Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forým (DEF) 2015-2016 jyldarǵa arnalǵan Jahandyq básekege qabilettilik ındeksiniń qorytyndysyn jarıalady. Qazaqstan ótken jylmen salystyrǵanda 8 oryn alǵa jyljyp, 140 eldiń arasynda 42-qatardan kórindi. Jeti baldyq esepteý boıynsha elimizdiń kórsetkishi 4,4-ten 4,5-ke kóterilgen. Bul – Jahandyq básekege qabilettilik reıtıńisine qatysý tarıhyndaǵy Qazaqstannyń eń úzdik nátıjesi.

Jahandyq básekege qabilettilik ındeksi (The Global Competitiveness Index) – jahandyq zertteýler jáne álem elderiniń ekonomıkalyq básekege qabilettilik kórsetkishi boıynsha júrgiziletin reıtıń. Jalpyǵa birdeı qoljetimdi statısıkalyq málimetterge jáne kompanıalar basshylarynyń jahandyq saýalnama nátıjelerine taldaý jasaı otyryp, memleketterdiń jetekshi zertteý ınstıtýttarymen jáne uıymdarmen birlesip, Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forým jyl saıyn keń aýqymdy zertteýler jasaıdy. 2004 jyldan beri turaqty túrde júrgizilip kele jatqan zertteýlerdiń nátıjesi álem elderiniń básekege qabilettilik kórsetkishin barynsha tolyq beıneleıdi.

Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forým ulttyq básekege qabilettilikti el men onyń ınstıtýttarynyń ortasha merzimdi perspektıvada turaqty bola alatyndaı ekonomıkalyq ósimniń birqalypty qarqynyn qamtamasyz etýge qabilettiligi turǵysynda aıqyndaıdy. Ekonomıkalyq damý men básekege qabilettilik jolyndaǵy kedergilerdi joıýǵa umtylǵan memleketter bul ındeksti ózderiniń ekonomıkalyq saıasatyndaǵy túıtkilderge taldaý jasaýǵa jáne turaqty ekonomıkalyq progreske qol jetkizý boıynsha strategıalar ázirleýde qural retinde paıdalana bastady.

Reıtıńte jetinshi jyl qatarynan Shveısarıa kósh bastap keledi. Ekinshi orynǵa Sıngapýr, úshinshi orynǵa AQSH jaıǵasqan. Germanıa bıyl besinshi orynnan tórtinshi orynǵa kóterildi. Alǵashqy ondyqqa Japonıa, Gonkong, Fınlándıa, Shvesıa men Ulybrıtanıa engen.

TMD elderiniń arasynda Qazaqstan Ázirbaıjannan keıin (40-oryn) ekinshi orynda tur. Reseı 45-oryn, Grýzıa – 66-oryn, Ýkraına – 79-oryn, Tájikstan – 80-oryn, Armenıa – 82-oryn, Moldova – 84-oryn, Qyrǵyzstan – 102-orynnan kórindi.

Qazaqstannyń ınovasıalyq damý faktory boıynsha (78; +11) kórsetkishteri aıtarlyqtaı jaqsarǵanyn aıta ketken jón. Inovasıalar (72; +13) jáne Bıznestiń básekege qabilettigi (79; +12) faktorlary boıynsha elimiz ilgerileýge qol jetkizdi. Budan basqa, Qazaqstan Instıtýttar (50; +7) faktory boıynsha jáne Qarjy naryǵynyń damýy (91; +7) faktory boıynsha óz kórsetkishterin arttyrǵan. Al Eńbek naryǵynyń tıimdiligi (18; -3) faktory boıynsha respýblıka ótken jylmen salystyrǵanda 3 tarmaqqa tómendedi.

114 ındıkatory ishinde 73 ındıkator boıynsha jaqsarý, 30 ındıkator boıynsha tómendeý baıqalady, 11 ındıkator boıynsha ózgerister joq. Taǵy bir aıta keterlik jaıt, Bezgektiń taralýy jáne Bızneske bezgektiń áser etýi sekildi eki kórsetkish boıynsha Qazaqstan malárıanyń áserinen erkin elder tizimine engizilgen.

Elimizdiń eń joǵary kórsetkishi Ónimin jahandyq úlestirýde jergilikti kompanıalardyń baqylaýy (60; +31) ındıkatoryna tıesili. Keden bajdary (73; +28), Monopolıaǵa qarsy saıasattyń tıimdiligi (68; +26), Keden rásimderiniń shyǵystary (55; +22) jáne İshki naryqta ónim jetkizýshi sapasy (88; +20) kórsetkishteri boıynsha 20 tarmaqqa alǵa jyljydyq.

Derekkóz: "Túrkistan" gazeti