Eýropada 1974 jyldan beri ýaqyt toqtap qalǵandaı kórinetin bir jer bar. Elsiz jerde bos qalǵan úıler birtindep qulaýǵa aınalǵan, kezinde jap-jańa jyltyraǵan  avtomobılder shań basqan avtosalondarda tot basyp jatyr. Buryn halyqaralyq áýejaıda turǵan ushaqtar kún saıyn týrıserdi tasıtyn, endi eshqashan ushpaıdy.

Kıprdegi býferli aımaqqa qosh keldińizder!

40 jyl buryn Afınydyń bastamasymen tóńkeris boldy, odan keıin aralǵa túrik áskeleri basyp kiredi, bul jerdi 160 shaqyrym boıymen jasyl syzyq júrgizildi.

Sodan beri qalanyń boıymen ótetin bul demarkasıalyq syzyq burynǵy brıtan kolonıasyn ońtústik– grek, soltústik –túrik aımaqtarǵa bólip jatyr. Shekarany BUU-nyń bitimgershileri qadaǵalap otyr, olardan basqa bul jaqqa eshkim aıaq basa almaıdy.

Qaqtyǵysty toqtatý men eki bólikti biriktirý úshin eshqandaı áreketter jasalmady. Mine, 40 jyldan assa da, Kıprda statýs-kvo saqtalyp keledi.

Biraq bári ózgerýi múmkin. Saıasatkerler dıplomattar Jenevaǵa baryp, Kıpr máselesin sheshýge umtylady. Ulybrıtanıanyń syrtqy ister mınıstrliginiń orynbasary Alan Dýnkan ótken aptada Afıny men Ankaraǵa baryp, «Tvıtter» paraqshasyndaǵy jazbasynda aıtylǵandaı, bul qaqtyǵystyń jaqyn arada sheshilýinen úmitti.

Maqsat bir memleketti, biraq bılik grek qaýymynyń ókilderi men túrik kıprlikterinen turatyn federatıvti Kıprdy qurý.

Alaıda, barlyq aldyńǵy dıplomatıalyq áreketter ómirsheń federasıanyń qurylýyna baǵyttalǵan.

Kelesi aptada eki taraptan jańa kelissózder júrgiziledi. Eger olar nátıjege qol jetkizetin bolsa, onda kelissóz prosesine Kıprdyń qaýipsizdigin qamtamasyz etip otyrǵan Ulybrıtanıa, Grekıa, Túrkıa elderiniń SİM ókilderi qosylatyn bolady.

Ulybrıtanıany kelissózderde syrtqy ister mınıstrligi Borıs Djonson jáne BUU-nyń jańa bas hatshtysy Antonıo Gýterrısh qatysatyn bolady.

Eger beıbitshilik ornatýǵa múmkin bolǵan jaǵdaıda kelissóz, tipti, Ulybrıtanıa men Grekıanyń premer-mınıstri Tereza Meı men Aleksıs Sıpras, sondaı-aq, Túrkıa prezıdenti Redjep Taııp Erdoǵan da qatysýshylardyń qataryna qosylýy múmkin.

Osy demalys kúnderi Meı Erdoǵanmen osy taqyrypta áńgime quryp, aldaǵy kelissózder Kıprdyń bolashaǵyn qamtamasyz etip, barlyq aýmaǵynda turaqtylyqty qalyptastyrýǵa kepil bolady degen baılamǵa toqtasty.

Ótken jyly kúzde eki qaýymnyń basshylary taǵy da Jenevada bas qosyp, aral máselesin sheshýge talpynys jasaǵan. Ol kezde taraptar birqatar máselege qatysty ýaǵdalastyqqa qol jetkizgenimen, terıtorıalyq retteý boıynsha kelisimge kele almaǵan edi.

Kıpr Respýblıkasynyń prezıdenti Nıkos Anastasıadıs pen túrik qaýymynyń jetekshisi Mustafa Akyndjı osy joly kelissóz júrgizýge shyndap qyzyǵýshylyq tanytyp otyr. Al, kelissózde nátıjege jete almasa, eki tarapqa da paıdasy bolmaıdy.

Jenevada júrgizilgen kelissózder eki elge, sondaı-aq, Túrkıa men Grekıanyń bıligine paıdaly bolýy kerek. Jáne ony Ońtústik jáne Soltústik Kıprdyń turǵyndary qoldaýy tıis. 2004 jylǵy jasalǵan kelisimsharttan grek-kıprlikter bas tartty.

Sondyqtan kelissózge qatysatyn qatysýshylardy kóptegen kedergiler kútip tur jáne jeńiske jetýge eshqandaı kepildik joq.

Biraq sonda da, dıplomattar úmitterin úzer emes. Bul kelissózder, eń aldyme,n Eýroodaq pen  NATO «bas aýrýy» bolǵan jáne Grekıanyń ara-qatynasyn túzetýge baǵyttalǵan.