Ákimderdiń saılaýaldy naýqanǵa qatysýy — tek amal, ıaǵnı, manevr, degen senimde saıasattanýshy Danıar Áshimbaev. Bul týraly saıasattanýshy 365info-ǵa bergen suhbatynda aıtqan.

Parlament Májilisiniń depýtattyǵyna «Nur Otan» partıasynan usynylǵan partıalyq tizimge 127 adam kiripti, olardyń ishinde, Prezıdent Ákimshiliginiń basshysy, premer-mınıstrdiń orynbasary, «Astana EKSPO – 2017» basqarmasynyń tóraǵasy jáne t.b. sıaqty joǵary laýazymdy sheneýnikter bar. Biraq bul olardyń barlyǵy qazirgi qyzmetterin tastap ketedi degen sóz emes.

Oryntaqtan úmit: eger ákimder depýtattyqqa ótse

– Ádette, úmitkerler tizimin úlken rezervpen daıyndaıdy. «Nur Otan» 127 adam usyndy, al májiliste partıalar úshin júzge jetpeıtin oryn qarastyrylǵan. Shyntýaıtqa kelsek, men «Nur Otan» 80-ge jýyq oryn alady dep oılaımyn. Onyń ústine, ótken saılaýlardyń málimetterine kóz salsaq – partıalyq tizimnen depýtattyqqa tek birneshe joǵary laýazymdy sheneýnikter ótken.

– «Nur Otan» tizimine 6 ákim kiripti. Sizdiń oıyńyzsha, depýtattyqqa úmitker bolyp usynylǵan óńir basshylarynyń qaısysy, shyn máninde, óz qyzmetin tastap ketýi múmkin?

– Álbette, buǵan bul suraqqa jaýap berý ońaı emes. Shyndap kelsek, bul másele tek saılaý naýqany aıaqtalǵan soń sheshiledi jáne ol naqty oblystaǵy saılaý qorytyndylaryna jáne olardyń ýájdi negizdemelerine baılanysty bolady. Onyń ústine, jaqynda prezıdent jarlyǵymen zeınet jasyna jetken birqatar sheneýnikterdiń ókilettilikteri uzartyldy. Tizimdegi keıbir ákimderdiń qyzmet merzimi jarty jyldan eki jylǵa deıin uzartyldy. Sondyqtan men tizimge engizilgen ákimderdiń barlyǵy birdeı naýryz aıynda depýtattyqqa ótedi dep aıta almaımyn. Onyń ústine, Saparbaev pen Ahmetov jaqynda ǵana taǵaıyndalǵan. Múmkin, jas shamasyn eskere otyryp, depýtattyqqa Kýlagın men İzmuqambetov ótetin bolar, sońǵy ýaqytta olardyń zeınetkerlikke ketetini týraly jıi aıtylyp júr.

– Iaǵnı, depýtattyqqa zeınet jasyna tolyp qalǵan ákimder barady ǵoı?

– Kóptegen ákimder tizimge kirýden ólerdeı qorqady, óıtkeni saılaý bitisimen olardy depýtattyqqa ótkizip jiberý «qaýpi» birden paıda bolady. Ol az bolsa, memleket basshysy bılikke jastardy kóbirek tartý qajettigin aıtqan bolatyn. Qazirgi tańda ákimderdiń ortasha jasy 50-diń mańaıynda, al ákimder korpýsynyń tórtten bir bóligi zeınet jasyna jaqyndap qalǵandar. Osy oraıda, atap aıtar nárse, Aıdarbaev úshin zeınetkerliktiń aýyly áli alys ári ol jetkiliktegi deńgeıdegi myqty ákim. Ony partıalyq tizimge qosý zeınet jasyna tolyp qalǵan ákimderdi basqalarynan bólmeý nıetinen týyndaǵan dep oılaımyn. Qalaı desek te, aldyn-ala boljam jasaý ońaı dúnıe emes. Árıne, tizim qalyptastyryldy, biraq naqty nárseniń barlyǵy saılaý nátıjesi shyqqannan keıin ǵana belgili bolady: qansha oryn bólinedi, kim ótedi, jańa májilis basshylyǵyndaǵy oryndar qalaı bólinedi.

– Eger ákimder depýtat bolyp ketse, olardyń oryntaqtaryna kimder jaıǵaspaq?

– Bizde mundaı laýazymdarǵa kadr rezervi baıaǵyda jasaqtalyp qoıylǵan – olar aımaqtarǵa jaýapty prezıdent ákimshiliginiń qyzmetkerleri, jáne óńirlerge basshylyq jasaýǵa qabiletti jekelegen mınıstrler, vıse-mınıstrler. Álbette, budan bólek, ákimderdiń alǵa shyǵýǵa umtylyp turǵan orynbasarlary da bar emes pe. Alaıda, taǵy qaıtalap aıtamyn, aldyn ala kimniń depýtat bolatynyn dóp basyp aıtý ońaı emes.

Tosynsyı elementi: sybystar ne deıdi?

– Bul týraly úlken dálizderde gý-gýlep júrgen sybystar ne deıdi? Ádette, ol jerdegiler barlyǵyn aldyn-ala bilip otyrady emes pe.

– Álbette, dálizderde kimniń jáne qaı laýazymǵa taǵaıyndalatyny talqylanady. Sheneýnikter men sarapshylar kimnen «jaqsy premer», kimnen «jaqsy ákim» shyǵatynyn talqylaýǵa áýes. Biraq shyn máninde bul máseleni prezıdent pen joǵary laýazymdy sheneýnikterdiń shaǵyn toby sheshedi. Al olar, maǵan senińiz, dálizderde mundaı máselelerdi talqylamaıdy. Al endi kelesi jaǵdaıdy elesteteıik: nashar jumys isteıtin ákim ne bolmasa mınıstr bolady, álbette, olardy almastyrý máselesi únemi qaralyp otyrady, mine, sol kezde túrli ósek-aıańdar paıda bola bastaıdy. Biraq, shyntýaıtqa kelsek, olardyń 90 paıyzynyń naqty jaǵdaıǵa eshqandaı qatysy joq. Ol az bolsa, osyndaı shyndyqqa janaspaıtyn aqparat qoǵamdyq pikirdi aldaýsyratý jáne tosynsyı elementterin engizý úshin ádeıi jasalady.

– Keıbir sarapshylar úlken rotasıa bolady degen pikirdi ustanyp otyr, olardyń oıynsha, atqarýshy bılik pen zań shyǵarýshy organ arasynda eleýli aýys-túıis bolmaq.

– Men máseleni bulaı qoımaýshy edim. Bizde atqarýshy bıliktiń ishinde de joǵarylaýǵa rezerv bar, sondaı-aq depýtattar arasynda da joǵary laýazymdarǵa laıyqty azamattar bar. Aıtpaqshy, olar VI májilistiń tizimine engizilgen, olar boıynsha másele ázirshe ashyq tur. Biraq ekinshi jaǵynan, bosaǵan depýtattardyń arasynan memlekettik qyzmettegi joǵary laýazymdarǵa ornalasý úshin rezervke alynǵandaryn kórip otyrǵan joqpyn. Atap aıtarlyǵy, negizgi aýys-túıis parlament ókilettigi toqtatylǵanǵa deıin nemese ol bite salysymen júzege asady.

– Nurlan Nyǵmatýlın tizimge engizildi. Onyń Prezıdent ákimshiligi basshysynyń orny Kárim Másimovke daıyndalyp jatyr degen pikir bar. Sonda bul, bizde jańa premer bolady degen sóz ǵoı.

– Bul kóp tuspaldyń biri sıaqty jáne mundaı tuspaldar kezeń-kezeńmen qaralyp otyrady. Nyǵmatýlın ózin Prezıdent ákimshiliginiń óte tıimdi jáne myqty basshysy retinde kórsete bildi, sondyqtan onyń májiliske aýystyrylýy týraly áńgime qozǵaýǵa ázirshe erte. Taǵy bir tuspal retinde onyń kandıdatýrasy májilis basshysy laýazymyna qarastyrylýy múmkin. Qazir túrli boljamdar aıtyp, kimniń premer, kimniń depýtat bolatyny, kimniń Prezıdent ákimshiligine aýysatyny týraly sáýegeılik jasaýǵa bolady, biraq bárin aldyn ala boljap bilýge bolmaıdy. Máselen, májilis spıkerligine ne Nurlan Nyǵmatýlın, ne Darıǵa Nazarbaeva, ne Qabıbolla Jaqypov, tipti, Ahmetjan Esimov taǵaıyndalady dep jatyr, biraq sońǵy jáne naqty sheshim tek saılaýdan keıin qabyldanady. Sonymen qatar keıinge shegerilgen rotasıalar bolýy da múmkin, ıaǵnı, adamdar tizimge engiziledi, biraq olardy naqty usyný biraz ýaqyt ótken soń oryn alady.

– Siz, qalaı oılaısyz, Ahmetjan Esimovtiń zeınette ekenin eskere otyryp, ol EKSPO basshysy bolyp qala ma, álde depýtat bolyp kete me?

– EKSPO basshylyǵyn aýystyrý oryn alyp jatqan úrdisterge jetkilikti mólsherde keri áser etýi múmkin. Burynǵy basshylyq prezıdentti jerge qaratty, Esimov jaqsy uıymdastyrýshy bolǵandyqtan EKSPO jumysyn retke keltire aldy. Qazir ony aýystyrýdyń reti joq, tek spıker laýazymyna aýystyrý qajettigi týyndamasa. Biraq qaıtalap aıtamyn, bul másele boıynsha túpkilikti sheshim tek saılaýdan keıin qabyldanatyn bolady.

Derekkóz: 365info