Saıabek Naǵashybaev Qostanaı oblysynyń Rýdnyı qalasyna ata-anasymen birge byltyrǵy qazannyń 5-i kúni kóship kelgen. 2014 jyldyń naýryzynda úkimettiń «Oralmandardy jaıǵastyrý óńirlerin aıqyndaý týraly» qaýlysy boıynsha bul oblys oralmandardy qabyldaıtyn jeti aımaqtyń biri bolyp bekitilgen.

«Byltyrǵy qazannyń 30-y kúni ata-anammen birge men de «oralman» mártebesin aldym. Azamattyqqa qujat jınap ótkizgenshe qarashanyń 17-si boldy. Al men qarashanyń 4-i kúni 16-ǵa tolǵan edim. Rýdnyı qalalyq kóshi-qon polısıasy «16 jasqa tolǵanyńa eki apta bolyp qoıypty. Sondyqtan sen azamattyqqa áke-shesheńnen bólek jeke ótinish beresiń. Ol úshin Ózbekstannan kámelettik jasqa tolǵanyńdy naqtylaıtyn pasport alyp kel» dep bergen ótinishimdi qaıtaryp tastady. Biraq men ol elden ata-anammen kámeletke tolmaǵan jasóspirim retinde pasportsyz, kýálikpen shyǵyp ketkendikten meni shekaradan pasportsyz qaıta ótkizbeıdi» deıdi Saıabek Azattyq tilshisine shaǵymdanyp. Saıabektiń anasy Kúnsulý Jaısanovanyń aıtýynsha, jubaıy Salıhan Qojabaev pen eki qyzy jáne ózi Qazaqstan azamattyǵyn alǵan, biraq uly Saıabek búrokratıalyq júıede sendelip qalǵan. «Saıabek 1997 jylǵy qarashanyń 4-i dúnıege kelgen. Biz Ózbekstannan 2013 jyldyń qazan aıynda kettik. Ol kezde balam kámelettik jasqa tolǵan joq bolatyn. Sondyqtan ol Ózbekstan azamattyǵynan kámelettik jasqa tolmaǵan bala retinde ata-anasymen birge avtomatty túrde shyǵaryldy. Jáne ol Qazaqstanǵa kelip oralman mártebesin alǵan kezde de 16-ǵa tolǵan joq bolatyn. Endi azamattyqqa qujat ótkizgende 16-ǵa toldy dep ótinishti qabyldamaı otyr. Bul qanshalyqty zańdy?» deıdi Kúnsulý. «ÓZBEKSTANNAN PASPORT ALYP KELSİN» Azattyq tilshisi Qostanaı oblysy Rýdnyı qalalyq kóshi-qon polısıasyna Saıabektiń shaǵymyna qatysty habarlasty. Jergilikti kóshi-qon polısıasynyń qyzmetkeri Birjan Amanbaevtyń aıtýynsha, «16-ǵa tolǵan balanyń qolynda pasporty bolý kerek». Azattyq tilshisi kóshi-qon polısıasynyń ókiline Saıabektiń «Ózbekstannan 16 jasqa

tolmaı turyp keldim ǵoı» degen ýájin keltirip edi, ókil:

«Bárin bilem. Ol búkil qujattaryn jınaǵan. Biraq 16-ǵa tolǵan soń bizge (kóshi-qon polısıasyna – red.) keldi. Shyndyǵynda ol Ózbekstannyń tirkeýinen shyqqany bolmasa, azamattyqtan shyǵarý týraly ótinishin bergen joq. Tek áke-sheshesi ǵana Ózbekstan azamattyǵynan «otkaz» berdi. Sondyqtan ol (Saıabek – red.) Ózbekstanǵa baryp, qaıtadan pasport alyp kelsin» dedi. Azattyq tilshisi osy másele boıynsha Almatydaǵy Ózbekstan elshiliginiń konsýldyq bólimine qońyraý shalǵan edi. Ózin «konsýldyq bólimniń qyzmetkerimin» tanystyrǵan, aty-jónin aıtpaǵan dıplomat: «Saıabek anasymen kelip ketken. Ózderine máseleni tolyq túsindirgenbiz» dep qana jaýap berdi. «SOT ARQYLY ǴANA SHESHE ALADY» Saıabektiń anasynyń aıtýy boıynsha, Ózbekstan konsýldyǵy: «Bul – Qazaqstannyń óz máselesi. Sebebi ol (Saıabek – red.) kámelettik jasqa tolmaǵan bala retinde ata-anasymen birge azamattyqtan shyǵarylǵan. Eger de ata-anasynyń biri Ózbekstan azamattyǵynda qalǵan jaǵdaıda bul máseleni konsýldyq arqyly sheshýge bolar edi» dep jaýap beripti. Ózi týǵan Ózbekstannyń pasportyn jasóspirim retinde alyp úlgermeı Qazaqstanǵa kóship kelip, endi kámeletke tolǵan kezde eki eldiń de qujatynsyz qalǵan jas jigittiń máselesin sheshýdiń zańdyq joldary týraly Azattyq tilshisi jergilikti zańgerden pikir

surady. Advokat Abzal Quspanov oralman otbasynyń balasyna azamattyq alýy úshin kóshi-qon polısıasyn sotqa berýden basqa joly joq ekenin aıtady.

«Mundaı máselelerdiń barlyǵy sot arqyly ǵana sheshiledi. Basqa joly joq. Azamattyq isterdiń 24-baby, 2-tarmaǵyna sáıkes azamattyqty sot sheshimimen alady. Ol úshin Saıabektiń qolynda qalalyq kóshi-qon polısıasynyń oǵan ne úshin Qazaqstan azamattyǵy berilmegeni týraly jazbasha túrde resmı jaýaby bolý kerek» deıdi zańger. Qazaqstan úkimeti naýryzdyń 20-y «Oralmandardy jaıǵastyrý óńirlerin aıqyndaý týraly» qaýly qabyldaǵan edi. Bul qaýlyǵa sáıkes oralman mártebesin alyp, áleýmettik jeńildikterge qol jetkizgisi keletin sheteldik etnıkalyq qazaqtar Aqmola, Atyraý, Batys Qazaqstan, Qostanaı, Pavlodar, Soltústik Qazaqstan jáne Shyǵys Qazaqstan oblystaryna ornalastyrylmaqshy. Biraq byltyr jeltoqsan aıynda bekitilgen «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zań aktilerine eńbek mıgrasıasy máseleleri boıynsha túzetýler men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańǵa sáıkes oralmandar Qazaqstan azamattyǵyn kóship kelgen soń 4 jyldan keıin ǵana ala alady. Saıabek áke-sheshesi men ápkeleriniń bul zań kúshine enbeı turyp burynǵy ońaılatylǵan tártippen azamattyq alyp úlgergenine qýanady. Biraq ózi qazaqstandyq pasportty 4 jyldan soń bir-aq alam ba dep qaýiptenedi.  

Nurtaı LAHANULY

Azattyq radıosy