شارۋالاردان قابىلدانعان قانت قىزىلشاسىن وڭدەۋ اياقتالا سالىسىمەن، بيىلعى جىلدىڭ 8 قاڭتارىندا باستالعان جاڭعىرتۋ جۇمىستارى اقسۋ قانت زاۋىتىندا ءالى دە جالعاسىپ جاتىر. بيىلعى جىلى جاڭعىرتۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىندە زاۋىتتا تەحنولوگيالىق قۇرال-جابدىقتار جاڭارتىلادى. اتاپ ايتقاندا جاڭا سەنتريفۋگالار، ۆاكۋۋمدىق اپپاراتتار، فيلترلەر جانە باسقا دا قاجەتتى جابدىقتار قويىلادى. جالپى 3 جىلعا بەلگىلەنگەن كاسىپورىندى جاڭعىرتۋ جۇمىسىنا 12 ملرد. تەڭگە ينۆەستيسيا باعىتتالماق.

ول بىرنەشە كەزەڭ بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، زاۋىت الداعى ەكى-ۇش جىلدا تولىق قۋاتىنا كوشەتىن بولادى. ول كەزدە قانت شىعاراتىن مەكەمە جىلىنا 350 مىڭ توننا ءونىم وندەرتىن بولادى. وتكەن جىلدىڭ  قازان ايىندا ىسكە قوسىلعان زاۋىتتا  67 797 توننا قانت قىزىلشاسى وڭدەلىپ، 4 مىڭ توننا قانت الىنعان. ءقازىر مەكەمەنىڭ قويماسىندا 500 تونناداي قانت بار. بۇل جەردە 50 كەلىلىك ءبىر قاپ قۇمشەكەردىڭ باعاسى 8 مىڭ تەڭگە تۇرادى.

اقسۋ قانت زاۋىتىنىڭ وندىرىستىك قۋاتى 12 مىڭ توننانى قۇرايدى. وتكەن جىلى قازان ايىندا ىسكە قوسىلعان زاۋىتتا وسى ماۋسىمدا 67 797 توننا قانت قىزىلشاسى وڭدەلىپ، 4 مىڭ توننا قانت الىنعان.

اقسۋ قانت زاۋىتىنىڭ ديرەكتورى مۇرات تولەگەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، بيىل جاڭعىرتۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىنەن كەيىن 140 مىڭ توننا ءتاتتى ءتۇبىر وڭدەۋگە مۇمكىندىك تۋماق. زاۋىتتا جومدى سىعىپ، قاپتايتىن تەحنولوگيالىق جەلىنىڭ ورناتىلىپ، ىسكە قوسىلاتىنى وسى جىلدىڭ باستى جاڭالىعى بولماق.

- ءبىز جومدى سىعىپ، قاپتايتىن يتالياندىق قۇرال-جابدىق ساتىپ الىپ جاتىرمىز. ەگەر بۇرىن جوم 4 ايدان ارتىق ساقتالمايتىن بولسا، اتالمىش تەحنولوگيالىق جەلىنى ساتىپ العاننان كەيىن بۇل پايدالى مال ازىعى ءبىر جىلعا دەيىن ساقتالىنادى. ءقازىر اقسۋ، سارقان، الاكول اۋداندارىندا ءبىزدىڭ دايىن ونىمدەرىمىزدى ساتىپ الۋعا نيەت ءبىلدىرىپ وتىرعان ءسۇت تاۋارلى فەرمالار، شارۋا قوجالىقتارى بار. تاۋار وتكىزۋ نارىعىن ودان ءارى كەڭەيتۋ دە ويىمىزدا. سونىمەن قاتار زاۋىتتا بيىلعى جىلى سالماعى 25 پەن 50 كەلىلىك قانتتاردى قاپتايتىن 3 زاماناۋي جەلى ىسكە قوسىلادى. سونداي-اق قۇرال-جابدىقتاردى جاڭعىرتۋ مەن جاڭاسىن ورناتۋ جۇمىستارى دا ءجۇرىپ جاتىر. اتاپ ايتقاندا 5 سەنتريفۋگا، ۆاكۋۋمدىق اپپارات، فيلترلەر، شىرىندار جيىنتىعى جانە ت.ب. ولارعا باسقارۋدىڭ اۆتوماتتى جۇيەسىن ەنگىزەمىز، بۇل زاۋىتتىڭ بارلىق جۇمىستارى تۋرالى اقپاراتتاردى كومپيۋتەر ەكرانىنا جولداپ وتىرۋعا، ادامي فاكتوردى بولدىرماۋعا مۇمكىندىك جاسايدى، - دەدى م. تولەگەنوۆ.

كەلەسى جىلى اتقارىلاتىن ەكىنشى كەزەڭدە جىلۋ ەلەكتر ورتالىعى جاڭعىرتىلىپ، وعان 4 جاڭا قازاندىق پەن تۋربينا ورناتىلماق. سول سياقتى بۋ گەنەراتورلارى دا اۋىستىرىلادى. جالپى زاۋىتقا رەسەيلىك، ۋكرايندىق، شۆەدتىك، يتالياندىق، گەرمانيالىق قۇرال-جابدىقتار دا قويىلماق.

م. تولەگەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، ءقازىر زاۋىتتا 190 ادام ەڭبەك ەتەدى، كوكتەمگى-جازعى ماۋسىمدا 250-280 ادام، ال ماۋسىمىنا 600 ادام جۇمىس ىستەيدى.

«اقسۋ قانت زاۋىتى 10 جىل توقتاپ تۇردى.  ءبىر جىلدا ءبارىن جاڭالاۋ مۇمكىن ەمەس. بۇل زاۋىتتىڭ وزىندە  60 شاقىرىم قۇبىر جۇيەسى، 60 شاقىرىم كابەل بار. بىلتىر اۋقىمدى بولىگىن ايىرباستادىق، بيىل بۇل ءىستى جالعاستىرىپ  جاتىرمىز»، - دەدى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى سەرىكجان بەسكەمپىروۆ.

وبلىستىڭ قانت قىزىلشاسىن ءوسىرۋدى بۇدان ءارى دامىتۋ جوسپارلارىن ايتا كەلە وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى سەرىكجان بەسكەمپىروۆ ءوڭىردىڭ كوكتەمگى ەگىسكە دايىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

– قانت قىزىلشاسىنىڭ فرانسۋزدىق جانە نەمىس تۇقىمى ساتىپ الىنىپ، ولار ءقازىر ساراپتامادان وتكىزىلۋدە. 1 ساۋىردەن باستاپ بۇل تۇقىمدار شارۋالارعا بەرىلە باستايدى. سول سياقتى بيىلعى جىلى سولياركا جەڭىلدىكپەن بەرىلەدى. وعان وبلىس بويىنشا 6 وپەراتور بەلگىلەنىپ، جۇمىس ىستەيدى. بارلىق اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارى دايىن. بيىلعى جىلى وڭىردە قانت قىزىلشاسىنىڭ القابىن 12 مىڭ گەكتارعا جەتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. اقسۋ قانت زاۋىتىنىڭ بۇدان كەيىنگى جۇمىسىنا كەلەتىن بولساق، بيىلعى جىلى قىركۇيەكتە قانت قىزىلشاسىن قابىلداۋدى باستاپ، جاڭعىرتۋ جۇمىستارى اياقتالاتىن قازان ايىنان وڭدەۋ ىسىنە كىرىسەدى، - دەدى س. بەسكەمپىروۆ.

قانت قىزىلشاسىن ءوسىرۋ قايتا قولعا الىنعان جەتىسۋ وڭىرىندە بيىل 11 مىڭ گەكتارعا ءتاتتى ءتۇبىر ەگۋ جوسپارلانعان. ءوڭىر باسشىلىعىنىڭ سوزىنشە، شارۋالار ءۇشىن ونىمدىلىگى جوعارى تۇقىم مەن جەڭىلدەتىلگەن جانارماي دايىن تۇر. ماسەلەن، بيىل سولياركانىڭ  1 ءليترى 146 تەڭگەدەن بەرىلمەك. ال نارىقتا ونىڭ باعاسى - 160 تەڭگە.

اتاپ وتسەك، وتكەن جىلى الماتى وبلىسىندا قانت قىزىلشاسىنىڭ القابى 9،2 مىڭ گا، ال قانت قىزىلشاسىنىڭ جالپى ءونىم جيىنتىعى 334 مىڭ توننا بولدى، كوكسۋ جانە اقسۋ قانت زاۋىتتارى 31 مىڭ توننا قانت شىعاردى.