Qasıetti Ramazan aıynda aýyz bekitip, Oraza ustaımyn dep nıettengen adamdarǵa Orazaǵa 30 ázirlikti  Qamshy aqparattyq agenttigi ihsan.kz-ke silteme jasap.

1. Ramazanǵa daıyndyq.

Kópten beri kórmegen qadirli bir qonaqty kútip alar kezde úı ishi ybyrsyp jatsa, bar jumysyńdy tastap, úıińdi tazartýǵa kirisesiń ǵoı! Sol sıaqty ózińdi 11 aı kúttirip,  esigińnen engeli turǵan qasıetti Ramazanǵa daıyndyqty Shaǵbannan bastap ketkeniń jón. Ótken bir jyl ishinde qandaı kúnálar jasadyń, qandaı saýaptardan qur qaldyń, bárin saralap, elekten ótkizip, óz-ózińnen esep al. Jamandyqtan tıylyp, jaqsylyqty arttyrýdyń jolyn izde. Ol úshin 11 aı boıy haramǵa qaraǵan kózderiń úshin, haramdy estigen qulaqtaryń úshin, haramdy ustaǵan qoldaryń úshin, haramǵa barǵan aıaqtaryń úshin Allah aldynda táýbe et. Sonda ǵana jańa Ramazanǵa saqadaı-saı ázir bolyp barasyń. Esińde bolsyn, Ramazanǵa daıyndyqty Shaǵban aıynan bastaǵanyń abzal. Al, aldaǵy qasıetti aıǵa ázirliksiz kirý nendeı ókinish!

2. Ramazanǵa nıet.

Ramazanda jasaımyn degen qulshylyqtaryńa Shaǵban aıynan bastap nıetten. Aldyn-ala nıet etpeı, eshbir amal qabyl bolmaıdy. Ramazanǵa shynaıy túrde nıet etken soń, otyz kún orazaǵa qatysty úkimderdi úırene bastaǵanyń jón. Sol úkimderdi qazirden bastap, ıaǵnı Shaǵban aıynda úı ishińe jáne jaqyn týystaryńa aıtyp túsindire ber.

3. Óz nápsińdi taqýalyqqa tárbıeleý.

 Qazirden, ıaǵnı Shaǵban aıynan bastap óz nápsińdi taqýalyqqa tárbıele. Óıtkeni, Ramazan taqýalyqty odan ári arttyrýǵa múmkindik beretin aı. Qudaıdan qorqa bilý – múmınge mindet. "Áı, ıman keltirgender! Senderden burynǵylarǵa paryz etilgenindeı, senderge de oraza paryz etildi" – dep bastalatyn aıattyń "múmkin taqýalyq qylarsyńdar" degen sózdermen aıaqtalýynda úlken syr bar. Buharıde kelgen hadıste Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Kimde-kim ótirik sóz ben oǵan amal qylýdan tyıylmasa, Allah onyń jep-ishýden tyıylýyna muqtaj emes», – dep aıtqan.

4. Týystyq qarym-qatynasty nyǵaıtý.

Shaǵban aıynan bastap týystaryńmen aradaǵy baılanysyńdy odan ári nyǵaıta tús. Aǵaıyndaryńmen baılanysty úzip alýdan saqtan. Ábý Hýraıradan (r.ǵ.) jetken hadıste Paıǵambar (s.ǵ.s.) bylaı degen: «Allah jaratylystardy jaratyp bolǵan kezde, týystyq baılanys turdy. Allah oǵan: «Ne boldy?» – dedi. Ol: «Bul – (týystyq qatynasty) úzýden Ózińnen pana suraıtynnyń orny», – dedi. (Allah): «Seni saqtaǵanmen baılanysymdy saqtasam, al seni úzgenmen baılanysymdy úzsem razy bolasyń ba?» – dedi. Ol: «Iá, ýa Rabbym!» – dedi. (Sonda Allah): «Endeshe solaı bolsyn!», – dedi.»

5. Artyq oıdan arylý aıy.

Kúnádan taza, saý júrekten abzal nyǵmet bar ma?! Keıbireýler jany tynyshtyq tappaı júrgen kezde, sen kóńilińdi qulshylyqqa ǵana qulshyndyryp, Ramazan aıyna ózińdi pák sezingen kúıde enýdi qalar ma ediń? Ol úshin orazaǵa kirerden buryn, Shaǵban aıynan bastap, júregińdi lastyqtan tazalaýǵa tyrys. Sanańdy artyq oıdan aryltqanyń abzal.

6. Ýaqytyńdy utymdy paıdalan.

Qazirgi musylmandar óz ýaqytynyń kóp bóligin ınternet aqtarýmen ótkizedi. Tipti, ramazan aıynda da saýap jınaý múmkindikterin bos jiberip alady. Al kezinde Imam Málık syndy ǵalymdardyń oraza aıynda ýaqytty ysyrap etýdi bylaı qoıǵanda, ilim ıelerimen de birge otyrýdan boıyn aýlaq salyp, Quranmen ǵana ońashalanatynyn kóp musylman bile me eken? Endeshe, ózge aılarda ýaqytyńdy ınternetpen óltirip júrgen bolsań, aldaǵy orazaǵa ázirligińdi Shaǵban aıynan basta! Ýaqytyńdy barynsha únemde! Ramazan seni kútpeıdi, kerisinshe sen ony abyroımen kútip al!

7. Ótken Ramazandy eske túsirip, jańa Ramazanǵa qaryzsyz kirý.

Ramazanǵa aıaq baspastan buryn, Shaǵban aıynda turyp kishkene oı júgirt. Ótken orazany túgel tutyp pa ediń? Esińe túsir. Múmkin bir-eki kúnin úzirli sebeptermen tuta almaı qalǵan shyǵarsyń? Umytyp, qazasyn ótemeı júrgen bolarsyń? Osy Ramazanǵa qaryz bolmaı kirgeniń jón. Ol úshin, ótken jyldan qalǵan orazalaryńnyń kúnin tolyqtyr!

8. Quran aıyna qur kirmeý.

Ramazan – Quran aıy. Ol aıda musylmandar Quran oqýǵa erekshe mán beredi. Basynan aıaǵyna deıin oqyp, hatym qylady. Ramazanda Quran oqý ózińe jeńil bolýy úshin, Shaǵban aıy kirgennen ony kóp oqı basta. Shaǵbanda Quranǵa arnaıy ýaqyt ból. Eger jaı kúnderi Qurannan bir-eki bet qana oqyp júrgen bolsań, Shaǵban aıynda ár kúni odan eki-úsh ese kóbirek oqyǵanyń jón. Qazirden osylaı eter bolsań, Ramazandaǵy Quran oqýyń jeńil bolady.

9. Taraýıh namazyna daıyndyq.

Ramazanda jasalatyn arnaıy qulshylyqtar bar. Solardyń biri – taraýıh namazy. Osyndaı uzaq oqylatyn namazdarǵa tik turyp shydas berýge aǵzańyz úırenbegen bolýy múmkin. Sondyqtan Shaǵban aıynan bastap, nápil namazdardy uzaǵyraq tik turyp oqýǵa daǵdylanǵanyń jón. Endeshe, rýkýǵta uzaq ıilýge, sájdede kóbirek jatýǵa Shaǵban aıynan bastap deneńdi úıret.

10. Duǵalardy durystaý.

Shaǵban aıynan bastap ózińdi Allah Taǵalaǵa uzaq jalbarynýǵa tárbıele. Paıǵambardan (s.ǵ.s.) jetken arnaıy duǵalardy jatta. Qarapaıym duǵalardan góri Allah Elshisiniń (s.ǵ.s.) aýzymen aıtylǵan duǵalardyń qabyl bolý yqtımaldyǵy basym, osyny umytpa.

11. Ramazandaǵy ıǵtıkáfqa ázirlik.

Ózińdi meshitte kóp otyrýǵa úıret. Shaǵban aıy bul úshin taptyrmaıtyn múmkindik. Ár namazdan keıin meshitte kóbirek qalýǵa tyrys. Bul seniń Ramazanda ıǵtıkáfqa kirýińdi jeńildetedi. Birneshe saǵatqa bolsa da, namazdan tys ýaqytta Allah Taǵalanyń úıine arnaıy atyńdy bur. Óz nápsińdi meshitte uzaq otyrýǵa tárbıele. Ramazandaǵy ıǵtıkáfqa osylaı ázirlik qyl.

12. Oraza tutýǵa daǵdylaný.

Ramazannyń alǵashqy kúnderindegi oraza aǵzańyzǵa aýyr tıýi múmkin. Sondyqtan Shaǵban aıynan bastap orazany kóbirek tut. Máselen, bir kún tutsań, ekinshi kúni aýzyń ashyq bolsyn. Tipti, Shaǵban kúnderiniń kópshiligin orazamen ótkizseń de bolady. Óıtkeni, Aısha anamyz (r.ǵ.):  "...Allah Elshisiniń Shaǵbandaǵydaı kóp oraza tutqanyn kórgen emespin" - degen.

13. Kedeı-kepshikke kómektesý.

Shaǵban aıynan bastap miskinderdi tamaqtandyrýǵa, oraza tutýshylardyń aýzyn ashtyrýǵa boıyńdy úıret. Máselen, túski asty molyraq ázirlep, artyǵyn aparyp paqyrlar men miskinderge taratyp jiber. Ómir sen oılaǵandaı emes. Qazir toq bolsa, erteń ash otyratyn otbasylar bar. Shaǵban aıynda tóńiregińdegi kedeı-kepshikke kómektes. Sonda Ramazan aıynda muqtajdarǵa degen meıirimiń artady.

14. Sadaqamen saýap jıýǵa daǵdylaný.

Shaǵban aıynda kún saıyn sadaqa ber. Qaltańa qolyńdy kúshtep sal. Bulaı etý nápsińe aýyr tıýi múmkin. Biraq aldaǵy Ramazan aıynda kóp sadaqa beretin musylmandardyń qataryna qosylý úshin osy bastan qolyńdy ashyq ustaýǵa úıretkeniń jón. Ábý Hýraıradan (r.ǵ.) jetken hadıste Allah Elshisi (s.ǵ.s.) bylaı dep aıtqan: "Ár kúni pende oıanǵan kezinde kókten eki perishte túsedi. Olardyń bireýi: "Ýa, Allah! Berýshiniń dúnıesin arttyr!" – dese, ekinshisi: "Ýa, Allah! Sarańnyń dúnıesin joı!" – dep jalbarynady". Minekı, aldaǵy Ramazanda sadaqamen saýap jıǵyń kelse, onyń ázirligin Shaǵban aıynan bastap ket.

15. Ýmra jasaýǵa Shaǵbannan bastap ázirlený.

Allah qalasa, osy Ramazanda Mekkedegi ál-Haram meshitine baryp ýmra jasaýǵa nıettengen bolsań, onda Shaǵban aıynan bastap dene shynyqtyrýmen aınalys. Ár kúni shamamen bir saǵattaı ózińdi qınap jaıaý júr. Ramazan aıynda ýmra jasaýǵa Shaǵbannan bastap jan-jaqty ázirlik jasa.

16. Artyq astan tyıylý.

Shaǵban aıynda tamaqty az je. Ramazanǵa qadam basqan kezińde aranyń ashylyp turmasyn. Oraza aıyna toıynyp kirý seniń otyz kúngi qulshylyǵyńa keri áserin tıgizýi múmkin. Qazirden bastap tamaqtaný ýaqytyn azaıta ber. Olaı etý saǵan aýyr tıse, onda tamaqtyń mólsherin ǵana azaıt. Nápsińdi osylaı aldap qoı. Nemese, aýyr tamaqtardy múldem toqtatyp, kókónis pen jemis-jıdekti kóbirek qoldan. Sonda Ramazanǵa jeńil kiresiń, uıqyń da azaıyp, sanań sergıdi.

17. Erte jatyp, erte turýǵa daǵdylaný.

Túngi uıqysyzdyqqa jol berme. Shaǵban aıynda ózińdi qatal usta. Qazirden bastap quptannan soń erte uıyqtap, tań namazynan buryn oıanýǵa daǵdylan. Sonda Ramazanda sáresi ýaqytynda uıyqtap qalmaıtyn bolasyń, ári túngi qulshylyqtarǵa sergek oıanasyń. Al, Shaǵbanda bosańsı bastasań, orazada opyq jeısiń.

18. Uıqyńdy azaıtýǵa ázirlený.

Shaǵban aıynan bastap az uıyqtap úıren. Ózge aılarda segiz saǵat uıyqtap júrgen bolsań, Shaǵban kezinde uıqyǵa bes-alty saǵatyńdy ǵana ból. Óıtkeni, alda oraza aıy kele jatyr. Uıqyńdy qazirden bastap tárbıelemeseń, keshirim aıyn uıqymen ótkizip alasyń. Budan asqan qasiret bar ma?

19. Nápil namazy men zikirdi kóbeıtý.

 Qandaı da bir sebeppen, osy jylǵy Ramazanda ýmra jasaı almaımyn-aý dep oılasań, onda Shaǵban aıynan bastap tań namazynan keıin kún shyqqansha meshitte otyryp, Allah Taǵalany zikir et jáne eki rakaǵat nápil namazyn oqy. Sonda onyń saýaby qajylyq etken ári onymen qosa ýmra jasaǵan kisige teń keledi. Mundaı qulshylyqty qazirden, ıaǵnı Shaǵban aıynan bastap ketkeniń jón. Sebebi, Ánástan (r.ǵ.) jetken bir hadıste Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): "Kimde-kim tań namazyn jamaǵatpen oqysa, sosyn kún shyqqanǵa deıin Allah Taǵalany zikir etip otyrsa, sosyn eki rakaǵat namaz oqysa, bul oǵan qajylyq pen ýmranyń tolyq saýabyndaı bolady", –  dep aıtqan.

20. Qulshylyqtardy kóbeıtý.

Ózge aılarda jasaı almaı júrgen qulshylyqtaryńdy jolǵa qoıý úshin, Ramazan aıy qashan keler eken dep kútip otyrmastan, ony Shaǵban aıynan bastap ket. Máselen, bir otyrǵanda kóp aıat oqyp tasta nemese ómiri berip kórmegen mólsherde sadaqa ber. Munyń bári saǵan aldaǵy Ramazan aıynda úlken-úlken qulshylyqtardy oryndaýyńa septigin tıgizedi.

21. Janaza namazyna qatysyp, ólimdi kóbirek eske alý.

Shaǵbanda janaza namazyna qatysýǵa tyrys, máıitpen birge mazaratqa deıin erip bar, tipti ony jerleýge qatys. Munyń bári aldaǵy Ramazan aıyndaǵy taqýalyǵyńdy nyǵaıta túsedi. Ólim – eń úlken ýaǵyzshy. Ólik shyqqan úıge ózińdi kúshtep alyp bar. Ózińdi sol máıittiń ornyna qoıyp kór. Qaıǵyǵa dýshar bolǵan máıit jaqyndarynyń ornyna ózińdi qoıyp kór. Demek, Shaǵban aıy – orazaǵa deıin ımanyńdy qýattap alý úshin eń jaqsy múmkindik.

22. Orazada oryndaıtyn qulshylyqtarǵa jospar jasaý.

Qazirden bastap ýaqytyńdy júıeli paıdalan. Orazada oryndaıtyn qulshylyqtaryńdy saraptap, keste etip túzip al. Qolyńa qalam alyp jaza basta. Shaǵban aıynan bastap qulshylyqtaryńdy kózińniń qarashyǵyndaı saqta. Orazadaǵy tynys-tirshiligiń júıeli ótsin deseń, Shaǵban aıy taptyrmaıtyn múmkindik ekenin bil.

23. Kóbirek táýbe jasaý.

Paıda bermeıtin keshki otyrystardan boıyńdy aýlaq sal. Ýaqytyńdy urlap júrgen teledıdar, kompúter jáne ózge de qumarlyqtaryńdy jıystyryp qoı. Al, eger haram istermen aınalysyp júrgen bolsań, olardan dál osy Shaǵban aıynda tolyǵymen arylýyń kerek. Ramazanǵa pák kúıde kir. Qazirden bastap kúnálaryńa táýbe et. Endi qaıtalamaımyn dep ózińe-óziń sert ber.

24. Shaǵbannan bastap temekiden tyıylý.

Temekini tastaı almaı júrgenderge aıtarymyz – Ramazan mundaı jaǵymsyz qylyqtaryńdy tastaý úshin taptyrmaıtyn múmkindik. Alaıda, Ramazan aıyn kútip otyrmastan shylymdy Shaǵbannan bastap tastaǵanyń abzal. Sondyqtan, qazirden bastap "temekini qalaıda tastaýym kerek!" dep nıetten. "Allah razylyǵy úshin shekpeıinshi" dep nıetten. Árıne, ony tastaý nápsińe ońaı tımeıdi. Osy iste járdem etýin surap, Allah Taǵalaǵa jalbaryn. Densaýlyǵyń – amanat. Saǵan tapsyrylǵan árbir amanat úshin Allah aldynda jaýap beretinińdi umytpa.

25. Sózdi túzeý.

Qazirden bastap tilińdi saqta. Ózińdi-óziń tek qana shyn sóıleýge tárbıele. Tiliń Allahty páktep, zikir aıtýdan sharshamasyn. Tilińdi Shaǵban aıynda saqtamasań, Ramazanda ǵaıbat aıtýdan jáne ótirik sóıleýden arylamyn dep oılama. Hadıste aıtylǵanyndaı, ne jaqsy sóz sóıle nemese úndeme. Eń tıimdi ázirlik – osy. Al, "jaqsy sózge" tasbıh, tahlıl, ıstıǵfar syndy zikirler jatatyny esińde bolsyn.

26. Jumysyńa jınaqy bolý.

 Shaǵban aıynan bastap kúndelikti sharýalaryńdy júıege keltir. Tirshiligiń qulshylyǵyńnan asyp túspesin. Óıtkeni, Ramazandaǵy rettilik kóp nárseni jeńildetedi. Ol úshin Shaǵbanda shashyrańqy bolmaýyń kerek. Jumysyńdy jınaqy usta. Otyz kún orazada jeke bastyń jumystary men mánsiz máselelerdiń bolmaǵany lazym.

27. Quran súrelerin kóp jattaý.

Qurannan jatqa aıtatyn aıattaryńdy taǵy bir qaıtalap shyq. Dál osy Shaǵban aıynda burynǵy jatqa biletin súrelerińniń qataryna taǵy da bir-eki súre qos. Ramazanda taraýıhty úıde oqı qalsań, Fatıhaǵa qosyp aıtatyn súreleriń kóp bolsyn. Ár kúngi namazda ár túrli súre oqýdyń ıman ahýalyńdy kúsheıte túsetinin túsine bil.

28. Bazardan alatyn kerek-jaraqqa kúni buryn qamdaný.

Ókinishke oraı, Ramazanda bazarlar men dúkenderde saýda sapyrylysyp ketedi. Orazanyń kelip qalǵanyn murynǵa tirelgende bir-aq biletin beıqamdyǵymyz taǵy bar. Sondyqtan dúkennen alynatyn azyq-túlik pen kıim-keshekke Shaǵban aıynan bastap qamdan.

29.  Jaqyn júrgen adamdarǵa násıhatty kúsheıtý.

Tóńiregińdegi adamdarǵa mán ber. Ramazanǵa óziń ǵana daıyndala bermeı, týystaryńdy ázirlikke shaqyr. Bilmegenińdi aldymen óziń pysyqta. Al, bilgenińdi ózgelerge jetkiz. Úıińde, jumys ornyńda, aǵaıyndar arasynda orazaǵa daıyndyqsyz kirýge bolmaıtynyn aıtýdan jalyqpa. Sonda ǵana seniń aınalańdaǵylar Shaǵban aıynyń zor ázirlik aıy ekenin uǵynady. Teleserıalǵa telmirgen týysyńdy Ramazan ázirligine sabyrmen shaqyr. Otyz kún orazanyń keshirim kúnderi ekenin otbasyńa durystap túsindir.

30. Otbasyńdaǵylarmen ońtaıly jumys jasaı bilý.

Shaǵban aıynan bastap otbasy músheleriniń arasynan balıǵat jasyna tolǵaly turǵandaryn bos qoıma. Ózińmen birge sáresine turǵyz. Jarty kún tutsa da oraza ustap úırene bersin. Kishkentaılaryn májbúrleme. Eki-úsh saǵattan soń aýzyn ashyp jiberse de, olardyń bul áreketi sen úshin úlken jeńis. Qazirden oraza tutyp daǵdylansa, kelesi jáne odan keıingi Ramazanda bul qulshylyq olar úshin jeńildeı túseri anyq.

Sholýshy: Aıgerim Taýbaı