Sońǵy jyldary Qazaqstan ekonomıkasynyń damý úrdisi aıasynda aıasynda energıa tıimdiligin arttyrý, únemdeý máselesi jıi kóterilip júr. Energetıkalyq mol múmkindikterge qaramastan únemdeý sharalaryn qolǵa alý – zaman talabynan týǵan qajettilik.

Energıany únemdeý men energıa tıimdiligin arttyrý saıasaty ónim óndirý barysyndaǵy energıa resýrstaryn tutyný salasyndaǵy normatıvterdi retteýdi qajet etedi. Oǵan saı qýattylyq koefısıentine, jobalaý qujattamasyna qoıylatyn talaptar ózgertilmek. Atalmysh saıasatqa baılanysty energıa tıimdiligi salasyndaǵy mindetti talaptar kólikke, elektr qozǵaltqyshyna, ártúrli tıptegi ǵımarattar men qurylystarǵa jáne arhıtektýralyq sheshimderge qoldanylady dep kútilýde. Ol normalardy óndiristegi iri kásiporyndarda engizý úshin energıa tıimdiligin baǵalaýǵa energetıkalyq aýdıt júrgizý boıynsha talaptar jańasha qoıylýy tıis. Álbette mundaı jańashyldyq qosymsha bilimge ıe mamandarǵa muqtajdyq týdyrady. Sondaqtan energıa aýdıtorlary men energıa menedjerlerin daıarlaıtyn oqý ortalyqtaryn uıymdastyrý isi kóldeneń shyǵatyny túsinikti.

Másele alǵash 2010 jyldary kóterile bastady. Elbasynyń sol jylǵy Joldaýynda ekonomıkanyń turaqty jáne teńgerimdi ósýi boıynsha jańa mindetter qoıyla kele, energıa únemdeý salasynda JİÓ-niń energıa syıymdylyǵyn 2020 jylǵa qaraı keminde 25 paıyzǵa tómendetý mindeti qoıylǵan. Osydan bastap Energıany únemdeý men energıa tıimdiligin arttyrý memlekettiń strategıalyq mindetteriniń birine aınaldy. Mindetterdi oryndaý úshin barlyq derlik salalar men aımaqtarda energıa tıimdiligin arttyrý tapsyryldy. «Energıa únemdeý – 2020» baǵdarlamasy qabyldandy.

Atalmysh saıası basymdyq ekonomıkanyń túrli tarmaǵyn jańǵyrtyp, óndiris salasynyń sapasyn arttyrý, sheteldik ınvestısıa aǵynyn kúsheıtý, buqarany energıa kózderin únemdi de uqypty qoldanýǵa shaqyrý sharalaryn qamtıdy.

Energıa resýrstaryn tutyný eldiń jalpy ishki ósimi joǵarylaǵan saıyn artyp kele jatqany baıqalady. Ol túsinikti de. Ekonomıkalyq ósý degen sóz óndiristiń ósýi, tutynýshylyq qabilettiń ósýi. Jyl saıyn elde jylý energıasy, elektr energıasy, janar-jaǵarmaı, kógildir otyn, qatty otyn sıaqty tutyný resýrstarynyń qoldanylýy artý ústinde. Bul bir jaǵynan el damýynyń ári halyqtyń ál-aýqatynyń proporsıonaldyq ósiminiń kórsetkishi.

Energıany únemdeý men tıimdiligin arttyrý avtomatty túrde jańǵyrtý jumystaryn jandandyrady. Ol qalaı? Máselen, ınovasıalyq jańalyqtardy, jańa tehnologıalardy engizý arqyly óndiris jańarady. Qurylys, ásirese baspana qurylysynda ınjenerlik-kommýnıkasıalyq ınfraqurylymdy qaıta qurý jáne jańǵyrtý jumystary júrgiziledi. Kólik salasynda eski avtokólikter shektelip, jańa temir tulparlardyń naryqty jaýlaýynan otandyq avtopark jańarady.

Bul tek ekologıalyq ahýaldy jaqsartyp qana qoımaı, ár qazaqstandyqtyń ál-aýqatyn da arttyrady.