ق ر ۇكىمەتى 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان كوشى-قون ساياساتىنىڭ تۇجىرىمداماسىن قارادى.

بۇگىن پرەمەر-مينيستر باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ق ر ۇكىمەتى وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك»  جولداۋى اياسىنداعى تاپسىرمالارعا سايكەس ازىرلەنگەن 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان كوشى-قون ساياساتىنىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى قارالدى.

ۇكىمەتتە تانىستىرىلعان قۇجاتقا ساي شەتەلدەگى قانداستارىمىز ورالمان ستاتۋسىن الماي-اق، قازاقستاندا جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك الادى.

مينيستر شەتتە جۇرگەن ەتنيكالىق قازاقتارمەن بايلانىس كۇشەيەدى دەپ مالىمدەدى. ول ءۇشىن دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعىمەن بىرلەسىپ، قانداستارىمىز تۇراتىن ەلدەردە مادەني ورتالىقتار اشىلماق. ءوز سالاسىندا ۇزدىك اتانعان قازاقتاردى ەلگە تارتۋ ءۇشىن ەلەكتروندى بازا جاساقتالادى جانە جۇمىسقا جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن الىنباق.

سونداي اق، قۇجاتتا وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە كوشىپ جاتقان تۇرعىندارعا قايتارىمسىز جەر تەلىمىن بەرۋ ماسەلەسى دە قارالعان.

2017-2021 جىلدارعا ەسەپتەلگەن كوشى-قون ساياساتى تۇجىرىمداماسىنىڭ نەگىزگى ستراتەگيالىق ماقساتتارى ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىنىڭ دەموگرافيالىق جانە ەكونوميكالىق تەڭگەرىمدىلىگىن جاقسارتۋ؛ ۋاقىتشا جانە ۇزاق مەرزىمدى كوشى-قوندى پايدالانۋ نەگىزىندە بىلىكتى مامانداردىڭ اشىق نارىعىن قالىپتاستىرۋ؛ كوشى-قونمەن بايلانىستى قاۋىپ-قاتەرلەر تۇرعىسىنان ەلدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ بولىپ ايقىندالدى.

«بارلىق ءۇش ستراتەگيا ءوزارا تاۋەلدى جانە كوشى-قون ساياساتىنىڭ جۇيەلىلىگىن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، سىرتقى، ىشكى جانە ەتنيكالىق كوشى-قوندى رەتتەۋدىڭ مازمۇندى نەگىزىن قۇرايدى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ت. دۇيسەنوۆا.

 «كوشى-قون ساياساتىنىڭ جاڭا كونسەپسياسىنىڭ جوباسى – ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا ازىرلەندى. جاڭا جوبا حالىقارالىق تاجىريبەگە، ءبىرىنشى كەزەكتە بولاشاقتا قازاقستان قۇرامىنا كىرۋدى جوسپارلاپ وتىرعان ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمى ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسىنە سۇيەنە وتىرىپ، كوشى-قون ۇدەرىسىن ىرىقتاندىرۋ تاسىلدەرىنە ەندىرۋدى كوزدەيدى. دالىرەك ايتساق، ىشكى، سىرتقى جانە ەتنيكالىق كوشى-قوندى بىر-بىرىنە ءوزارا تاۋەلدى ەتە وتىرىپ، كوشى-قون ساياساتىنىڭ جۇيەلىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ باعىتتارىن بەلگىلەدى»، - دەدى ول.

كەيىن مينيستر كوشى-قون ساياساتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارىنا توقتالدى.

«تۇجىرىمدامانىڭ نەگىزگى باعىتتارىنىڭ ءبىرى - ەتنيكالىق كوشى-قون. ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ قايتا ورالۋىنا، بەيىمدەلۋىنە جانە كىرىگۋىنە كەدەرگى كەلتىرەتىن بىرنەشە پروبلەما وتكەن جىلدان باستاپ كۇشىنە ەنگەن زاڭ اياسىندا ءوز شەشىمىن تاپتى. اتاپ ايتساق، ەتنيكالىق قازاقتارعا «ورالمان» مارتەبەسىن قونىستانۋ ايماعىنا قاراماستان ءبىر جىل مەرزىمگە بەرۋ، ولاردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتىعىن الۋ مەرزىمى ءتورت جىلدان ءبىر جىلعا قىسقارتىلدى. ولاردى ۇتىمدى قونىستاندىرۋ ماقساتىندا قوسىمشا ەڭبەك رەسۋرستارىن قاجەت ەتەتىن ايماقتارعا جولداۋ شارالارى قابىلداندى. ناتيجەسىندە وتكەن جىلى ەلىمىزگە 16،5 مىڭ ورالمان وتباسى كوشىپ كەلدى. بۇل 2015 جىلمەن سالىستىرعاندا 8،5 ەسەگە كوپ»، - دەدى تامارا دۇيسەنوۆا.

سونىمەن قاتار ۆەدومستۆو باسشىسى اتالعان تۇجىرىمداما پرەزيدەنتتىڭ تىكەلەي تاپسىرماسىمەن جاسالعانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، كونسەپسياداعى ماقسات – شەتەلدە تۇراتىن ەتنيكالىق قازاقتارمەن بايلانىستى كۇشەيتۋ.

«بۇگىنگى تۇجىرىمداما جوباسىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ V قۇرىلتايىندا بەرگەن تاپسىرمالارىن قاراستىردىق. وعان سايكەس ەتنيكالىق قازاقتاردى تەك كوشىرىپ الۋ ماسەلەسىن عانا قاراستىرماي، سونىمەن قاتار ولاردىڭ الەۋەتىن تۇرعىلىقتى جەرىندە قالدىرا وتىرىپ پايدالانۋ مۇمكىندىگى ۇسىنىلدى. وسى ماقساتتا شەتەلدە تۇراتىن ەتنيكالىق قازاقتارمەن بايلانىستىڭ قارقىنىن كۇشەيتۋ كوزدەلۋدە. بۇل ءۇشىن دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى ولاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرىندە مادەني ورتالىقتار قۇرۋىنا ىقپال جاساپ، ولاردىڭ بىر-بىرىمەن جانە قازاقستانمەن تىعىز قارىم-قاتىناس ۇيىمداستىراتىن بولادى»، - دەدى ول.

سونىمەن قاتار تامارا دۇيسەنوۆا تۇجىرىمداما اياسىندا شەتەلدەگى بىلىكتى كادرلاردىڭ مۇمكىندىگىن پايدالانۋ ماقساتىندا جەكە ەلەكتروندى دەرەكقور جاساۋ قاراستىرىلىپ وتىرعانىن ايتتى.

«شەتەلدە تۇرىپ جاتقان ەتنيكالىق قازاقتاردى، ونىڭ ىشىندە بىلىكتى ماماندار مەن جەتىستىككە جەتكەن ازاماتتاردى تارتۋ جۇمىسىن ماقساتتى سيپاتتا جۇرگىزۋ ءۇشىن جەكە ەلەكتروندى دەرەكقور جاساۋ قاراستىرىلىپ وتىر. جوعارى بىلىكتى ەتنيكالىق قازاقتارعا ۋاقىتشا جۇمىسقا كەلۋ مۇمكىندىگىن بەرۋ ءۇشىن جۇمىس بەرۋشىلەرگە رۇقساتتى جەڭىلدەتىلگەن تارتىپپەن تەگىن بەرۋ تەتىگى قاراستىرىلدى»، - دەدى مينيستر.

ءسوز سوڭىندا ۆەدومستۆو باسشىسى كوشى-قون ساياساتىنىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسىن شەتەلدەگى قانداستارعا سول مەملەكەتتەگى قازاقستان ەلشىلىكتەرى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ قاراستىرىلىپ وتىرعانىن ايتتى.

«سونىمەن بىرگە ۇكىمەت ايقىنداعان سولتۇستىك وڭىرلەردە قونىس اۋدارۋشىلاردى بەيىمدەۋ، كىرىكتىرۋ قىزمەتىن كورسەتەتىن ورتالىقتار قۇرۋ نەمەسە قازىرگى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارىنىڭ فۋنكسياسىن كەڭەيتۋ ۇسىنىلىپ وتىر. ەلىمىزدە ىسكە اسىرىلىپ جاتقان كوشى-قون ساياساتىن جانە ونىڭ تەتىكتەرىن سىرتتا جۇرگەن قانداس باۋىرلارىمىزعا تولىققاندى جانە ۋاقىتىندا جەتكىزۋ ماقساتىندا شەتەلدەگى ءبىزدىڭ ەلشىلىكتەر ارقىلى بەلسەندى اقپاراتتاندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ دە قاراستىرىلدى»، - دەدى تامارا دۇيسەنوۆا.

كوشى-قون ساياساتىن دامىتۋدىڭ الداعى ستراتەگياسىن انىقتاۋدا ەىدۇ ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسى پايدالانىلدى، وندا كوبىنە ۇزاق مەرزىمدى نەمەسە گيبريدتىك كوشى-قون پايدالانىلادى. بۇل ەكونوميكانىڭ يننوۆاسيالىق سەكتورلارىنا بىلىكتى مامانداردى تارتۋعا جانە ىسكەرلىكتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بەلگىلى ءبىر شىعىن جۇمسالاتىنىنا قاراماستان مۇنداي ساياسات نارىقتىق ەكونوميكاعا قاجەتتى «قاۋىپسىزدىك كوپشىگى» بولادى، دەپ باسا ايتتى ۆەدومستۆو باسشىسى.  

وسىعان بايلانىستى تۇجىرىمدامادا پوليسيا جۇزەگە اسىراتىن كوشى-قون باقىلاۋىن ودان ءارى جانداندىرۋ جانە جەتىلدىرۋ قاراستىرىلعان. اتاپ ايتقاندا، تۇجىرىمداما جوباسىندا ەلدەگى قۇقىقتىق بازانى جانە كوشى-قون باقىلاۋى جۇيەسىن دامىتۋ، زاڭسىز كوشى-قوننىڭ ۇيىمداستىرىلعان ارنالارىن بۇلتارتپاۋ، ەڭبەك ميگرانتتارىن الداعى «كولەڭكەدەن» شىعارۋ، سونداي-اق حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋ جانە رەادميسسيا تۋرالى كەلىسىم جاساۋ قاراستىرىلعان.