Qazaqstan BUU Jarǵysyna qatań sáıkestikte keń aýqymdy kópjaqty yntymaqtastyqqa beıildiligin aıqyn kórsetip otyr. Bul týraly Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev 2024 jylǵy qyrkúıektegi halyqqa Joldaýynda málimdedi. Memleket basshysy elimizdiń halyqaralyq qaýipsizdik pen turaqtylyq máselelerin sheshýde belsendi ról atqaratynyn atap ótti.

2024 jyly Qazaqstan birqatar bedeldi halyqaralyq uıymdar men platformalarǵa tóraǵalyq etti, bul óńirlik jáne jahandyq kún tártibindegi ózekti máselelerdi sheshýge yqpal etti. Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna (SHYU), Túrki memleketteri uıymyna (TMU), Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim saralary jónindegi keńeske (AÓSSHK), Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymyna (UQSHU), Ortalyq Azıa memleketteri basshylarynyń konsýltatıvtik kezdesýine jáne Halyqaralyq Araldy qutqarý qoryna (HAQQ) tabysty tóraǵalyq etý Qazaqstannyń halyqaralyq yqpalyn nyǵaıtýdaǵy mańyzdy qadam boldy, sondaı-aq dıplomatıalyq múmkindikterdi keńeıtti.

Qazaqstannyń SHYU-ǵa tóraǵalyq etý barysynda ekonomıkalyq yntymaqtastyqty, qaýipsizdikti, ekologıalyq bastamalardy jáne sıfrlyq transformasıany qosa alǵanda, keń aýqymdy taqyryptardy qamtıtyn 160-tan astam is-shara ótkizildi. Sharttyq baza qatysýshy elder arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtatyn 60 jańa qujatpen tolyqtyryldy. Qazaqstan Eýrazıa ekonomıkasynyń, saýdasynyń, kóliktik jáne logıstıkalyq baılanysynyń kontınenttik beldeýin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan Uıymnyń 2035 jylǵa deıingi damý strategıasyna bastamashy boldy. Tóraǵalyqtyń basty is-sharasy retinde alǵash ret «SHYU plús» formatynda ótken Astana samıti boldy.

AÓSSHK tóraǵalyǵynyń negizgi jetistigi ınstıtýsıonaldyq damýdyń jańa kezeńine kóshý boldy. Transformasıanyń jol kartasy aıasynda Jarǵy men Rásimder erejeleri ázirlendi, Senim sharalarynyń katalogy jańartyldy, Danalar keńesi, Taldaý ortalyqtarynyń forýmy jáne AÓSSHK qory quryldy. Qazaqstan qatysýshy elderdiń ózara is-qımylyn sıfrlandyrý boıynsha bastama kóterip, derekter men taldamalyq materıaldarmen almasý platformasyn iske qosty.

Túrki memleketteriniń uıymyna tóraǵalyq etý «TURKTIME!» aýqymdy baǵdarlamanyń iske qosylýymen erekshelendi, sondaı-aq mádenı jáne ekonomıkalyq ıntegrasıany nyǵaıtýǵa yqpal etedi. Memleket basshysynyń osy bastamasy aıasynda bilim berý, ǵylymı zertteýler jáne kásipkerlik salasyndaǵy jobalar iske asyryldy. Turaqty ókilder mehanızmi quryldy, memlekettik rámizder birizdendirildi, strategıalyq jobalardy qoldaýǵa baǵyttalǵan Investısıalyq qor quryldy. Qatysýshy elder arasynda 45 mlrd AQSH dollarynan asqan ózara saýdanyń aıtarlyqtaı ósýi ekonomıkalyq yntymaqtastyqtyń artyp kele jatqanyn kórsetedi.

UQSHU-ǵa tóraǵalyq etý barysynda Qazaqstan transshekaralyq qylmys, terorızm jáne esirtkiniń zańsyz aınalymy sıaqty ózekti qaterlerge qarsy is-qımyl jónindegi bastamalardy ilgeriletýge nazar aýdardy. Memleket basshylarynyń kezdesýlerin, taqyryptyq dóńgelek ústelder men áskerı jattyǵýlardy qosa alǵanda, 80-nen astam is-shara ótkizildi. Tájik-aýǵan shekarasyn nyǵaıtý baǵdarlamasy boıynsha 10 jyldyq jumysty aıaqtaýǵa erekshe nazar aýdaryldy.

Halyqaralyq Araldy qutqarý qoryndaǵy qazaqstandyq tóraǵalyqtyń (2024-2026 jyldary) kúsh-jigeri HAQQ jetildirý prosesin aıaqtaýǵa, óńirdiń sý-energetıkalyq resýrstaryn basqarýdyń ózara tıimdi mehanızmin ázirleýge, ekologıalyq baǵdarlamalardyń ýaqtyly jáne sapaly iske asyrylýyn qamtamasyz etýge, sondaı-aq klımattyń ózgerýiniń saldaryn eńserý maqsatynda kelisilgen sharalar qabyldaýǵa shoǵyrlanǵan.

Qazaqstannyń Sý dıplomatıasy aıasynda 2024 jyly Qytaımen, Reseımen jáne Ortalyq Azıa elderimen transshekaralyq ózender boıynsha 35-ke jýyq otyrys ótkizildi. Qyrǵyzstanmen jáne Ózbekstanmen Shý, Talas jáne Syrdarıa transshekaralyq ózenderi arqyly Qazaqstanǵa sý berý týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi. Qytaımen Ertis jáne İle sıaqty 20-dan astam ózender boıynsha kelissózder júrgizilýde. Elimizdiń BUU-dyń Halyqaralyq sý aǵyndaryn keme qatynasynan basqasha paıdalaný túrleriniń quqyǵy týraly konvensıasyna qosylýy mańyzdy qadam boldy.

2024 jyl Ortalyq Azıa memleketterimen kópjosparly yntymaqtastyqty nyǵaıtý turǵysynan serpindi jyl boldy. Memleket basshysynyń «Ortalyq Azıanyń Renesansy: ornyqty damý men órkendeý jolynda» baǵdarlamalyq maqalasy óńirdegi baýyrlastyq qatynastardyń, tatý kórshilik pen strategıalyq seriktestiktiń formatyn belgiledi.

Ázerbaıjan Prezıdenti, BUU Bas hatshysynyń OA jónindegi arnaıy ókili jáne BUU Ortalyq Azıa úshin preventıvti dıplomatıasy jónindegi óńirlik ortalyǵynyń basshysynyń qatysýymen Ortalyq Azıa memleketteri basshylarynyń konsýltatıvtik kezdesýiniń 6-shy otyrysyn ótkizý mańyzdy boldy. Samıt qorytyndysy boıynsha «OA-2040» Óńirlik kooperasıany damytý tujyrymdamasyna, 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan Óńirlik yntymaqtastyqtyń jol kartasyna, sondaı-aq 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan Ónerkásiptik kooperasıany damytý jónindegi is-qımyl josparyna qol qoıyldy.

Budan basqa Qazaqstan qaqtyǵystardy retteýde deldal bola otyryp, halyqaralyq dıplomatıada mańyzdy ról atqarýdy jalǵastyrýda. Astana prosesi aıasynda biz Sırıa daǵdarysy boıynsha kelissózder alańyn usyndyq. Qazaqstan negizgi qatysýshylardy biriktiredi jáne ymyralyq sheshimderge qol jetkizýge yqpal etedi. Sondaı-aq el óńirlik qaqtyǵystardy sheshý úshin halyqaralyq medıasıa ortalyǵyn qurý týraly usynys jasady, bul profılaktıkalyq dıplomatıa mehanızmderin damytýdaǵy mańyzdy qadam bolady.

Qazaqstan álemdik saıasatqa ıntegrasıanyń joǵary dárejesin kórsetip otyr. Elimiz energetıka, kólik, saýda jáne sıfrlyq tehnologıalar salalaryndaǵy iri óńirlik jobalarǵa bastamashy bolyp otyr. Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytyn damytý, «Bir beldeý – bir jol» jobasy aıasyndaǵy yntymaqtastyq jáne Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqqa belsendi qatysý elimizdiń jahandyq ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtýǵa beıildiligin rastaıdy. Jasyl tehnologıalar men ekonomıkany dekarbonızasıalaý jónindegi baǵdarlamalardy engizý Qazaqstannyń halyqaralyq kún tártibiniń mańyzdy bóligine aınaldy. Eýropalyq odaq jáne Taıaý Shyǵys elderimen ornyqty damý jáne energetıka salasyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtý mańyzdy aspekt boldy.

Qazaqstan beıbitshilikke baǵyttalǵan syrtqy saıasat ustanýdy jalǵastyrady. El Eýrazıalyq keńistikte qaýipsizdikti, ornyqty damý men órkendeýdi qamtamasyz etýge eleýli úles qosýda. BUU, DSU jáne basqa da halyqaralyq uıymdardyń jahandyq bastamalaryna qatysýdy keńeıtý, jetekshi derjavalarmen strategıalyq seriktestikti damytý jáne ekonomıkalyq dıplomatıany tereńdetý eldiń syrtqy saıasatynyń negizgi basymdyqtary bolyp qala beredi.