Jastar – keleshektiń qojasy, sondyqtan, jastarǵa búgin jasalǵan qyzmet eldiń bolashaǵyna degen úkili úmiti deý oryndy. Elbasy «Nurly Jol – bolashaqqa bastar jol» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda «Jastar – bizdiń bolashaǵymyzdyń tiregi» dep aıryqsha atap ótken-di. Osy ustanym kúni keshe elordada bolyp ótken «Máńgilik El – bolashaǵy birtutas el» taqyrybyndaǵy respýblıkalyq patrıottar forýmynda da aıqyn kórindi. Al «Memlekettik jastar saıasaty týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy da osy baǵyttaǵy jumystarǵa tyń serpilis berdi.
Bul zańnamalyq qujattyń maqsaty jastardyń tolyqqandy rýhanı, mádenı damýyna, bilim alyp, memleket ómirine qatysýyna múmkindik jasaý bolyp tabylady. Jastardyń quqyqtary men zańdy mindetterin qorǵaý, olardy eldiń áleýmettik-ekonomıkalyq jáne qoǵamdyq-saıası ómirine tartý, azamattyqqa tárbıeleý, sondaı-aq, qazaqstandyq patrıotızm sezimin nyǵaıtý dep belgilengen zańda. Atalǵan zań jastar uıymdary men jastar bastamalaryn qoldaý, damytý jáne jastarmen mekenjaıy boıynsha jumys júrgizý maqsatynda resýrstyq ortalyqtardyń, jastar saıasatyn jetildirýge baǵyt­talǵan konsýltatıvtik-keńesshi organ­dardyń, bilim berý mekemeleri men eń­bek ujymdaryndaǵy jastardyń ózin ózi basqarý organdarynyń qyzmetin qam­ta­masyz etedi.
Zańnyń basty ereksheligi – jastar­men jumys jasaıtyn quzyretti organ­dar­dyń qyzmetin naqtylap, jastardyń bilim, ǵylym, densaýlyq saqtaý, eńbek, mádenıet, kásipkerlik, sport, t.b. salalar­da ózin ózi damytýyna yqpal etip, memlekettik organdardyń jastar uıym­darymen yntymaqtasa jumys isteýin qam­tamasyz etýinde. Statıs­tıka­lyq málimetterge sáıkes, oblys turǵyndarynyń 29 paıyzyn jastar quraıdy. Onyń shamamen 145 291-i qala, 88 454-i aýyl jastary.
Jastar saıasatyn júzege asyrýda jergilikti atqarýshy organdardyń qyzmetin úılestirý, memlekettik organdar men jastar uıymdarynyń arasynda qarym-qatynasty nyǵaıtý maqsatynda barlyq deńgeıdegi ákimdikter janynda jastar saıasaty men patrıottyq tárbıe berý jónindegi keńester jumys isteıdi. Keńester quramynda jastarmen tyǵyz jumys jasaıtyn memlekettik organdar basshylary, jas kóshbasshylar, 29 jasqa deıingi barlyq deńgeıdegi máslıhat depýtattary, iri kásiporyn jáne oqý orny basshylary, BAQ ókilderi engizilgen. Elbasy tapsyrmasymen keńeske barlyq deńgeıdegi ákimder tóraǵalyq etedi.
Jastar saıasatyn jetildirý, jumysty uıymdastyrý maqsatynda 2014 jyldyń qańtar aıynan bastap oblystyń barlyq aýdandarynda jáne oblys ortalyǵynda jastarmen jumys jónindegi 13 resýrstyq ortalyqtar qurylyp, qazirgi tańda jumys jasaýda. Óńirdegi jastar saıasatyn qalyptastyrý maqsatynda aýdan deńgeıinde jastarmen jumys jasaıtyn nusqaýshylar úshin shtattyq birlikter engizilgen bolatyn. Qazir 136 nusqaýshy qyzmet etýde. Jastarmen jumys jónindegi resýrstyq ortalyqtardyń janynda qyzmet jasaıtyn aqparattyq-keńes berý ortalyqtaryna ótken jyly 3613 jas ótinishpen jolyqty.
Ótinishterdi saraptaý barysynda basym bóligi negizinen jumyspen, turǵyn úımen qamtý, jastardyń demalysyn tıimdi uıymdastyrý, psıhologtyń, zańgerdiń kómekteri jáne jas otbasylardy qoldaý úshin memlekettik baǵdarlamalar syndy máseleler ekendigi baıqaldy. Búginde oblys boıynsha 39 jastar uıymy tirkelgen. 22 uıym oblys ortalyǵynda qyzmet etse, 17 uıym oblys aýdandarynda qurylǵan. Eń belsendi jastar uıymy retinde «Atameken» stýdenttik jasaqtarynyń jastar qoǵamdyq birlestigin (JQB), «Jas qyran» JQB-ny, «Aqtóbe damýy» JQB-ny atap ótýge bolady.
Jastar saıasatyn qoldaýdyń birden-bir tetigi – memlekettik áleýmettik tap­syrys aıasynda jastar arasynda sa­lamatty ómir saltyn nasıhattaý, jas­tardy patrıottyq baǵytta tárbıe­leý, eriktilik qozǵalysyn damytý, aýyl jáne jumysshy jastardyń basta­malaryn qoldaý yńǵaıyndaǵy barly­ǵy 35 áleýmettik-mańyzdy joba iske asy­ry­lyp, onyń 22-si aýdandarda júzege asty. Jyl saıyn oblystaǵy jastar saıa­satynyń júzege asyrylýyna áleý­mettik zertteýler júrgizilip, bary­synda «Jastar jáne saıasat», «Jas­tar jáne din», «Jastar jáne pat­rıo­tızm», nashaqorlyq, quqyq buzý­shylyq jáne t.b. qazirgi tańdaǵy ózekti má­seleler qamtylyp, oblys jas­tary­nyń kózqarasy anyqtalǵan bolatyn.
Áleýmettik zertteýler nátıjesi kórsetkenindeı, oblys jastary óńirdegi saıası jaǵdaı men ózderiniń ómirlik ustanymdaryn oń baǵalaıdy. Basym bóligi ózderiniń zańdy áleýmettik, azamattyq jáne saıası quqyqtary nyq anyqtalǵan dep esepteıdi. Jastardyń azamattyq belsendiligi úkimettik emes jastar uıymdarynyń qyzmeti arqyly júzege asyrylady. Qazirgi tańda ob­lys­taǵy joǵary oqý oryndarynda, tehnı­kalyq jáne kásiptik bilim berý meke­meleri men iri kásiporyndarda 44 jastar isi jónindegi komıtet jumys isteıdi.
Óńirdegi 7 joǵary oqý ornynda 22 147 stýdent bilim alýda. Joǵary oqý oryn­darynda bilim alýshy stýdenttiń 6 580-i memlekettik tapsyrys boıyn­sha, al 15 567-si aqyly negizde oqıdy. 2006 jyldan bastap oblysta bolashaǵynan úmit kúttiretin talantty jastar ókil­derine, jas ǵalymdarǵa, stýdentterge, múgedek jáne az qamtylǵan otbasy balalaryna qoldaý kórsetý maqsatynda stıpendıa berý, granttar bólý júzege asyrylyp keledi. Ótken jyly JOO jáne TjKBM-niń 297 stýdentine oblys ákiminiń stıpendıasy tabys etildi.
Jastardyń bastamalarymen jáne qalalyq máslıhat depýtattarynyń qoldaýymen joǵary oqý oryndary men kolej stýdentteri qalalyq qoǵamdyq kólikterde jeńildikpen júredi. Joǵary oqý oryndary jataqhanalarmen qamtylǵan. Bilim uıymdarynyń barlyq jataqhanalarynda stýdentter úshin jaǵdaılar jasalǵan. Basqarma tarapynan JOO bitirgen túlekterdiń jumysqa ornalasýy boıynsha monıtorıń júrgiziledi.
Qazaqstan Respýblıkasy Pre­zı­dentiniń 2005 jylǵy Joldaýy aıasynda «Jasyl el» baǵdarlamasyn jú­zege asyrý maqsatynda «Atameken» stý­denttik jasaqtarynyń jastar qoǵamdyq birlestigi qurylǵan bolatyn. Sol jyl­dan bastap qoǵamdyq birlestik jas­tardyń jazǵy maýsymdaǵy demalysyn tıimdi uıymdastyrýǵa baǵyttalǵan Stýdenttik qurylys jáne «Jasyl el» kógaldandyrý jasaqtarynyń jumysyn uıymdastyryp keledi. Alǵashqy jyldary jazǵy eńbek maýsymynda joǵary oqý oryndarynyń stýdentteri jumys jasady, odan keıin qatysýshylar sany kolej stýdentterimen tolyqty. Al 2013 jyldan bastap aýyl jáne jumyssyz jastarǵa kóńil aýdaryla bastady. Jazǵy maýsymda oqý oryndarynyń stýdentteri, aýyl, jumyssyz jastar jáne jasóspirimder úıiniń tárbıelenýshileri qatarynan jumys jasaǵan 2 585 jastyń 588-i jumyssyz jastar. Eńbek maýsymyn uıymdastyrýda belsendilik tanytqan úzdik mekemeler marapattalyp, úzdik 100 jas Astana qalasyna joldamamen baryp qaıtty.
«Memlekettik jastar saıasaty týraly» Zańǵa Elbasy tapsyrmasymen «Jas maman» mártebesiniń engizilýiniń ózi – Elbasymyzdyń jastarǵa degen seniminiń zor ekendigin aıta ketken jón. Aýyl mártebesin kóterýge baǵyttalǵan «Dıplommen – aýylǵa!» respýblıkalyq jobasy aıasynda 2,5 myńǵa jýyq jas maman jumysqa ornalasty. Jastardyń jumyspen qamtylýy da birden-bir ózekti másele bolýda. «Jumyspen qamtý-2020» baǵdarlamasy aıasynda oblysta 8 787 jas jáne jas­tarmen jumys jónindegi resýrstyq ortalyqtardyń yqpal etýimen 189 aýyl jasy jumysqa ornalastyryldy. Aqtóbe oblysynyń jumyspen qamtý jáne áleýmettik baǵdarlamalar basqarmasynyń derekteri boıynsha, oblystaǵy jastar jumyssyzdyǵynyń deńgeıi 2,6 paıyzdy quraıdy.
Ótken jyly jastar arasynda mádenı, qoǵamdyq, saıası, tanymdyq maq­sattaǵy uıymdastyrylǵan 800-den astam is-sharalarmen 110 000 jas qamtyldy. Onyń ishinde, «Kó­mek qolyn soz» eriktiler aksıa­syn, Ult­tyq Delfıı oıyndaryn, jas kásip­ker­lerdiń I respýblıkalyq bıznes-fo­rýmyn, jas ǵalymdar men mamandardyń «Jas ǵalym» baıqaýyn, oqý oryndarynyń jastar isi jónindegi komıtetteriniń respýblıkalyq sletin, «Ulttyq qundylyǵymyz – basty tiregimiz» jáne «Jastar – jarqyn bolashaq jolynda» atty oblystyq jas­tar forýmdaryn atap ótýge bolady.

Derekkóz: Egemen Qazaqstan