Atyraýda asharshylyq jyldary eldi aman alyp qalǵan birjyldyq shóptesin ósimdik qumarshyqqa jáne halyqaralyq áýejaı aldynda Halyq qaharmany Hıýaz Dospanovaǵa eskertkish ornatý týraly usynystar jergilikti atqarýshy bılik tarapynan qoldaý tapty, - dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Memleket basshysy N.Nazarbaev «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» maqalasynda «Ótken HH ǵasyr halqymyz úshin qasiretke toly, zobalań da, zulmat ǵasyr boldy. Birinshiden, ulttyq damýdyń yqylym zamannan jalǵasyp kele jatqan ózimizge ǵana tán joly birjola kúıretilip, qoǵamdyq qurylymnyń bizge jat úlgisi eriksiz tańyldy. Ekinshiden, ultymyzǵa adam aıtqysyz demografıalyq soqqy jasaldy. Onyń jarasy bir ǵasyrdan beri áli jazylmaı keledi» degen bolatyn.

Aıqyn gazeti jarıalaǵan maqaladaǵy aqparatqa súıensek, Soǵys bitkennen soń, jarty ǵasyrdan astam ýaqyttan soń, qanatty qyz­dyń otany – Qazaq eli ush­qysh qyzdyń erligin Halyq qahar­many ata­ǵymen baǵalady. Odan keıin de eskerýsiz qalǵan qaharman qyzdy ulyqtaý 2012 jyly jalǵasty. Týǵan jerinde Aty­raý­daǵy halyqara­lyq áýejaıǵa Hıýaz Dospanova esimin berý týraly bastama kóterilip, bastamashyl toptyń usy­nysy Úkimetke de jetti. 2013 jyly osy bastama negizinde «EırAstana» áýe kompanıasy alǵash­qy jekemenshik usha­ǵyna H.Dospanova esimin berdi. Atyraý oblysynda Halyq qaharmany H.Dospa­nova esimi mektepke, aýylǵa, kóshege be­rildi. Batyr qyzdyń áske­rı kúndeligi eki tilde qu­rastyrylyp qaıta jaryqqa shyqty. Degenmen de halyq pen bastamashyl top músheleri qaısar qyzdyń týǵan jerindegi áýejaı aldyna eńseli eskertkishi tursa degen usynysta­ryn úzdiksiz másele etip kóterip keledi. Bul usynysty aımaq basshysy Nurlan Noǵaev qoldap, arnaıy komısıa qury­lyp, eskert­kishke kon­kýrs ja­rıa­lan­dy.

Ushaq tuǵyry granıtten jáne gra­nıtten jasalǵan altyn juldyz – «Halyq qaharmany» Hıýaz apamyzdyń táýelsizdik jyldary erliginiń baǵalanǵanyn aı­qyndap tur. Qoladan quıylatyn eskertkishtegi batyr Hıýazdyń músindik beınesiniń uzyndyǵy – 1m 20 sm. Es­kertkishtiń eki jaǵynda samolettiń jeltartqyshy beınelengen. Olardyń uzyndyǵy 4 metr bolyp, adamdar otyryp demalatyn jaıly oryndyq bolyp ornalasady. Aspannan qaraǵanda da jaqsy kórinedi. Astyńǵy tuǵyry da taza granıtten beınelengen. Eskertkishterdi saraptaý komısıa quramy, Hıýaz Dospanovanyń músindik beınesiniń so­ǵysqa attanǵan boıjetken qalpyn saq­tap, kórgen adam músinnen qazaqtyń qaısar qyzynyń aınymaıtyn beınesin kóre alatyndaı jobany tańdady.

Qazaqtyń dańqty batyr qyzynyń biri de biregeıi - Hıýaz Qaıyrqyzy Dospanova. Ol - Gýrev oblysynyń Qurmanǵazy aýdanynda 1922 jyly dúnıege kelgen. Negizi, aty qujat boıynsha Hyıýaz dep jazylǵan.  Orta mektepti Oral qalasynan bitiredi. Mektep qabyrǵasynda júrgende-aq aeroklýbqa qatysyp, ushqysh kásibiniń alǵashqy daıyndyq satylarynan ótedi.

Hıýaz bilim izdep Máskeý qalasyna jol tartady. Dám buıyryp, Máskeýdiń 1-shi medısınalyq ınstıtýyna oqýǵa túsedi. Sodan soǵys bastalǵan kezde elge barmaı, Máskeýde  «Metrostroıda» jumys isteıdi. Bir kúni ataqty Marına Raskovanyń qyz-kelinshekterdiń avıapolkin qurǵaly jatqanyn estip, aldyńǵylardyń biri bolyp tilek bildiredi. Tilegi qabyl bolyp, Saratovtyń áskerı áýe ýchılıshesine oqýǵa  jiberiledi. 1942 jyldyń kókteminde avıasıa tarıhynda tuńǵysh ret qurylǵan áıelder avıapolkiniń quramynda maıdanǵa attanady. Bul  negizinen túngi mezgilde jaý pozısıalaryn bombalaıtyn avıapolk bolady. Ózderiniń áskerı aerodromnan  300 ret  ushyp, jaýǵa bomba jaýdyrǵan eken. Shtýrman bolyp 3 ret qatty jaralanady. Olardyń kishkentaı ushaǵyn nemister «Túngi mystandar» dep ataıtyn, al bul ushaqtan jaýdyń záre-quty qalmaýshy edi.

Maıdandaǵy erligi úshin «Qyzyl Juldyz», 1-shi, 2-shi Dárejeli «Otan soǵysy» ordenderimen nagradtalyp, beıbit ómirde  jasaǵan qyzmeti úshin «Eńbek  Qyzyl tý» ordenimen, birneshe medaldarmen marapattalǵan.