапорттар сақталғандықтан бірнеше қазақтың аты-жөні белгілі болды:

Яков (Жақып) Беляков — кіші жүзден шыққан 3-ші Орынбор казак полкінің майоры; Парижге дейін бірнеше жорыққа қатысқан. Кутузовтың өзі наградтаған. 

Николай (Казыбай) Черныш — 4 казак полкінің командирі. Париж маңында қаза тапты. Әулие Анна және Әулие Джордж ордендерімен марапатталды.

Әкім Булатов, Майлыбайұлы — Бородино шайқасына қатысқан. Наполеонның ескі гвардиясына шабуыл жасау кезінде қаза тапты. 

Карынбай Зындағұлұлы —1-ші Тептяр полкінің жауынгері; Бородино шайқасында көрсеткен ерлігі үшін күміс медалімен марапатталды. 

Мұрат Құлшоранұлы — хорунжий әскери атағын иеленген; 1812 жылы 27 шілдеде кавалериялық қақтығыста ерлігімен көзге түскен. 

Еріс Азаматұлы — хорунжий әскери атағын иеленген; Платова жасағының қатарында болған. 

Боранбай Шашубайұлы — Романова ауылындағы шайқаста ерлігімен көзге түсті. 

Ықсан Аубакирұлы — есауыл әскери мәртебесінің иегері; Романова ауылындағы шайқаста ерлігімен көзге түсті. 

Сағит Хамитұлы — есауыл әскери мәртебесінің иегері; III дәрежелі Әулие Анна орденімен марапатталған.

Нарынбай Жанжигитұлы — Әулие Джордж орденімен марапатталған жауынгер әрі ақын; Парижге дейін бірнеше жорыққа қатысқан. 

Әмен Байбатырұлы — жауынгер-батыр Парижді басып алғаны үшін күміс медалмен марапатталды.

Бұл әскерге қатысқан қазақтардың бір бөлігі ғана. Көбінің есімі ресми құжаттарда сақталмаған. 

Қазақтардың есімі неліктен ұмытылды?

  • Әскер тізімдерінде этникалық есептің болмауы: қазақтардың көбісі казактар немесе тептяри деп жазылды.
  • Атауларды орыстандыру: Жақып Яковқа, Қазыбай — Николайға айналды, бұл олардың қазақ екені туралы ақпаратты жойды. 
  • Кеңестік тарихнама 1812 жылғы соғысты "орыс" жеңісі деп санауды жөн көрді, ал дала халықтарының үлесі елеусіз қалды. 

"1982 жылғы соғысқа қазақтардың қатысқаны туралы тарихи деректер ұмтылса да, бұл - еуразиялық тарихтың ең маңызды бөлігі. Бұл тарихи деректі зерттеу қазіргі заманғы Қазақстан мен Ресей арасын жақындастыра түсіреді.  Сондай-ақ Париж басқынына қатысқан қазақ жауынгерлерін іздеуге түрткі болады", деп жазған Ермек Ниязов. 

 

Қатысты тегтер :

Қатысты Мақалалар