Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Nurly Jol – bolashaqqa bastar jol» Joldaýynda aıtylǵan máselelerge Reseıdegi qandastarymyz da qanyqty. Halqymyzdyń «balasy kókpar shapsa, ákesi úıde otyryp taqymyn qysady» degen támsili taǵdyrdyń aıdaýymen ózge eldiń sýyn sýlap, tirshilik keship júrgen Reseı jerindegi qandastarymyzdyń basynda bar. Olar atajurtqa alańdap, Qazaqstanda atqarylǵan jaqsy isterdi estigen saıyn túlegen qustaı qýanyp, eldiń tileýin tilep otyrady. Onyń ústine qashannan kórshi qonǵan, tarıhy da, halqynyń taǵdyry da uqsas Reseı memleketi men Qazaqstandy bir kemeniń jolaýshysy dese de bolǵandaı. Qazirgi ýaqyt qaı elge de jeńil emes. Dúnıejúzilik qarjy, ekonomıkalyq jáne saıa­sı daǵdarys álemdi bir tarynyń qaýyzyna syıǵyzǵandaı, qysyp keledi. «Nurly Jol – bolashaqqa bastar jol» Joldaýynda Nursultan Ábishuly tek búginniń ǵana emes, bolashaqtyń isin, qıyndyqtan shyǵar joldy kórsetedi. Reseılik qazaqtardyń kishi quryltaıy aıasynda Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Nurly Jol – bolashaqqa bas­tar jol» Joldaýy taqyrybyna arnalǵan dóńgelek ústel májilisinde Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵy tóraǵasynyń birinshi orynbasary Talǵat Mamashev bul mańyzdy qujatta aıtylǵan qadaý-qadaý máseleler, bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrýdyń 100 qadamy jóninde jáne teńgeniń erkin aınalymǵa jiberilýine oraı elde júzege asyp jatqan ister jóninde aıtyp berdi.

– Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń halyqaralyq minberlerden sóılegen sózi, onyń jyl saıyn Qazaqstan halqyna joldaıtyn Joldaýlary, júzege asyp jatqan bas­tamalary tek reseılik qandastarymyzdyń ǵana emes, dúnıede tarydaı shashylyp ketken qazaqtardyń barlyǵynyń da nazaryn aýdaryp otyrady. Biz jyl saıyn Reseımen qatar, Eýropada, Ortalyq Azıada jáne basqa da elderde turatyn qandastarymyzben kezdesken saıyn Elbasynyń syndarly saıasaty týraly aıtyp otyramyz, Joldaýlaryn, baǵdarlamalaryn túsindiremiz. Qaýymdastyq Joldaýdy reseılik qandastarymyz úshin qazaq jáne orys tilderinde ákeldi, al Qytaıdaǵy qandastar úshin tóte jazýmen, Mońǵolıadaǵy qazaqtar úshin qazaq jáne mońǵol tilderinde, Túrkıadaǵylarǵa qazaq jáne túrik tilderinde, Ózbekstandaǵy baýyrlar úshin qazaq jáne ózbek tilderinde shyǵaramyz, – dedi Talǵat Asyluly.

Munan keıin Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynyń Soltústik Qazaqstan fılıalynyń jetekshisi Saǵyndyq Salmurzın «Bolashaqqa qazaqstandyq kópir» taqyrybynda oı tolǵady. Ol, ásirese, elimizde 2017 jyly ótetin EKSPO-2017 kórmesine erekshe toqtaldy. Elbasy aıtqandaı, kórmege daıyndyq barysynda bolashaq energıasyn jáne jasyl ekonomıkany jasaý úshin elimizdi álemdegi ozyq tájirıbelerdi engizý, izdeý jáne zertteý ortalyǵyna aınaldyrý jumystary júretindigi týraly aqparattan habardar etti.

Reseılik qandastardyń kishi quryltaıyna arnaıy kelip qatysqan Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport mınıstrligi Tilderdi damytý jáne qoǵamdyq saıası jumystar komıteti tóraǵasynyń orynbasary Erbol Nurǵalıev Elbasy Joldaýyndaǵy bes ınstıtýttyq reformany júzege asyrýdyń 100 qadamyn qandastarǵa egjeı-tegjeıli túsindirip berdi. Sonymen qatar, dóńgelek ústel májilisinde Elbasynyń «Máńgilik El», «Uly Dala eli» ıdeıasy, patrıotızm, eldik týraly da keńinen sóz boldy. Pikir almasýǵa reseılik qandastarymyz da belsene qatysty.

– 2014 jyl halyqaralyq dárejede aýyr jyl boldy. Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Nurly Jol – bolashaqqa bastar jol» Joldaýy osy qıyndyqtardy aldyn ala boljap bilgendeı, dál ýaqytynda sezingendeı áser qaldyrady. Onda aıtylǵan máseleler aıtylyp qala salatyn sóz emes, barlyǵy da naqty josparǵa, tipti sıfrlarymen berilgen. Mysaly, joldardy alaıyq. Elbasy Joldaýynyń Saratov oblysyna da qatysatyn jeri bar ekenin maqtanyshpen aıtqym keledi. Gambýrg-SHanhaı tas jolynyń bir ýchaskesi Saratov oblysy óńirinen ótedi. Nurekeń ekonomıkanyń qozǵaýshy kúshi shaǵyn jáne orta bıznes ekenin burynnan aıtyp keledi. Osy bızneske Qazaqstan memleketi tarapynan kórsetilip otyrǵan qamqorlyqqa tek qyzyǵa qaraımyz. Reseılik kásipkerler jyldyq 6 paıyz ústememen beretin nesıeni tek túsinde ǵana kóredi, – dedi Saratov oblysynda turatyn qandasymyz, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Gennadıı Tashpekov.

Osy dóńgelek ústel májilisinde Dúnıejúzi qazaqtarynyń qaýymdastyǵy shyǵarǵan «Kazahskaıa dıaspora ı repatrıasıa. 1991-2012» atty monografıalyq eńbektiń tusaýkeseri boldy.

– Syrt elderde turatyn qazaq dıas­poralary bizdiń ultymyzdyń úshten birin quraıtynyn túsinýimiz kerek. Biz syrttaǵy qazaqtardyń tarıhyn ǵylymı, kásibı túrde jazýymyz kerek. Sondyqtan, qandastarymyz turatyn jerdegi tarıhshylardy ultyna qaramaı osy iske tartqan oryndy bolar edi, – dedi Qaýymdastyqtyń taldaý ortalyǵynyń dırektory, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Kúlǵazıra Baltabaeva. Ol, sonymen qatar, kitaptyń aldaǵy ýaqytta qazaq tiline aýdarylatynynan da habardar etti.

Kishi quryltaı aıasynda ótken taǵy bir dóńgelek ústel májilisiniń taqyryby «Reseıdegi qazaq etnomádenı qozǵalysy: tájirıbe, mindetter, sabaqtar» dep ataldy. Onda Reseıdegi qazaq etnomádenı qozǵalysy jetekshileri men belsendileriniń tájirıbe almasýy, dıasporanyń birigýin, nyǵaıtý, ata-jurtpen baılanysyn damytý jáne reseılik qandastarǵa qazaq tilin oqytý men onyń sheshimin tabý joldary sekildi taqyryptar tóńireginde sóz boldy. Reseı qazaqtarynyń federaldyq ulttyq-mádenı avtonomıasynyń prezıdenti Toqtarbaı Dúsenbaev Reseıdiń ár shalǵaıyndaǵy qandastar júrgizip otyrǵan jumystarǵa, olardyń ózekti máselelerine toqtaldy. Jalpy, kishi quryltaı jumysyna, onyń ishinde osy dóńgelek ústel májilisterine Qazaqstan Respýblıkasynyń Reseı Federasıasyndaǵy konsýly Asqat Syzdyqov qatysty, ol Reseıdiń 20 óńirinen kelgen qandastarymyzdyń talap-tilekterin tyńdap, olarǵa jaýap berdi. Shekaralas Batys Qazaqstan oblysynan kelgen delegasıa músheleriniń Samara oblysymen jumys tájirıbesi tyńdaldy.

Reseı qazaqtarynyń kishi quryltaıy aıasynda Edil boıyndaǵy qandastarymyz ózderiniń tilin, dástúrin umytpaýǵa, damytýǵa uıytqy bolyp otyrǵan «Aq jol» aımaqtyq ulttyq-mádenı avtonomıasyna 10 jyl tolýyn merekeledi. Oblystyq fılarmonıaǵa Samara oblysynyń aýdandary men qalalarynan jınalǵan qandastarymyz, sol aýdandardyń, oblystyń basshylary tapjylmaı alty saǵat otyryp, merekelik sharany jáne foto, qolóner kórmelerin qyzyqtady. Samaralyq qandastardy Dúnıejúzi qazaqtarynyń qaýymdastyǵy tóraǵasynyń birinshi orynbasary Talǵat Mamashev, Qazaqstan Respýblıkasynyń Reseı Federasıasyndaǵy konsýly Asqat Syzdyqov quttyqtady. Ár aýdandardaǵy qazaqtardyń qoǵamdyq ulttyq-mádenı uıymdary músheleri qurǵan bı ansámblderiniń óneri tamashalandy, Qazaqstannan barǵan óner juldyzdary, ánshiler Erlan Rysqalı, Merýert Túsipbaeva, Tileýbek Qojanuly, «Qyzdar-aı» tobynyń músheleri Baqyt Raıbaeva men Aınur Alshynbaeva ánnen shashý shashty.

«Aq jol» ulttyq-mádenı avtonomıasy on jyldyń ishinde Toqtarbaı Dúsenbaevtyń basqarýymen qazaqtyń ulttyq dástúrin, tilin, mádenıetin damytýda, Samara jerindegi ulttar dostyǵyn nyǵaıtýda, ata jurt –Qazaqstanmen jan-jaqty baılanys­ty nyǵaıtýda qyrýar jumys atqardy. Samarada 2009 jyldan bastap, qazaq tilin úırenýshilerdiń jeksenbilik mektebi jumys isteıdi. Jyl saıyn «Naýryz» merekesi ótedi, oǵan oblystaǵy qazaqtar turatyn 13 mýnısıpaldy aýdannan «Aq jol» fılıaldarynyń músheleri kelip qatysady. Samara oblysyn jaılaǵan 16 myńnan asa qazaqqa gazet shyǵarylady.

Merekege jınalǵandarǵa samaralyq qazaqtardyń «Aq jol» ulttyq-mádenı avtonomıasynyń qurylýy men qalyptasýy týraly derekti fılm kórsetildi.

Derekkóz: "Egemen Qazaqstan" gazeti