Indýstrıalandyrý kez kelgen daǵdarysty eńserý quraly

/uploads/thumbnail/20170708174417533_small.jpg

Sonaý 2009 jyly jahandyq daǵdarys alǵash bastalǵan tusta osyndaı keri qubylystyń áserimen kúresetin tıimdi tetik retinde elimizde  Údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damýdyń memlekettik baǵdarlamasy qolǵa alynǵany este. Tikeleı  Elbasy Nursultan nzarbaevtyń bastamasymen júzege asqan baǵdarlamanyń alǵashqy besjyldyǵynyń nátıjeleri kóńil qýantarlyq.  Baǵdarlama qolǵa alynǵan alǵashqy jyldary Elbasy: «Indýstrıalandyrý – búkil qazaqstandyqtardyń isi. Óıtkeni, bul kúrdeli jaǵdaıdy bastan keshirip otyrǵan jahandyq damý úderisindegi bizdiń memleketimizdiń básekege qabilettiligin, damý múmkindigin aıqyndaıtyn mańyzdy shara», – degen bolatyn. Shyndyǵynda, bes jyldyq beles ishinde biraz nátıje aıqyndala bastady.

Málimetterge súıensek, bes jyl ishinde Qazaqstanda buryn óndirilmegen taýarlar shyǵaryla bastady, buǵan deıin Qazaqstanda óndirilmegen, múldem jańa 400 ónim túri ıgerildi. Taý-ken óndirý salasynyń İJÓ-degi úlesi 16,5 paıyzǵa azaıdy. Qazaqstan Táýelsizdigin alǵannan bergi ýaqytta ekonomıkaǵa salynǵan barlyq sheteldik ınvestısıanyń 70 paıyzyna jýyǵyn óńdeýshi sektor osy ındýstrıalandyrýdyń birinshi besjyldyǵynda ıelendi. Budan bólek, ındýstrıalandyrýdyń nátıjesinde 770-ten astam jańa kásiporyn iske qosylyp, múldem jańa deńgeıdegi 75 myń turaqty jumys orny quryldy. Búginde ónerkásiptik sektorda jumys isteıtin qazaqstandyqtardyń jalpy sany 1 mıllıonnan asady.

Sonymen qatar, Elbasynyń ındýstrıalandyrý saıasaty arqasynda óńdeýshi óner­kásiptegi eńbek ónimdiligi 60 paıyzǵa artty, árbir jumysshy jyl saıyn ortasha alǵanda baǵasy 20 myń dollardan artyq ónim shyǵara bastady. Burynǵy Keńester odaǵynan qalǵan zaýyttar qırandyǵa aınalyp, qańyrap bos qalǵan joq, kerisinshe zaman aǵymyna saı jańǵyryp, jańa ónimder shyǵara bastady. Álemniń iri ındýstrıalyq alpaýyttary Qazaqstanǵa qadam basty. Naryqqa «Airbus», «General Electric», «Alstom», «Eurocopter», «Toyota», «Ssang Yong», «LG» sekildi álemge tanymal kompanıalar endi. Olar birlesken qazaqstandyq ónimniń naryqqa jol ashýyna óz septikterin tıgizip te keledi.

Osy bes jyldyqta otandyq qurylys materıaldaryn shyǵarý isi de qarqyn aldy. Este bolsa, ony ótken jylydń sońynda Indýstrıaldyrý kúnine arnalǵan jalpyulttyq telekópir barysynda Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev ta basa aıtqan bolatyn.  «Indýstrıalandyrýdyń besjyldyǵynda otandyq qurylys materıaldary 2 esege artty. Qazir biz qurylys mate­rıal­darynyń 80 paıyzyn ózimiz shyǵaryp kelemiz. Al biz osy jumysty qolǵa alǵanda ol kórsetkish bar-joǵy 15 paıyz ǵana edi. Sement óndirisi eki esege artyp, 4 mln. tonnaǵa jetti. Biz osyndaı óndiris bolǵannan keıin ǵana «Nurly Jol» jańa baǵdarlamasyn aıqyndadyq. Áıtpese, onda aıtylǵandardy nemen salatyn edik?» – degen edi Nursultan Nazarbaev. Munan bólek, ındýstrıalandyrýdyń alǵashqy besjyldyǵynda únemdeý máselesi de jolǵa qoıyla bastady. Máselen, ekonomıkanyń energıa qamtymdylyǵy osy jyldar ishinde 19 paıyzǵa jýyq tómendegen. Bul ǵana emes, ındýstrıalandyrý aıasynda ınfraqurylym bazasy keńeıip, 4 myń shaqyrymnan astam avtojoldar, 1700 shaqyrym temirjoldar salyndy. Ekonomıkanyń mashına jasaý, munaı óńdeý, elektr energetıkasy sekildi jańa iri salalary paıda boldy. Qazaqstanǵa álemniń iri ındýstrıalyq alpaýyttary – Airbus, General Electric, Alstom, Eurocopter, Toyota, Ssang Yong, LG jáne basqalary keldi. Qazaqstannyń tıtany qazirdiń ózinde eýropalyq Airbus avıaqurastyrýshy konserni suranysynyń 15 paıyzyn óteýi – aıtarlyqtaı kórsetkish. Indýstrıalandyrýdyń alǵashqy besjyldyǵynda mashına jasaý salasynda temirjol vagondaryn shyǵarý 10 esege, dızeldik lokomotıvter 2,5 esege artqan. Osy bes jyl ishinde otandyq avtoóndiriste jeńil avtokólik shyǵarý 12 esege, traktorlar 6 esege kóbeıgen. Al munaı qondyrǵylaryn shyǵarý buǵan deıingi kórsetkishten 3 esege ósken. Aýyl sharýashylyǵy salasy da josparly túrde damyp keledi. Máselen, agroqurylymda 2010 jylmen salystyrǵanda iri qara mal basynyń sany 50 paıyzǵa artqan. Al ónerkásip jylyjaılarynyń alańy osy jyldar ishinde 3 esege ósken.

Tutastaı alǵanda osyndaı basty kórsetkishter ındýstrıalandyrýdyń birinshi besjyldyǵynda oryn aldy. Endi osy baǵyttaǵy sharalar odan ári ornyqty bol tússe, onda qandaı bolsa da daǵdarysty laıyqty eńserýge Qazaqstannyń kúsh-jigeri tolyq jetetin bolady.

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar