8 ناۋرىز – حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىنە وراي كوپشىلىككە الەۋمەتتىك تاقىرىپتارعا ارنالعان سۋرەتتەرىمەن تانىلعان بەلگىلى سۋرەتشى، ەلدەگى وتكىر پروبلەمالارعا بەي-جاي قاراي المايتىن بەلسەندى بلوگەر، كاسىپكەر اڭساعان مۇستافامەن Sputnik قازاقستان سۇحباتتاسىپتى.
– ءسىزدى، ەڭ اۋەلى، 8 ناۋرىز – حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن. وتباسىڭىزعا باقىت، باق-بەرەكە تىلەيمىن. جالپى ءسىز بۇل كۇندى قالاي اتاپ وتەسىز؟
– بالالارىم كۇنى بۇرىن سالعان سۋرەتتەرىن، ەرمەكسازدان جاساعان ويىنشىقتارىن سىيلاپ، قۇتتىقتايدى. ءبىراق، شىنى كەرەك، بۇل كۇندى ءوز باسىم مەيرام دەپ اسىعا كۇتپەيمىن. ماعان بۇدان گورى ناۋرىز مەيرامى قىمبات.
– نەگە؟ جىلدىڭ ءبىر كۇنىندە ايەل، انا رەتىندە جۇبايىڭىز بەن بالالارىڭىزعا ەركەلەپ، دەمالۋ دەگەن جوق پا؟
– ونداي جوق (كۇلدى). بالا كەزدەن باستاپ سانادا قالعان قارسىلىق سياقتى، 8 ناۋرىز ءبىزدىڭ ەمەس، شەت ەلدىڭ مەيرامى، بىزگە قاتىسى جوق سياقتى كورىنەدى. سوندىقتان بولار، بۇل مەرەكەگە اسا كوڭىل بولمەپپىن. ءبىراق وزگەلەردىڭ تويلاۋىنا قارسى ەمەسپىن، تەك وزىمە ءبارىبىر. انامدى، اپالارىمدى، سىڭلىلەرىمدى قۇتتىقتايمىن. كورىسىپ جاتساق، سىيلىق تا جاسايمىن.
– سۋرەتتەرىڭىزدە الەۋمەتتىك تاقىرىپتاردى ءجيى قوزعايسىز. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، قازاقستاندا وتكىر پروبلەمالاردىڭ كوبەيىپ كەتۋىنە نە سەبەپ؟
– نەگىزى، بالالارعا قورلىق كورسەتۋ، ايەلدى ۇرىپ-سوعۋ، قىز الىپ قاشۋ سەكىلدى پروبلەمالار باياعىدان بار.تەك بۇرىن الەۋمەتتىك جەلى، ينتەرنەت دەگەن بولعان جوق. ءقازىر كوشەدە بالا تابىلسا، ونى بىرەۋ ينتەرنەتكە سالادى، ءسويتىپ ول لەزدە بارىنە تاراپ، ۇلكەن شۋ بولادى. سوندىقتان سوڭعى كەزدە "جاستار بۇزىلىپ كەتتى، پروبلەما شاش-ەتەكتەن" دەگەن اڭگىمەنى ءجيى ەستيسىڭ. ال شىندىعىندا، ونىڭ ءبارى بۇرىننان بار دۇنيە. 1991 جىلى انام وتباسىلارعا، قىز-كەلىنشەكتەرگە ارنالعان "اق بوساعا" گازەتىن جارىققا شىعاردى. ول جىلدارى مەن نەبارى ون ءبىر جاستا ەدىم. سول كەزدەن باستاپ جوعارىدا ايتىپ وتكەن پروبلەمالاردىڭ بارلىعى گازەت بەتىندە جازىلدى. ول زاماندا پسيحولوگتار بولعان جوق، قىز-كەلىنشەكتەر گازەتتە وقىعاندارىنا قۇدايداي سەنەتىن. ال ءقازىر گازەت-جۋرنال، سايت دەگەندەر قاپتاپ كەتتى. ونىڭ ۇستىنە تەك جۋرناليستەر عانا ەمەس، پايدا، اقشا ءۇشىن اشىپ جاتقاندار كوپ. ماسەلەن، جۋرناليستەردە "جۋرناليستىك ەتيكا" دەگەن بولادى، ونىڭ ءبارىن وقۋ ورنىندا وقىتادى ولارعا. ال ءوز پايداسى ءۇشىن اشاتىندار نە بولسا سونى جازىپ، سەنساسيا قۋىپ، لايك جيناۋ ءۇشىن عانا جۇمىس ىستەيدى. اقپاراتتىڭ قۇنىن ءتۇسىرىپ جىبەردى دەپ ويلايمىن. ايتايىن دەگەنىم، بۇل ماسەلەلەردىڭ ءبارى باياعىدان بار. گازەت رەداكسياسىنا ءبىر قولىنا پاكەتىن ۇستاپ، ەكىنشى قولىنا بالاسىن جەتەكتەپ جاپ-جاس كەلىنشەكتەر جىلاپ كەلەتىن. بىرەۋىن اتاسى ۇرعان، ەندى ءبىرىن ەنەسى ۇيدەن قۋىپ شىققان. باسقا بارار جەرى، باسار تاۋى قالماعان قىزدار. ۇيىمە قايتىپ ورالسام، اكە-شەشەدەن، كورشى-قولاڭنان ۇيات دەيدى. وسى ءبىر وتىرىك ۇيات ماعان ۇنامايدى. بالاعا اتا-اناسىنان جاقىن ادام جوق بۇل دۇنيەدە.
– ءسىز مۇنىڭ ءبارىن ءوز كوزىڭىزبەن كورىپ ءوستىڭىز عوي سوندا…
– ءيا، ءبارىن كورىپ ءوستىم. بىردە رەداكسيادا جالعىز قالعان كەزىمدە ءبىر قىز قوڭىراۋ شالدى. ول كەزدە جاسىم ون ءتورت-ون بەستە. تۇتقانى كوتەرمەيىن دەسەم، ەشكىم جوق. امالسىزدان تەلەفوندى الدىم، ار جاعىنان جىلاپ تۇرعان قىزدىڭ داۋسى ەستىلدى. سۇيىكتىسى ۇيلەنەمىن دەپ الداپ، جۇكتى بولىپ قالعان كەزدە تاستاپ كەتكەن. "ەندى نە ىستەيمىن مەن؟" دەپ قايعىرىپ، جىلاپ جاتىر. انامنان، سول جەردەگى اپايلاردان ەستىگەنىمدى ايتىپ، جۇباتقانداي بولدىم. قاتتى ۇيالامىن وعان، ءبىراق سول كەزدە وعان "مەن بالا ەدىم" دەسەم، ول ودان ءارى ءتۇڭىلىپ كەتەر ەدى. وكىنىشكە قاراي، ول جالعىز ەمەس، وپىق جەپ جىلاپ جۇرگەن تالاي قىز بار. قىزدار اڭقاۋ، سەنگىش، بۇل جاعىنان بىر-بىرىنە وتە قاتتى ۇقسايدى. قازاقتىڭ قىزدارى رومانتيك بولىپ كەلەدى دەپ ويلايمىن. وزدەرى الدانعىسى كەلىپ تۇرادى. ماسەلەن، وزگە ۇلتتار قىزدارىن "جالماۋىز" ەتىپ تاربيەلەيدى، قاقشاڭداپ تۇرادى، ال بىزدىكىلەر مايىسىپ، ايتقانىنا كونىپ، الدانىپ قالىپ جاتادى.
– بالا كەزدەن رەداكسيا قابىرعاسىندا ءوستىم دەپ جاتىرسىز. اتا-اناڭىز دا، جۇبايىڭىز دا جۋرناليست. جۋرناليستيكا سالاسىنا بەت بۇرۋ ويىڭىزدا بولعان جوق پا؟
– قىزىق بولعاندا، جاقىندارىمنىڭ ءبارى جۋرناليست بولىپ شىقتى. اكەم جۋرناليست، جازۋشى، بىرنەشە كىتابى باسىلىپ شىققان. ءقازىر قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا اۋدارما ءبولىمىنىڭ ديرەكتورى. انام "اق بوساعا" گازەتىن شىعارىپ ءجۇر. جولداسىم دا جۋرناليست. الماتىدا تروللەيبۋسپەن ءقازۇۋ-دىڭ جانىنان ءوتىپ بارا جاتىپ، "وسى جەردە وقىسام عوي، شىركىن" دەپ ارماندايتىن ەدىم. ءبىراق ءدال وقۋعا تۇسەردە ويىمنان اينىپ قالدىم، سۋرەتشىلىك جاعى تارتىپ كەتتى.
كەيبىر سايتتاردان حابارلاسىپ، "كولونكا" جۇرگىزىپ تۇرۋعا ۇسىنىس تاستاعان. ءبىراق وعان ءبىر جۇيەلىلىك، جاۋاپكەرشىلىك كەرەك قوي. ەرتەڭ ونى اشىپ الىپ، ەشتەڭە جازباسام، تاعى ۇيات.
– ءسىزدىڭ "اۋرۋ" دەپ اتالاتىن ءبىر سۋرەتىڭىزدە تەلەفونعا تاۋەلدىلىك وتە جاقسى سيپاتتالعان. ءبىر وتباسىنىڭ مۇشەلەرى قولدارىنداعى تەلەفونعا شۇقشيىپ، كوز المايدى. وسى سۋرەتتىڭ ءسىزدىڭ وتباسىڭىزعا قانشالىقتى قاتىسى بار؟
– تۋرا وسىلاي، ءجۇز پايىز ءبىزدىڭ ءۇي. اركىم تەلەفونىنا جابىسىپ جاتادى. ونىڭ جاسىراتىن دانەمەسى جوق، الەۋمەتتىك جەلىلەر ءبارىمىزدى باستان-اياق جاۋلاپ الدى.
– الەۋمەتتىك جەلىنىڭ پايداسىن كوپ كورىپ ءجۇرسىز بە، الدە زيانىن با؟
– زيانى جوق، وتە جاقسى پايدالانىپ ءجۇرمىن (كۇلدى). ينستاگرامدا ەكى پاراقشام بار، ۋاقىتىمنىڭ ءبىرازى سوعان كەتىپ قالادى. سول جەردەن تاپسىرىس الامىن، قابىلدايمىن، ادامداردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
– ال بالالارىڭىزعا الەۋمەتتىك جەلىدە وتىرۋعا رۇقسات ەتەسىز بە؟
– ولاردىڭ الەۋمەتتىك جەلىسى – Youtube. ۆيدەو تۇسىرەدى دە جاريالايدى، سول جەرگە پىكىر قالدىرادى. ۆيدەوبلوگەرلەردىڭ ۆيدەوسىن قارايدى. وزدەرىنىڭ كانالدارى بار، كىشكەنتاي بولعان سوڭ، جازىلۋشىلارى از. ون ءتورت جاستاعى قىزىم 30-40 شاقتى ۆيدەو ءتۇسىرىپ تاستادى. ۇلىم نەشە ءتۇرلى ەكسپەريمەنت جاساپ، ۆيدەوعا ءتۇسىرىپ، يۋتۋبقا جۇكتەيدى.
– ءبىر سۇقباتىڭىزدا تۇرمىسقا شىققان قىزدارعا "بالا تۋعان كەزدە جاقسىلاپ ويلانىپ، ەسەپپەن تۋۋ كەرەك، وزدەرىڭە عانا سەنىڭدەر. ايتپەسە ەكى-ۇش بالانى دۇنيەگە اكەلگەننەن كەيىن، كۇيەۋىڭىز تاستاپ كەتۋى مۇمكىن. اسىراي الاتىندارىڭا كوزدەرىڭ جەتكەندە عانا جوسپارلاڭدار" دەپ كەڭەس بەرىپسىز. ءبىراق تۇرمىسقا شىققاننان كەيىن "جۇبايىم تاستاپ كەتپەس پە ەكەن" دەگەن قورقىنىشپەن ءار بالانى جوسپارلاپ، ەسەپپەن ومىرگە اكەلۋ قانشالىقتى دۇرىس؟ دەموگرافياعا كەرى اسەرى تيمەي مە؟
– حالقىمىزدىڭ سانىن كوبەيتەيىك دەپ وتىرعان ۇكىمەت جوق بىزدە. ءتورت بالاعا الاتىنى – ون مىڭ تەڭگە، ول اقشاعا قازىرگى زاماندا ەكى قوراپ پامپەرس الاسىڭ. سوندىقتان ادام ءوزىنىڭ كۇشىنە سەنۋ كەرەك. مەن ونى ەرىككەننەن جازا سالعان جوقپىن عوي. قيىن جاعدايعا تاپ بولىپ، وز-وزىنە قول جۇمساعان قىزدار بار. وقۋدى بىتىرەر-بىتىرمەستەن الىپ قاشىپ جاتادى، قىز دا سونىڭ ىعىنا كونەدى، نەگە ەكەنىن مەن تۇسىنبەيمىن. ودان ءۇش-تورت بالا تۋادى، كەيىن الگى ەركەك ءار نارسەنى سىلتاۋراتىپ، باسقا قىزدارعا كوز سالادى، سوعان كەتىپ قالادى. سونىڭ كەسىرىنەن وزىنە قول جۇمساپ، ءولىپ قالىپ جاتقان قىزدار بار. ال بالالار تىرىدەي جەتىم قالدى. بۇل وتە اۋىر جاعداي. سوندىقتان قىزدارعا كىشكەنە ەسىن جيسىن دەپ ايتقانىم ەدى. وسىدان كەيىن الەۋمەتتىك جەلىدە ەركەكتەر جابىلىپ، "نەگە ولاي جازاسىڭ؟ فەمينيسسىڭ، ءبىزدىڭ ايەلدەرگە جامان اسەر ەتەسىڭ" دەپ شۋلاپ جاتتى. جوق، مەن قىزداردى وتە قاتتى جاقسى كورەمىن. ءومىر دەگەن زۋ ەتىپ وتە شىعادى، سوندىقتان شالىس قادام باسپاي، وزدەرىن كۇتسىن، باقىتتى بولسىن دەيمىن. جۇمىس ىستەسىن، قانشا بالانى اسىراۋعا شاماسى جەتەدى، سونشاسىن دۇنيەگە اكەلىپ، كوپ اقشا تاپسىن.
– "شىندىقتى ايتاتىنىم ءۇشىن ەركەكتەر مەنى جەك كورەدى" دەگەن ەدىڭىز. سىزدىڭشە، XXI عاسىردىڭ ناعىز جىگىتى قانداي بولۋى كەرەك؟
– قازاقتىڭ جىگىتى، ەڭ الدىمەن، مىقتى، جان-جاقتى بولۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ەلدەگى وقيعالارعا نەمقۇرايلى قاراماۋى كەرەك. بىزدە ءقازىر تەك جىگىتتەردە ەمەس، قىزداردا دا، جالپى قوعامدا نەمقۇرايلىلىق بار. بىرەۋ قۇلاپ جاتسا، اتتاپ ءوتىپ كەتەدى، قيراپ قالسا، تاستاي سالادى، "جوندەيىك، بىرىگەيىك" دەگەن تۇسىنىك جوق. ۇيىمشىلدىقتىڭ جوقتىعىنان با، جوق الدە جۇرت ءوز كۇنىن ءوزى كورە الماي ءجۇر مە، بىلمەدىم ەندى. "مەنىڭ ەلىم، جەرىم" دەگەن سەزىم جوق. ءبىر جاعىنان ويلايمىن، ءوزى بالاسىن اسىراي الماي، پاتەر جاعالاپ جۇرسە، قايداعى مەنىڭ ەلىم، مەنىڭ جەرىم. جاستارعا باقىتتى بولۋ ءۇشىن ءۇي كەرەك. ەلىم دەپ سەزىنۋى ءۇشىن ءۇيى، وتباسى، بالا-شاعاسى بولۋى كەرەك. مىسالى، استانانىڭ وزىندە قانشا جاس باسپاناسىز ءجۇر. كرەديت الايىن دەسە، جۇمىسى جوق، جۇمىسقا تۇرايىن دەسە، "پروپيسكاسى" جوق.
– الەۋمەتتىك جەلىلەردە ەر ازاماتتاردىڭ نامىسىن قايراۋ ءۇشىن دورەكى سوزدەرمەن ءتيىسىپ جاتاسىز. وسىنداي جازبالارىڭىزعا جۇبايىڭىز نە دەيدى؟
– قۇدايعا شۇكىر، الەۋمەتتىك جەلىگە كىرمەيدى (كۇلدى). مۇلدە وقىمايدى، قاتىسقان باعدارلامالارىمدى دا قارامايدى. ۋاقىتى جوق، جۇمىسى كوپ.
– ۇل-قىزدارىڭىز سۋرەت سالا ما؟
– قىزىم كىشكەنتاي كەزىندە سالعان، ودان كەيىن مودەلەر بولامىن دەپ نەشە ءتۇرلىنى قيىستىرىپ، قۇراستىرىپ ءجۇردى. ۋاقىت وتە جۋرناليستيكاعا كوڭىلى اۋدى، باۋىرىم "16 قىز" فيلمىنە تۇسىرگەننەن كەيىن، ءارتىس بولعىسى كەلدى. ءقازىر جاسى ون تورتتە، تاڭەرتەڭنەن كەش باتقانعا دەيىن سەناريي جازادى، رەجيسسەر بولامىن دەيدى. ودان كەيىنگى ۇلىم سۇلتاش، ون جاستا. قاسىمدا جۇرگەن سوڭ، مەنىمەن بىرگە سۋرەت سالادى. بەس جاسار كەنجە ۇلىم تەنتەك، ءبىراق سۋرەتتى جاقسى سالادى. قاعازدان باستايدى دا، ءۇيدىڭ قابىرعاسىمەن اياقتايدى (كۇلدى). سوڭعى كەزدە ماگنيتيك جاساپ ءجۇرمىن، ۇيدە پلاستيلين كوبەيىپ كەتتى. سونى ەرمەك قىلىپ، ەرىتىپ، قابىرعاعا جاعادى.
– بالالارىڭىزدىڭ سۋرەتشى بولعانىن قالار ما ەدىڭىز؟
– وزدەرىنىڭ قالاۋى سول بولىپ تۇرسا، قولدان كەلگەن كومەگىمدى ايانىپ قالمايمىن. ءبىراق كۇشتەمەيمىن، قيناعىم كەلمەيدى. وزدەرى ءبىلسىن.
– بالا تاربيەسىندە ەڭ الدىمەن نە نارسەگە كوڭىل بولەسىز؟ ۋاقىت تاپشى زاماندا وسكەلەڭ ۇرپاقتى قالاي تاربيەلەگەن ءجون؟
– سوزىڭمەن ەمەس، ىسىڭمەن ۇلگى بولۋ كەرەك شىعار. ءوزىم اراق ءىشىپ الىپ، تەمەكى تارتسام، قىزىما مۇنىڭ زيانى تۋرالى اڭگىمە ايتىپ تۇرسام، ول مەنى تىڭداي ما؟ سوندىقتان ۇيدەگى بالالارعا تەك ادال ەڭبەگىڭمەن، جاقسى ىسىڭمەن ۇلگى كورسەتىپ، تاربيە بەرۋ كەرەك.
– كوشەدە تەمەكى تارتىپ تۇرعان بويجەتكەندى نەمەسە باسقا دا ەرسى ارەكەت جاساپ تۇرعان ادامدى كورسەڭىز، قاسىنا بارىپ ايتاسىز با؟
– قوقىس كونتەينەرلەرىنىڭ قاسىندا شىلىم شەگىپ تۇراتىن قىزدارعا ايتامىن. سوسىن ءبىرازدان كەيىن قارتايعاننىڭ بەلگىسى شىعار دەپ ويلايمىن. ۇياتى بارلار، بۇرىلىپ كەتىپ قالادى. ال كەيبىرەۋلەرى "شارۋاڭ بولماسىن، ارى ءجۇر" دەپ وزىڭە زەكىرەدى. ءبىر قىزىق بولدى، ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ قاسىندا ۇلكەن ساۋدا ورنى بار. سول جەردە بوسانۋعا ايى-كۇنى جەتىپ قالعان جۇكتى ايەل بار. ۇنەمى تەمەكى تارتىپ تۇرادى. بىردە ۇلىم سول ايەلدى نۇسقاپ "اناشىم، قاراشى" دەدى. ۇيگە كەلگەن سوڭ، تەمەكى تارتىپ تۇرعان شوشقانىڭ سۋرەتىن سالىپ، دالاعا قاراتا تەرەزەگە جابىستىرىپ قويدىم. بۇل سۋرەت الەۋمەتتىك جەلىلەردە كەڭ تاراپ كەتتى.
– سۋرەتىڭىزدىڭ پايداسى بولدى ما؟
– ول جاعىن بىلمەيمىن. ماسەلەن، 2012 جىلى "مامام مەنى ولتىرەتىن شىعار" دەگەن سۋرەت شىقتى. سودان كەيىن ەكى انادان حات الدىم. "ءبىز وسى سۋرەتتى كورگەننەن كەيىن جامان ويدان اينىپ، ومىرگە ءسابي اكەلدىك" دەپ جازىپتى. انالاردىڭ ءبىرى "ءسىز ونىڭ كىندىك شەشەسىسىز" دەپ بالانىڭ سۋرەتتەرىن جىبەردى. قۋانعاننان جىلاپ جىبەردىم. وسىنداي ادامدى تولعاندىراتىن ساتتەر بولادى.
– ءوزىڭىزدى باتىلمىن دەپ سانايسىز با؟
– جوق، باتىل ەمەسپىن، كەرىسىنشە قورقاقپىن. جاڭاعى ايتقانىمنىڭ ءبارى تەك قورقاقتىقتان دەپ ويلايمىن. وزگە ەلدەر ءبىزدىڭ اقپارات كەڭىستىگىمىزدى جاۋلاپ الماسىن، ەلىمىز تىنىش بولسىن، وزگە جۇرتتان كەم بولىپ قالمايىق، جەرىمىز ساتىلىپ كەتپەسىن دەگەن سىقىلدى ويلار قورقىنىشتان تۋىپ جاتقان ويلار.
– الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازبالارىڭىزدان قىزداردى الىپ قاشۋعا مۇلدە قارسى ەكەنىڭىزدى اڭعاردىم. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، وسىلاي تۇرمىس قۇرعان قىزداردىڭ ءبارى باقىتسىز با؟
– ءيا، باقىتسىز. ويتكەنى ول قىزدىڭ ءوز ارمانى، العا قويعان ماقساتى بولدى. ال قايداعى بىرەۋ كەلىپ، سىرتتاي ۇناتىپ، تانىسپاستان، تانىماستان الىپ قاشىپ كەتتى. قىزدىڭ ودان كەيىنگى ءومىرى زورلىق-زومبىلىقپەن وتەدى. ويتكەنى مۇنى جاسايتىن ەركەكتەر وقىعان-توقىعان، اقىلدى قىزدى ەمەس، اڭقاۋ، ايتقانىمەن جۇرەتىن، نە ىستەسە دە كونەتىن، ەش قۋلىق-سۇمدىعى جوق قىزداردى الىپ قاشادى. ال بايعۇس قىزدىڭ نە ءبىلىمى، نە جىگىتكە تويتارىس بەرەتىن كۇشى جوق. اقىلدى، تاربيەلى جىگىت كەلىسىممەن، سۇيگەن قىزىنا ۇيلەنەدى. ال ادامدى ۇرلاۋ – بۇل قىلمىس. اقتوبەدە ءبىر جىگىت قىز الىپ قاشامىن دەپ تۇرمەگە قامالدى عوي. سونى ەستىگەندە ءوز باسىم قاتتى قۋاندىم. ءبارى كورسىن، ءبىلسىن، باسقالارى مۇنداي قىلمىسقا بارماسىن دەپ الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءبولىستىم. سوندىقتان الىپ قاشۋ ءداستۇر ەمەس، قىلمىس. بۇعان قوعام بولىپ قارسى تۇرۋ كەرەك. ءار قىزدىڭ ءوز ارمان-ماقساتى، بولاشاعى بار. ءار قىز سۇيگەنىمەن قوسىلىپ، باقىتتى بولۋعا لايىقتى.
– قالاي ويلايسىز، ايەل باقىتى نەدە؟
– ونىڭ ءۇيى، جەرى، مەملەكەتى. كەيبىر نازىك جاندار تۇرمىس قۇرعاننان كەيىن، تۋعان اكە-شەشەسىن ۇمىتىپ كەتىپ جاتادى. بۇل دۇرىس ەمەس. شىققان جەرىڭدى ەش ۋاقىتتا ەستەن شىعارماۋ كەرەك. سوسىن، قىزدارعا ايتارىم، تەكتەرىڭدى اۋىستىرماڭدار. قىزدار، اكەلەرىڭدى ساتپاڭدار. سەندەردىڭ اكەلەرىڭ – بۇل الەمدەگى ەڭ جاقسى ادام.
– ەندى ونەرىڭىز جايلى اڭگىمە قوزعاساق. الەۋمەتتىك تاقىرىپتاعى سۋرەتتەرىڭىزدى گراففيتي ستيلىندە سالۋ ويىڭىزدا بار ما؟
– الماتىدا ءبىر جىگىت مەنىڭ رۇقساتىممەن ءقازۇۋ-دىڭ سىرتىنا ادەمى ەتىپ سالىپ قويعان ەدى. "مامام، مەنى ولتىرەتىن شىعار" دەگەن سۋرەتتى. قاتتى قۋانعانىم بار ەدى سول كەزدە. كەيىن وعان باسقا دا وقۋ ورىندارىنا سالۋدى ۇسىندىم. ءبىراق ونىڭ رەتى كەلمەي، سول كۇيى اياقسىز قالىپ قويدى. ءقازىر ەندى قىزىعى باسىلىپ قالدى.
– 8 ناۋرىز مەرەكەسىنە ارنايى دايىنداعان سىيلارىڭىز بار ما؟ نازىك جانداردى نەمەن قۋانتاسىزدار؟
– مەرەكەگە دەپ قازاقتىڭ ساۋكەلە كيگەن سۇلۋ قىزىن فۋتبولكاعا سالىپ بەرۋدى سۇراپ جاتىر. تاپسىرىس الىپ جاتىرمىز. ءقازىر دجينس پيدجاكتارعا سۋرەت سالۋدى باستادىق.
– ۇلتتىق ناقىشتاعى تاۋار شىعارۋ باستاماڭىز ءوزىن-وزى اقتاپ وتىر ما؟
– ءيا، فۋتبولكالار باياعىدا-اق اقتادى. تابىس كوزىنە اينالىپ كەلە جاتىر. بىلتىر جازدا ءىسىمىز وڭعا باسىپ، ءماز بولىپ جۇرگەندە "پوددەلكا" شىعىپ كەتتى. مەنىڭ ءبىر قاتەلىگىم – الپىستان استام دۇكەنمەن سەرىكتەس بولدىق. ولار دۇكەننىڭ اۋماعىنا، تۇرعان جەرىنە قاراي 30-40، كەيدە 50 فۋتبولكاعا تاپسىرىس بەرەدى. مەن ءار وڭىردە ۇلتتىق ناقىشتاعى دۇنيەلەردى ساتاتىن ورىن بولسا، جاقسى عوي دەپ ويلاعانمىن. ءبىراق ءتىزىمىن الەۋمەتتىك جەلىگە شىعارعانىم قاتە بولعان. "پوددەلكا" جاسايتىندار تىزىمدەگى ساۋدا ورىندارىنا حابارلاسىپ شىعىپ، ءدال بىزدىكى سياقتى فۋتبولكالاردى ەكى ەسە ارزان باعاعا ۇسىنعان. سانىنا دا شەكتەۋ جوق، ەكى اپتادا بەس مىڭ داناسىن دايىنداپ جىبەرەمىز دەپ ۋادە ەتكەن.
– اڭگىمە بارىسىندا ماگنيتيك جاساپ جاتىرمىن دەدىڭىز. بۇل وي قايدان كەلدى، ساتىلىمعا قاشان شىعادى؟
– نەگىزى ماگنيتيك جاساۋ ويىمدا بولماعان. ءبىر كۇنى فۋتبولكاعا ارناپ قىز بەن جىگىتتىڭ سۋرەتىن سالدىم دا، ادەمى كورىنسىن دەپ پلاستيليننەن جاساي باستادىم. ءبىرىنشى گۋاشپەن سۋرەتىن سالىپ الدىم. وزىمە قاتتى ۇنادى. كەيىن فۋتبولكانىڭ جاڭا ءتۇرى دەپ الەۋمەتتىك جەلىگە جاريالادىم. جۇرت سۋرەتتىڭ استىنا "كەرەمەت دۇنيە، شەتەلدىكتەرگە سىيلايتىن ماگنيتيك پە" دەپ جازا باستادى. بۇل وي وسىلاي تۋعان ەدى. دۇكەندەردى ارالاسام، وزبەكتەردىڭ كەراميكادان جاساعان ماگنيتيكتەرى تولىپ تۇر. ءبىراق سۋرەتىندە ءشاي ءىشىپ وتىرعان وزبەك شالدار مەن كەمپىرلەر. شەتەلدىكتەرگە ءبارىبىر عوي، قازاق، وزبەك ءبىر ولارعا. ءقازىر ماگنيتيكتىڭ مىڭ داناسى دايىن، ءبىراق ساتىلىمعا شىعارۋعا تارتىنشاقتاپ ءجۇرمىن.
– 8 ناۋرىز مەرەكەسىنە وراي بارشا نازىك جانعا ايتارىڭىز…
– ەندى جاسى وزىمنەن ۇلكەندەرگە ەشتەڭە ايتا المايمىن. جاس قىزداردى جاقسى كورەمىن، باقىتتى بولعاندارىن قالايمىن. كوبىرەك وقىپ-ىزدەنسىن دەگىم كەلەدى. كەز كەلگەن ءىستىڭ شەبەرى بولۋعا ۇمتىلىڭدار. تاۋەكەلگە بارىپ ۇيرەنىڭدەر. قازاق قىزىنىڭ قولىنان ءبارى دە كەلەدى، ەشكىمنەن كەم ەمەس. ءبىراق كەيبىر جەردە ۇياڭدىق كەدەرگى كەلتىرەدى ولارعا. سوندىقتان پرەزيدەنت ايەل ادام بولسا، قارسى ەمەسپىن نەگىزى (كۇلدى).
– ۋاقىتىڭىزدى ءبولىپ، سۇقبات بەرگەنىڭىزگە راقمەت! ءىسىڭىز العا باسسىن!
پىكىر قالدىرۋ