Ózin musylmanmyn deıtin árbir ıisi qazaq jan bes paryzdyń biri – orazany jyl boıy asyǵa kútetini ras. Otyz kún aýyz bekitip, tek tamaqtan ǵana emes, jaman sóz, is, ádet, qylyqtardan tyıylýǵa tyrysqan adam osy bir qasıetti aıda ózin, óziniń «menin», nápsisin tizgindeýge, tártipke salýǵa tyrysady. Eger osy otyz kún boıy orazanyń naqty erejesin ustanyp, mindetterin oryndasa, orazadan keıin jaqsy jaqqa ózgergen, buryn jaqsy adam bolsa, odan da jaqsy qasıetteri ashylyp, kóp nársege kózqarasy ózgergen janǵa aınalary sózsiz. Keler jylǵy orazaǵa jeter-jetpesi beımálim bolǵandyqtan, orazamen qımaı qoshtasady da...

«Dinde zorlyq joq». Oraza ustaýdy da bárine mindettemegen. Aýyz bekitpeýge ruqsat etilgender de bar. Alaıda, búgingi tańda san túrli syltaý aıtyp, aýyz bekitpeıtinder sany qanshalyqty kóp bolsa, Allanyń ámirine boıusynyp, «túbi bir baratyn jerim – Allanyń aldy ǵoı» dep, paryzdaryn oryndaýǵa tyrysyp júrgender sany da artyp keledi. Shúkir deımiz.

Búgingi qozǵaǵym kelip otyrǵany oraza ustamaǵan adamǵa qatysty orazanyń ádebi. «Ramazandy qurmetteý kerek. Onyń raqymdylyǵy múminderdi qýantady. Onyń alǵashqy kúnderi raqymdylyq, ortasy keshirim jáne sońy tozaq otynan qutylý» degen hadıs bar. Iá, Siz belgili-belgisiz sebeptermen aýyz bekitpedińiz delik. Jaraıdy, hosh. Degenmen, syılastyq, qurmet degen nárse bar. Qansha jerden qarnyńyz ashsa da, qoǵamdyq jerde, kópshilik júretin aımaqta oraza kezinde sý iship, tamaq jep, ádepsiz qylyq jasamasańyz eken. Iá, túsinikti: bálkim, túngi aýysymnan shyqtyńyz, sharshap tursyz, qarnyńyz ash. Alaıda, sál shydasańyz, úıińizge baryp tamaqtanasyz. Avtobýsta sýdy simirip, saıabaqta aýyz toltyra tamaq jep otyrǵanyńyz – aýyz bekitken janǵa aıtarlyqtaı áser etpeıtinin bilińiz. Sebebi, ol  syrtqy emes, ishki jan-dúnıesimen kúresip júr. Ol Allanyń razylyǵynan úmittenedi. Allanyń onyń tamaq jemegenine emes, amalyna qaraıtynyn da biledi. Qarny ashyp ta ketpeıdi. Biraq ómirinde birinshi ret aýyz bekitken jan bolsa, oǵan aýyr tıýi múmkin. Sony eskerseńiz.

Taǵy bir eskeretin jaıt, oraza ekenin bile tura, dál sol jannyń ashýyn oıatýǵa tyrysyp, ursysýǵa ıtermeleýdiń de qajeti joq. Ol rasymen de tek tamaqtan emes, jaman ádetten de tyıylyp júrgen adam bolsa, sabyr saqtaı alar. Biraq orazany jete uǵa bilmeıtin jan bolsa, sózsiz, sizben sóz talastyryp, aıtysyp ketýi yqtımal. Bul degen sóz, ıslam dini, oraza týraly onsyz da dúdámal oıda júrgen kópshilik úshin soqqydaı tıip, ıslam dini týraly oıyn tarazylaı almaı júrgen adamnyń kúmánin arttyrýy múmkin. Iaǵnı, siz oraza tutqan adamnyń ashýyna tıip, orazasyn buzǵanyńyzben qoımaı, soǵan kýáger bolǵan úshinshi bir jaqtyń da adasýyna, din týraly qate pikiri qalyptasýyna septigińizdi  tıgizesiz. Bylaısha aıtqanda, joq jerden kúná arqalap alasyz. «Ramazan aıynda bir kúná istegen adam eki azap alady. Ramazanda bir jaqsylyq jasaǵan adam eki saýap alady» deıdi hadıste. Jaqsylyq jasamańyz da, jamandyq jasamaýdyń ózi – jaqsylyq ekenin esten shyǵarmańyz.

Aýyz bekitpeseńiz de, oraza kezinde aýyz bekitken jandarǵa syılastyq, dinge qurmet tanytsańyz eken. «Ramazandy qurmettegen adam Alla Taǵalany qurmettegen bolady» deıdi taǵy bir hadıste. Endeshe, dinimizdi, el-jerimizdi, halqymyzdy syılap, qoldan kelgenshe bir-birimizge qurmet kórsetip júreıik.