7 arnada «Kim bilgen?» baǵdarlamasynyń ekinshi maýsymy týraly bizge telejoba avtory Baımuhamedova Alıa baıandap berdi.

«Ár jeksenbide 20:30-da shyǵatyn bul avtorlyq baǵdarlamanyń ekinshi maýsymynda, telekórermenderdiń suraýy boıynsha azdaǵan ózgerister eńgizdik. San qıly taǵdyr ıeleriniń oqıǵalaryn, akterlardyń kómegimen, derekti fılm qylyp túsirýdi jón kórdik. Túsirilim toby ár taqyrypqa zertteýler júrgizip, jobany jańa eksperementter men qyzyqty jáıttarǵa toly etýge tyrysty. “Keıbireýlerińiz bul baǵdarlamany kórgen de bolarsyzdar. Túsirilim toby baǵdarlamany daıyndaý barysynda talaı qyzyqty ári qıly jaǵdaılardy basynan ótkerdi. Ujymǵa talaı qyzmetkerler keldi, eki kún ótpeı jatyp, jumystan bas tartyp ketip jatty. Keıde tipti qoqys jáshigin aqtarǵan kezderimiz de boldy. Birde rejıserimiz rekvızıtti baıqamaı qoqys eken dep tastaı salypty. Eki saǵattan keıin esimizge túsip, baryp qoqys jáshigin aqtaryp jatqanymyzda, jurt tańqala qarady. Ondaı qyzyqtar jıi bolyp turady. Sebebi telearnada ýaqyt, shyǵarmashylyq, tapqyrlyq pen tabandylyq sıaqty qasıetter synalady. Tańmen talasa turyp jumysqa jantalasamyz, suhbat alatyn keıipkerlermen habarlasyp, ár mekemege hat joldap, túsirilim alańyn belgileý, qajetti kórnekilder daıyndaýdyń ózi bizdiń jumystyń negizgi bóligi. Jýrnalıstik zertteý jasap, ony korytyndylaý da uzaq ýaqyt talap etedi. Baǵdarlamany oınaqy ári túsinikti etip jasaý úshin bizdiń prodússerler men tilshiler biraz synaqtan ótti. San qıly taǵdyr ıelerimen jolyqtyq.

Baǵdarlamamyzdyń bir sanynda, «Ene men kelin» taqyrybyna toqtaldyq. Olardyń arasyndaǵy kelispeýshilik, nendeı qıyndyqtarǵa ákep soqtyratynyn, osyndaı túsinispeýshiliktiń qurbany bolǵan keıipkerlerimiz arqyly  kórsettik. Ejelden qazaq halqy kelinderine qyzyndaı qaraǵan. Sebebi, óz qyzy kúnderdiń bir kúninde teńin taýyp ketedi, al onyń ornyna basqa bireýdiń mápelep ósirgen balasy kelin bolyp túsedi. Ol urpaq sabaqtastyǵyn jalǵastyryp, áýletiniń ul-qyzyn tárbıelep ósiredi. Sondyqtan da babalarymyz olarǵa erekshe qurmetpen qarap keldi. Kelin – búr jarǵan gúl ári otbasynyń uıytqysy. Alaıda, búgingilerdiń bári osyny bir kisideı túsinse ǵoı. Ońtúsik Qazaqstan oblysyndaǵy bul soraqy jaǵdaıdyń bolǵanyna kóp ýaqyt óte qoıǵan joq. Jas ana sábıin dúnıege ákelgen soń qaıtys bolady. Kúıeýiniń otbasy der kezinde jedel járdem shaqyrtpaq túgili, ony birden jumysqa jegip qoıady.

Kelesi oqıǵa. 2014 jyly qazaqstandyqtar Aqtaýlyq Beknur esimdi balaqaıdyń taǵdyryn estip, jaǵalaryn ustaǵan bolatyn. Besikke tańylǵan bala kúnniń ystyǵynda da, sol kúıi dalada jata bergen. Dárigerler onan asqynǵan gıpotrofıa,  ıaǵnı udaıy durys tamaqtanbaǵanyn jáne basyndaǵy qan tamyrlaryndaǵy isikti baıqady. Eń soraqysy náresteniń jambasy qurttap, shirı bastapty. Bul onyń jórgóginiń múlde aýystyrylmaǵanynyń, qolǵa alynbaǵanynyń aıǵaǵy edi. Jadyra (Beknurdyń anasy) jaǵdaıdyń bulaı ushyǵýyna áli kúnge deıin enesin kinálaıdy. Jáne bul oqıǵanyń qalaı bastalyp, nemen aıaqtalǵanyn aıtyp berdi. «Kim bilgen» baǵdarlamysynyń bir sanynda taǵy bir qozǵaǵan taqyrybymyz, «Bala berý dástúri». Qazaq halqynda san ǵasyrlardan beri, eń qundy dúnıe bolyp eseptelip kele jatqan ol – otbasy. Onyń berekeli bolýy men beriktigi. Al árbir shańyraqtyń basty qazynasy – bul árıne, sábıler. Bala súıe almaı júrgen januıalarǵa aınalasyndaǵylar qashanda aıaýshylyqpen qarap, qamqorlyq jasaǵylary kep turady. Osyndaıdan ba eken, áıteýir perzent súıe almaǵandarǵa kópbalaly otbasylardyń balasyn berip, baýyryna basqyzý dástúri paıda bolǵan. Kúıeýi tarapynan 10-15 balasy bar januıa áıteýir izdese, tabylatyn edi. Osynshama balany asyrap, baǵýdyń ońaı emes ekeni túsinikti. Sondyqtan, balany bar jaǵdaıyn jasaı alatyn adamdarǵa berý – durys sheshim dep sanalyp keldi. Búginde mundaı kópbalaly januıalar joqtyń qasy, onyń ústine balalar úıleri bar. Sonymen qatar reprodýktıv máseleleri de qarqyndy damyp keledi. Osyndaı jaǵdaılardan keıin jurtshylyq sábı súıe almaı júrgenderge bala berý dástúrin tozyǵy jetken salt dep esepteı bastady. Sebebi mundaı jaǵdaı balanyń da, anasynyń da psıhıkasyna aýyr. Alaıda, Qazaqstannyń keıbir aımaqtarynda bul áli kúnge deıin saqtalǵan.

Jýyrda Ońtústik Qazaqstan oblysynda jaǵa ustatarlyq jaǵdaı tirkeldi. Bala kótere almaǵan jas kelinshek óz-ózine qol salmaq boldy. Bul oqıǵanyń nemen aıaqtalǵanyn «Kim bilgen» baǵdarlamysynyń, «Bala berý dástúri» degen sanynan kóre alasyzdar. San qıly taǵdyr ıeleriniń osyndaı oqıǵalaryn, «Kim bilgenniń» túsirilim toby, akterlardyń kómegimen derekti fılm retinde túsirip kórsetti. Júz ret estigennen, bir ret kórgen artyq deıdi ǵoı, olaı bolsa aptanyń ár jeksenbisi kúni keshki saǵat segiz jarymda «7 arnany» qosýdy umytpańyzdar. Efırge jol tartqan telejobamyzdyń ekinshi maýsymy kóńilińizden shyǵatynyna senemiz».