"Dárethana qajetti dúnıe! Sondyqtan, elimizdegi eń kórkem týrısik oryndarda jańa ájethanalar salynbaq. Sheteldik meımandar qyzyqtaıtyn jerlerge óń kirgizý arqyly óz-ózin aqtaıdy dep úmit artqan baǵdarlama da ázir tur! Bul týraly QR Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly málimdedi. Onyń sózinshe, búginde demalys oryndaryn dárethanalandyrýdyń 7 jyldyq jobasy jasalyp, ár ájethanaǵa ketetin shyǵyn eseptelip jatyr eken. Ári bul dárethanalar álemdik standartqa saı jasalmaq. Atalǵan nysandar elimizdiń qaı óńirlerinde salynady? Oǵan ketetin shyǵyn qandaı? Bul týraly Qamshy.kz aqparat agenttigi Eýrazıa birinshi arnasynyń deregine súıenip habarlaıdy. 
 
Ájethana álegin buǵan deıin beldi bıznesmender talaı kótergen edi. Tipti, kásipker Marǵulan Seısembaev ásem qala Almatydaǵy Prezıdent saıabaǵyndaǵy  jalǵyz dárethananyń isten shyqqanyn aıtyp kúıingen bolatyn. "Elimizdegi týrısik nysandar, tas joldardyń boıynda, mektepterde, tipti aýrýhanalarda jóni túzý ájethana joq. Kem degende 10 myń dárethana ornatý qajet" dep bastama kótergen edi. Dál osy statısıkany usynǵan ol Úkimet pen jeke kásipkerler áriptestigi arqyly eldegi sanıtarlyq jaǵdaıdy túzeý qajettigin alǵa tartqan bolatyn.

«Olar 17 dárethanany Astanaǵa ornatty EKSPO ýaqytynda. 4 aıdyń ishinde byt-shyt qylyp, qazir 17 dárethanadan bireýi istemeıdi. Ol bizdiń Astanamyzda. Bizdiń elimizdiń júreginde. Al endi daladaǵy dárethanany ne aıtasyz! Sondyqtan servıs bolmasa, ájethananyń máni joq», - dep aıtty kásipker Marǵulan Seısembaı.

Elimizge ózge elden aǵylatyn týrıserdiń de pikiri de osyndaı. Sóıtsek, bizdegi ájethana ahýalynan olar da habardar eken. Astana men Kókshetaýǵa qydyryp barǵan sheteldik meıman "dárethana tappaı ábden  qınaldym" - deıdi. 

"Árıne, Qazaqstan maǵan qatty unaıdy. Birneshe qalasyn araladym. Kóńilimnen shyqty. Biraq, qaıda qydyryp barsań da esi durys ájethana taba almadym. Tapsań da uzyn-sonar kezek kútesiń. Kókshetaýda bolǵanymda dárethana tappaı qatty qynjyldym", - týrıs Gúrú Iogı.

Taǵy bir tyń jańalyq! Elimizdiń týrısik jerlerinde 1000 jańa dárethana salynbaq. Bul joba atalǵan salany damytý barysynda jolǵa qoıylyp otyrǵan kórinedi. Bılik ókilderiniń sózinshe, salynatyn ájethanalardyń tıpi múldem ózgeshe bolmaq. Naqtyraq aıtqanda, qurylysynda nemis tehnologıasy qoldanylady. Osylaısha, 2025-jylǵa deıin elimizdegi barlyq dárethana máselesi tolyq sheshiledi deıdi olar". 

Al, vedomstva ókilderi salynatyn ájethanalar álemdik standartqa saı jumys isteıdi, joǵary sapaly bolady dep sendirýde. Olardyń aıtýynsha, qazir týrısik sektordy damytý úshin jan-jaqty ınvestısıalar tartylyp jatyr. Ásirese, otandyq kásipkerler kómek qolyn sozyp, belsendi áreket etýde - deıdi. 

"Bir dárethananyń baǵasy qazir belgilenip otyr. Qarastyryp otyrmyz. "Qazavtojol" ulttyq kompanıasy qosady óz úlesin. Sosyn jańa men aıtyp ketken jekemenshik ınvestor keledi óz aqshamdy salam dep júrgen. Jáne de ákimshiliktermen SPK  qaı saladan óz úlesin qosam degen kompanıany berem dese, solar da qosylady", deıdi QR Mádenıet jáne sport mınıstriniń orynbasary Erlan Qojaǵapanov.

Al mınıstr "bul ájethanalardyń qyzmetin memleket qarjylandyrady, dárethanalardy soǵýǵa ketetin shyǵyndy kásipkerler kóteredi" dep otyr. Onyń esebinshe, Qazaqtandaǵy eń ásem 10-nan astam týrıser orny ǵana dárethanalandyrylmaq. Onyń qatarynda, Alakól, Almaty taýlary, Býrabaı kýrorttyq aımaqtary bar. Sonymen qatar, Astana men Túrkistan jáne Mańǵystaý oblystarynyń aýmaqtarynyń kósheleri de osy topqa kirgen.

“Dárethanalardy ınvestor óz aqshasyna alady. Óz aqshasyna. Biz memleket tek qana sony bylaısha aıtqanda qoldanysqa  berýge qarajat jumsaımyz. Mysaly, sýyn alyp kelý kerek, jańaǵy sony tazartatyn azamattardyń aılyǵy bar. Tek qana soǵan”, deıdi mınıstr Arystanbek Muhamedıuly.

Arystanbek Muhamedıuly "osy nysandardy salýǵa memleket qarajatyn az shyǵyndaýdy kózdeý qajet"- deıdi. Sondyqtan, aldaǵy ýaqytta turǵyzylatyn ájethanalardyń sapasy joǵary bolýy mindetti. Óıtkeni, dárethanalar óz-ózin aqtaıtyn tabys kózine aınalýy tıis. Alaıda, joǵary sanattaǵy ájethanalarǵa az aqsha ketpesi beseneden belgili. Al, halyq buǵan ne deıdi? 

"Bárine balans bolý kerek qoı endi. Mıllıonnyı týalet, mıllıon turatyn týalet soǵýdyń qajeti joq dep oılaımyn. 100 myńǵa da týaletti jaqsy etip soǵýǵa bolatyn shyǵar”. 
“Týaletterdiń jaǵdaıy endi óte tómen, óte nashar”.  
“Men oılap edim basqa da neler bar ǵoı dep qazir. Oǵan áli jetisip jatqan joqpyz ǵoı”. 

Ázirge, jobaǵa qansha qarajat ketetini belgisiz. Al, sala mamany shyǵyndy jobalap bylaısha eseptedi: 

“Máselen, bir ájethananyń baǵasy bir bólmeli páterdiń baǵasymen birdeı dep eseptesek bul bir 7 mıllıon, 10 mıllıon deıik. Soǵan ketedi. Sebebi, onyń sýy bar, elektrenergıasy bar, ol jyly bolý kerek myna bizdiń sýyq klımatymyzda. Sonda eger de bir ájethana 10 mıllıon, 7 mıllıondyq aqsha turatyn bolsa máselen júzi 1 mıllıard bolady", - deıdi ekonomıs Saparbaı Jubaev.

Ekonomıstiń aıtýynsha, Respýblıkanyń barlyq aımaǵyndaǵy demalys oryndaryn dárethanalandyrýǵa qyrýar qarjy ketpek. Búgin 1000-n soǵatyn bolsa, erteń qymbat nysan isten shyqsa jóndeýge ketetin shyǵyndy esepteý tipti qorqynyshty. Al, "Qazaqstannyń demalys oryndaryna bunsha ájethana azdyq etpeıtini kúmándi"- deıdi ol.

Usynǵan: Nazerke Labıhan