Kúni keshegi jańalyqtardy paraqtap otyryp, Belarýs basshysynyń  28 tamyzda «Belovejskıı» AAQ eńbek ujymynyń ókilderi men Rásno derevnásy turǵyndary aldynda sóılegen sózine kózim tústi. Onda ol kisi búı depti:
          - «Oqýlyqtardy tolyq ózgertip shyǵamyz! Biz mektep baǵdarlamasyn joǵary mektepte beriletin bilim men sondaǵy pánderdi tyqpalaýdan qutqaramyz.   Mekteptiń baǵdarlamasyna joǵary bilim berý júıesinen talaı nárse enip ketken, bul ne úshin kerek?»

 Memleket basynyń bul pikiri Qazaqstandyq ata-analardyń da kókeıinde júrgen sóz edi. Sondyqtan bolar maǵan da unap barady, jalǵastyryp oqýǵa kiriskenim sol edi, osy sát bala baqshanyń sońǵy "jyldyǵyna", bylaıǵy jurtqa "daıyndyq top"-degen atpen tanys eresek topqa jańa ǵana aıaq basqan alty jasar kenje qyzym esikten kire daýystap:

          - Áke, myna qaǵazdy apaıym berdi, ata-anańa ber deıdi, osylardy oqıdy ekenbiz,-dep meniń qolyma bir japyraq qaǵazdy ustatty da, oıynshyq aq qonjyǵyn qolyna alyp oıynǵa kiristi. Men onyń usynǵan qaǵazyna kóz salyp edim "2014-2015 oqý jylynda oqý is-áreketine qajetti oqýlyqtar men quraldar"-degen taqyrypshamen oqytylatyn pánder jáne oǵan qajetti quraldardyń tizimin kórdim. Uzyn sany on túrli sabaq, ári olarǵa qajet on bir túrli árqaısysy áldeneshe danadan turatyn quraldar retimen jazylypty. Tipti, "kitaptar qaptaýly bolsyn"- degen eskertpeni de qosýdy umytpapty. Meni tań qaltyrǵany sabaqtardyń sany men sapasy boldy. Daıyndyq toby úshin osynsha dúnıeni oqytýdyń qanshalyqty keregi bar?  Mysaly qarańyz, "Qarapaıym matetatıka", "Saýat ashý jáne jazý", "Til damytý", "Beıneleý óneri" sıaqty  sabaqtar osy top úshin jetkilikti bolar edi-aý, al, "Ekologıa", "Valelogıa negizderi", "Ózin-ózitaný", "Balalar kórkem ádebıeti"- tektes pánderdiń  dál osy balabaqshanyń sábıleri úshin keregi joq-aq.  Endi ǵana oń men solyn tanyp kele jatqan, áripti taıaq dep bilmeıtin, ul men qyzdyń aıyrmashylyǵyn túsinbeıtin, tańdaıynan ana sútiniń dámi ketpegen búldirshin-sábılerge  jastaryna laıyq dúnıe joq emes bar ǵoı,  solardy nege usynbasqa?

          Men túsinem, buny qurastyrýshylar: «Bul pánderdiń aty taýdaı bolǵanymen,  sábılerge ony barynsha qarapaıym etip, tek anyqtama turǵysynan úıretemiz»,- dep ýáj aıtýy múmkin. Biraq, sony baldyrǵandarǵa oqytýdyń qajeti bar ma? Áldeqandaı bir sharasyzdyqtan baryp otyrmyz ba,-degen suraqqa kelgende olardyń berer jaýaby joq. Bolsa da tatymsyz. Mektep baǵdarlamasy budan da kúrdeli. Tipti, qazaq álipbıin bilmeıtin birinshi synyp oqýshysyna aǵylshyn tilin úıretemiz, kezinde biz ýnıversıtettiń bastapqy kýrsynda oqyǵan pánderdi orta mektep oqýshylary oqyp júr. Oqýshylardyń sabaqtyq júktemesi ǵylymı turǵydan barǵan saıyn aýyrlasyp barady. Ony oqýshy emes, oqytýshynyń ózi de, ata-analar da zorǵa túsinetin. Tipti keıbirin múlde túsine almaıtyn, túsindirip bere almaıtyn halge jettik. Sodan baramyz da: "Oqýshylar jyldan-jylǵa darynsyz bolyp barady, bastaryna sabaq kirmeıdi"- dep olardy jat ta kep aıyptaımyz.   Ata-anasynan bir, mektepten eki, óz turǵylastarynan úsh, jalpy qoǵamnan tórt tepiresh kórgen, túsinistik sezinbegen, tek kinálaý men úreılendirýden ózge  estimegen, onyń ústine albyrttyq pen ańqaýlyq qatar  qabattasqan urymtal jastar   túrli qaýip pen qaterge urynyp jatyr. Osynyń ar jaǵynda  mektep júktemesiniń aýyrlyǵynyń áseri joq pa degen suraq meni mazalap keledi. Tek meni ǵana emes, barlyq ata-analardy da sary ýaıymǵa salyp otyrsa kerek.

Qaster Sarqytqan

Abaı atyndaǵy QazUPÝ dosenti