الماتى قالاسىنىڭ تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تىلدەردى دامىتۋ مەن قولدانۋدىڭ 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى الماتى قالاسىنىڭ 2017-2019 جىلدارعا ارنالعان ءىس-شارالار جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا، باسقارمانىڭ 2017 جىلعا ارنالعان جۇمىس جوسپارىنا سايكەس جانە «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا قازاقستان حالقىنىڭ تىلدەرى كۇنى مەرەكەسىنە وراي «انا ءتىلىم – ارداعىم» اتتى مەرەكەلىك ءىس-شارا وتكىزەدى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى الماتى قالاسى تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
مەرەكەلىك ءىس-شاراعا مەملەكەتتىك مەكەمەلەردىڭ باسشىلارى، اقىن-جازۋشىلار، ونەر قايراتكەرلەرى، ساياسي پارتيالار مەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى، ب ا ق تىلشىلەرى، قالا تۇرعىندارى، ستۋدەنت جاستار مەن وقۋشىلار جانە ت.ب. شاقىرىلدى.
مەرەكەلىك ءىس-شارادا 2017 جىلى وتكەن قالالىق بايقاۋلاردا جۇلدەلى ءى ورىن العان جەڭىمپازدار الماتى قالاسى اكىمىنىڭ اتىنان ماراپاتتالادى. كورەرمەندەرگە بەلگىلى ونەر شەبەرلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ازىرلەنگەن كونسەرتتىك باعدارلاما ۇسىنىلادى.
الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ قاۋلىسىمەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تىلدەردى دامىتۋ مەن قولدانۋدىڭ 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى الماتى قالاسىنىڭ 2017-2019 جىلدارعا ارنالعان ءىس-شارالار جوسپارى» بەكىتىلگەن.
ءىس-شارالار جوسپارىنا سايكەس قازاق ءتىلىنىڭ قولدانىلۋىن دامىتۋ، مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا الماتى قالاسىنداعى ەتنو-مادەني بىرلەستىكتەردىڭ قاتىسۋىمەن «ءتىل - تاتۋلىق تىرەگى»، «اباي وقۋلارى»، «پۋشكين وقۋلارى»، قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن قاتار مەڭگەرگەن جاستار اراسىندا «ءتىل شەبەرى»، «ءتىل دارىن»، «ءتىل پاراسات» اتتى بايقاۋلار ۇيىمداستىرىلادى. مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىلۋىن ارتتىرۋ ماقساتىندا «مەملەكەتتىك ءتىل – مەنىڭ ءتىلىم»، «كوركەمسوز وقۋ شەبەرلەرى»، «ءتىل مەرەيى»، «انا ءتىلىم –ارداعىم»، ب ا ق وكىلدەرىنىڭ اراسىندا «مەملەكەتتىك ءتىل جانە ب ا ق» اتتى قالالىق بايقاۋلار وتكىزۋ داستۇرگە اينالعان.
الماتى قالاسىندا مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرگە قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرىن وقىتۋ كۋرستارى ۇيىمداستىرىلعان. جاڭا تەحنولوگيامەن جابدىقتالعان وقۋ كابينەتتەرى جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ بارلىعى ءىس جۇرگىزۋگە قاجەتتى قۇجاتتاردىڭ مەملەكەتتىك تىلدەگى ۇلگىلەرى مەن ەكى ءتىلدى ەلەكتروندى سوزدىكتەرمەن، قازاق ءتىلى ورفوگرافياسى مەن ورىس تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارما جاساۋ جانە تىلدەردى وقىتۋدا ءجيى قولدانىلاتىن 30-دان استام ەلەكتروندى باعدارلامالارمەن قامتاماسىز ەتىلگەن.
بيىلعى 2017 جىلى قازاق ءتىلى كۋرسىنىڭ 69 توبى جاساقتالىپ، 721 تىڭداۋشى قازاق ءتىلى كۋرسىنا تىركەلدى. اعىلشىن ءتىلى بويىنشا 27 توپتا 350 مەملەكەتتىك قىزمەتشى كۋرستان وتۋدە.
الماتى قالاسى بويىنشا وسى جىلى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە جۇمىس ىستەيتىن 6013 قىزمەتكەر قازتەست جۇيەسى بويىنشا دياگنوستيكالىق تەستىلەۋگە قاتىستى. تەستىلەۋگە قاتىسقانداردىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ دەڭگەيى انىقتالدى: ا1 (قاراپايىم دەڭگەي) – 1011، ا2 (بازالىق دەڭگەي) – 3038، ۆ1 (ورتا دەڭگەي) – 1332، ۆ2 (ورتادان جوعارى دەڭگەي) – 542، س1 (جوعارى دەڭگەي) – 31 قىزمەتكەر.
الماتى قالاسىنداعى تىلدىك احۋالدى الەۋمەتتىك زەرتتەۋ ناتيجەسى بويىنشا سۇرالعان رەسپوندەنتتەردىڭ – 81% ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە قازاق ءتىلىن، 86% – ورىس ءتىلىن، 15% – اعىلشىن ءتىلىن، 12% – ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە ءۇش ءتىلدى مەڭگەرگەندىكتەرى انىقتالدى.
ەلىمىزدە وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ انا تىلدەرىن ساقتاۋ مەن دامىتۋ ماقساتىندا جەكسەنبىلىك مەكتەپتەر جۇيەسى قۇرىلعان. الماتى قالاسىنداعى ەتنومادەني بىرلەستىكتەردە قازاق تىلىمەن قاتار نەمىس، پولياك، ءازىربايجان، شەشەن، وسەتين، كارىس، تۇركىمەن جانە ت.ب. تىلدەر وقىتىلادى.
الماتى قالاسىنىڭ كوشەلەرىندەگى دەرەكتەمەلەر مەن كورنەكى اقپاراتتاردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتىل تۋرالى زاڭناما تالاپتارىنىڭ ساقتالۋىن باقىلاۋ جونىندەگى جۇمىستار تۇراقتى جۇرگىزىلۋدە. دەرەكتەمەلەر مەن كورنەكى اقپاراتتاردى ورنالاستىرۋعا رۇقسات الۋ كەزىندە جارناما ماتىندەرىنىڭ مەملەكەتتىك جانە ورىس تىلدەرىندەگى نۇسقاسىن مىندەتتى تۇردە ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگانمەن كەلىسۋ ءتارتىبى بەلگىلەنگەن. اتاپ ايتساق، 2017 جىلدىڭ جارتىجىلدىعىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 2313 جارناما ەسكيزدەرىنىڭ ماتىندەرى تەكسەرىلدى. ونىڭ 628-ىنە ورفوگرافيالىق، گرامماتيكالىق، ستيليستيكالىق تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى.
قازىرگى تاڭدا الماتى قالاسىندا 56 795 بالانى قامتيتىن 478 مەملەكەتتىك جانە جەكە مەنشىك مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى بار. ونىڭ ىشىندە قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن 180 (37،6%)، ورىس تىلىندە – 130 (27،4%)، ارالاس تىلدە - 168 (35%) مەملەكەتتىك بالاباقشا جۇمىس ىستەيدى.
الماتى قالاسى تەاترلارى مەن كونسەرتتىك زالدارى قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا مەملەكەتتىك تىلدە مادەني قىزمەت كورسەتەدى. الماتى قالاسى مۇراجايلارىندا ەكسكۋرسيالار قازاق، ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىندە جۇرگىزىلەدى. ۇيىمداستىرىلاتىن ءىس-شارالاردىڭ 80% قازاق تىلىندە وتەدى.
الماتى قالاسىنىڭ كينو تەاترلارىندا «موانا»، «گالاكتيكا ساقشىلارى»، «كولىكتەر-3»، «العاشقىلار ءداۋىرى»، «تاعى ءبىر كۇن»، «قازاق حاندىعى. الماس قىلىش»، «سوقىر ماحاببات»، «ءبىر سەن ءۇشىن» جانە ت.ب. فيلمدەر قازاق تىلىندە كورسەتىلدى.
الماتى قالاسىنىڭ ورتالىقتاندىرىلعان كىتاپحانا جۇيەسىنە 2016 جىلى جانە 2017 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا 9 316 جاڭا كىتاپ الىنعان بولسا، ونىڭ 7 469-ى، ياعني 80% قازاق تىلىندە. اتالعان كەزەڭدە كىتاپحانالار قىزمەتىن پايدالانعان وقىرمان سانى 219 274 بولسا، ونىڭ 175 420-سى، ياعني 80% قازاق ءتىلدى وقىرمان بولدى.
الماتى قالاسىنىڭ ورتالىقتاندىرىلعان كىتاپحانا جۇيەسىنە 2016 جىلى جانە 2017 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا 9 316 جاڭا كىتاپ الىنعان بولسا، ونىڭ 7 469-ى، ياعني 80% قازاق تىلىندە. اتالعان كەزەڭدە كىتاپحانالار قىزمەتىن پايدالانعان وقىرمان سانى 219 274 بولسا، ونىڭ 175 420-سى، ياعني 80% قازاق ءتىلدى وقىرمان بولدى.
وتەتىن ورنى: «الاتاۋ» ءداستۇرلى ونەر تەاترى
(ب.مومىش ۇلى مەن ت.رىسقۇلوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسى)
وتەتىن ۋاقىتى: 2017 جىلى 22 قىركۇيەك كۇنى ساعات 16.00
پىكىر قالدىرۋ