Elbasymyz «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasynda ata-babalarymyzdyń álemdik órkenıetke qosqan úlesine keńinen toqtalyp ketti. Elbasymyzdyń «búginde tól tarıhymyzǵa oń kózqaras kerek» degen qanatty sózi, tarıhymyzdy qaıtadan jiti zertteýimizdi meńzep otyr dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Barshaǵa málim, tarıhı zertteýler belgili bir ǵalymnyń jazǵan eńbegi ekendigi sózsiz, alaıda, keıbir eńbekter saıası qate ketpeýdi kózdep zertteletindigi aıqyn kórinip turatyndyǵy barshamyzǵa málim... Osy oraıda, Alash qozǵalysynyń jetekshisi, Álıhan Nurmuhameduly Bókeıhanov: «Bir halyq óziniń tarıhyn bilmese, bir el óziniń tarıhyn joǵaltsa, onyń artynan ózi de joǵalýǵa beıim turady. Dúnıede ózge jurttar qatarynda qor bolmaıyn, «tuqymym quryp qalmasyn» degen halyq óziniń shejiresin ımanı dárejesinde uǵyp, bilýge tıis bolady», –degen ósıet qaldyrǵan. Iaǵnı, alash partıasynyń basqa da músheleri sol kezeńde ulttyq tarıhqa zer salyp, tarıhı qundy eńbekter jazǵan.

Orta Azıa alqabynda, ıaǵnı onyń kindigi bolyp tabylatyn qazaq dalasy, ejelden kóptegen órkenıetterdiń oshaǵy bolǵany týraly málimetterdi, sońǵy kezdegi osy alqapta júrgizilgen arheologıalyq qazba jumystarynyń nátıjesinde tabylǵan jádigerler men qatar kóptegen ǵylymı jumystar dáleldep otyr.

Osy oraıda túrtki bolatyn jaıt, ol tarıh qoınaýynda bizdiń ata-babalarymyzǵa qatysty áli de bolsa ashylmaı jatqan kóptegen mán-jaılardyń ashylmaýy. Tarıh týraly aıtqanda, bizdiń tarapymyzdan eń aldymen ótken dáýirdi jan-jaqty oqyp jáne zerttep, ǵylymı kózqaras pen oı-tolǵaýlardyń aqıqat turǵysynda aıtylýynyń qajettiligi týyndap otyr. Óıtkeni, tarıh ótken kezeńderde bolǵan faktilerdi dáıekteıdi. Kóne túrkiler tarıhy týraly aıtqanda biz keıbir tarıhı faktilerge zer salmaımyz, sonymen qosa ol tarıhty kimder jazdy, qaı ulttyń ǵalymy jazdy, ony jazǵan kim jáne onyń qanshalyqty dáleldi ekenidiginiń jadymyzdan tys qalyp jatqandyǵy taǵy bar. Rasynda, ótken ár kúnimizdiń tarıh qoınaýyna enetindigi aqıhat ekendigi belgili.

Zertteý obektisiniń baǵyty Orta Azıa aýmaǵynda qandaı memleketter bolǵanyna toqtalmaı, tek qana dinı nanymdar men din tarıhyna toqtalǵandy jón kórdik. Jalpy túsinik boıynsha, «din degenimiz - adamzat qoǵamyndaǵy asa kúrdeli de mańyzdy áleýmettik-mádenı sana. Dinniń basty maqsaty – adamnyń rýhanı jetilýi jáne onyń Jaratýshy Qudaıǵa senimi. Islam tujyrymdamasy boıynsha, rýhanı jetilý satysynyń birinshi deńgeıinde turǵan adamnyń alǵashqy mahabbaty, taza qulshylyǵy, qorqynyshy Allaǵa arnalady».