Jemis-jıdek pen kókónis ónimderin qaıta óńdeý salasyndaǵy shaǵyn óndiris oryndarynyń jumysyna qatysty problemaǵa qatysty pikirler men kózqarastar ártúrli.
Mamandar men sarapshylardyń birqatary qaıta óńdeý salasyndaǵy asa qýatty kásiporyndarmen qosamjarlastyryp shaǵyn sehtar men sharýa qojalyqtaryn, aýyl sharýashylyǵy óndiristik kooperatıvterin, jaýapkershiligi shekteýli seriktestikterin qurý tıimsiz dep tujyrymdaıdy.
Olardyń oıynsha, mundaı jaǵdaıda sapaǵa mán berilmeıdi, jasandylyq oryn alady jáne taǵysyn taǵylardy kóldeneń tartady. Bularǵa qarsy taraptaǵylardyń óz tujyrymdary bar: jekelegen jemis pen kókónis sharýashylyqtaryndaǵy ne­me­se osy baǵyttaǵy toptasqan iri sha­rýa­shy­lyq­­tardaǵy shaǵyn sehtar iri ká­sip­oryn­darǵa kedergi bolmaıdy, keri­sinshe jańa ónim túrlerin shyǵarý arqyly iri kásip­oryndardy jańashyl­dyqqa ynta­lan­dyrady. Almaty obly­syn­da qaı­ta óńdeý salasyndaǵy osy atalǵan eki baǵyt ta qoldaý taýyp otyrǵanyn aıta ketken jón. 
Almaty oblysyndaǵy kókónis sharýa­shylyǵynyń jaǵdaıyna jasalǵan taldaý barysynda baıqaǵanymyz, elimizdegi kókónis ósirýdegi oblystyń úlesi aıtar­lyqtaı. Naqtyraq aıtar bolsaq, respýb­lıkada óndiriletin kókónis ónimderi túr­leriniń 27 paıyzy Jetisý jerinde ósiri­lip, óndiriledi eken. Al jemis-jıdek óndirisi qurylymynda bizdiń oblystyń úlesine jalpy respýblıkalyq kólemniń 35 paıyzy tıesili. 
Keıingi jyldary oblysta kókónis ósirýge arnalyp bólingen alqaptar aýqy­my anaǵurlym artypty. Máselen, 2008 jyly oblysta tutas alǵanda 20400 gek­tarǵa kókónis túrleri ósirilse, bıyl onyń kólemi 31742 gektardy quraǵan. Mundaǵy negizgi maqsat – Almaty qalasy­nyń azyq-túlik beldeýin qamtamasyz etý bo­lyp tabylady. Osy oraıda júktelgen min­detti oryndaýda keıingi jyldary sany da, kólemi de artqan jylyjaı sharýashylyqtarynyń ózindik alatyn orny barlyǵy da aıdan anyq. 
İs júzinde kórip júrgenimizdeı, iriligi óz aldyna, eń úlgili degen sharýashylyq­tyń ózinde kúzgi ónim jınaý kezinde oryndy-oryn­syz joǵaltýlar bolyp jatady. Bir jerde qyzanaqtar bosań­qy­rap ketse, taǵy bir tusta qıar der kezinde jınalmaı qalady nemese tym úlken bol­ǵandyqtan satýǵa arnalǵan standarttarǵa sáıkes kelmeıdi. Keı kezderi jınalǵan ónimdi tıisti orynǵa jetkizetin ydystar jetis­peı­di, kólik synady degendeı, kózge kó­rin­beıtin kóldeneń kedergiler jıi aldan shyǵady. Osynyń saldarynan sha­rýa­shylyqta basy artyq ónim jına­lyp qalady. Tez arada amalyn qaras­tyr­masa, ala jazdaı tókken ter bosqa ketedi. Dál osy qystalań shaqta shaǵyn ǵana kon­servileý sehy bolsa, bar qıyndyqtan qut­qarady: qosymsha jumys qoldary tartylyp, jınalǵan ónim qaıta óńdelip, tutynýǵa daıyn kúıge jetkiziledi de, birden tutynýshylaryna jol tartady. 
Degenmen, der kezinde jınalmaı qal­ǵan almasy men almurty tógilip, qulpy­naıy men tańqýraıy aǵyp, kókónisi shirip ketetin Almaty oblysynda naq osyndaı shaǵyn sehtardy aıtpaǵanda, iri kásip­oryn­dardyń aýadaı qajettigine qaramas­tan, jaǵdaı oń sheshimin taýyp otyrǵan joq. Dál qazirgi kezde ólkemizdegi ózindik aty men ataǵy bar jemis-kókónis óńdeıtin 8 óndiris ornynyń úsheýi ǵana jumys istep tur. Olar: «Esik» jemis konservileý zaýyty, Qapshaǵaıdaǵy «SD ı K» JSHS jáne «Ashybulaq» SHQ. Qaıta óńdeý oryn­­darynyń qarqyndy qımylda­maýy­nyń, turyp qalýynyń sebebi shıkizattyń jetispeýshiligimen túsindiriledi. Bolym­syz syltaýǵa qarap otyryp, oblysymyzda daladan óndiris ornyna jemis pen kók­ónis­ti jetkizýdiń óte nasharlyǵyn moıyn­­daýǵa týra keledi. Negizinen, bul jumys­taǵy irkilis qajetti orama ydys­tar­dyń jetispeýshiligine jáne shıkizatty satyp alý baǵasyndaǵy túsinispeýshilik­terge tikeleı baılanysty. Osy oraıda, bı­ylǵy kúzde qant qyzylshasynan buryn­dary bolyp kórmegen ónim jınaǵan jetisýlyq qyzylshashylar men tátti túbirdi qaıta óńdeýshilerdi ortaq is tóńi­regine uıys­tyra bilgen Almaty obly­sy­nyń ákimi Amandyq Batalov oılap tapqan amaldar jemis pen kókónis sharýa­shy­lyǵynda da asa qajet-aý degen oı týady. 
Degenmen, joqtan bar, bardan nar ja­sap otyrǵan sharýashylyqtar joq emes. «Ashybulaq» sharýa qojalyǵynyń jemis pen kókónisti ózderi ósirip, ózderi qaıta óńdeýdi jolǵa qoıǵanyna on jyldan as­ty. «Dary Semırechá» bren­dimen shy­r­yn­­dar men djemder konservilengen kó­k­ónister shyǵaryp kele jatqan sha­rýa­shylyqtyń bıylǵy tabysy da jaman emes.

Derekkóz: "Aıqyn-aqparat"