الماتىدا شەتەلدەگى قازاقتاردىڭ ەلگە جاپپاي كوشۋىنە كەدەرگى بولىپ وتىرعان كورشى ەلدەردەگى ساياسي جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى تالقىلاۋ ماقساتىندا  «اتامەكەنگە ورال، الاش بالاسى» اتتى جيىن ءوتتى. باسقوسۋ بارىسىندا «بولاشاق» جاستار قوزعالىسى سىرتتاعى قانداس باۋىرلارعا ۇندەۋ جاريالادى. ۇندەۋدى قوزعالىس جەتەكشىسى داۋرەن بابامۇرات وقىپ بەردى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. 

سىرتتاعى قانداس باۋىرعا ۇندەۋ!

قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىز بولعانىنا مىنە بيىل 26 جىلدان استى.  العاشقىدا بولاشاعى بۇلىڭعىر سانالعان قازاقستان، كەيىنشە ەتەك-جەڭىن جيىپ، قيىندىقتى ەسكەرىپ، ۇدەمەلى دامۋ جولىنا بەت الدى. البەتتە، دامۋ دەگەنىمىز – اركەز ەكونوميكالىق ورلەۋ ەمەس، ءبىراق بارلىق كەزدە قازاقتىڭ رۋحىنىڭ، سانىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ، قۋاتىنىڭ، جەتىستىكتەرىنىڭ كورسەتكىشى ەدى.

ءدال سول ۋاقىتتا قازاق بوداندىقتان ارىلعان كۇننەن باستاپ تاعدىر تاۋقىمەتىمەن شەكارانىڭ سىرتىندا قالعان قانداس-باۋىردى اتامەكەنگە جيناۋدى ەستەن شىعارعان ەمەس. جانە جاقسى-جامان، وسى ىزگى  نيەت اجەپتاۋىر ناتيجە بەرىپ ۇلگەرگەن. ءارتۇرلى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردان بۇرىن سىرتتاعى قازاقتىڭ تۋعان جەر مەن ەلگە دەگەن ىستىق ىقىلاسى 1991 جىلدان بەرى قازاقستانعا 1 ميلليوننان اسا قانداستىڭ ورالۋىن قامتاماسىز ەتتى.

دەسە دە، ەلدىڭ سىرتىندا، ءارتۇرلى ساناق بويىنشا،5 ملن قازاق ءومىر سۇرۋدە. باسىم كوپشىلىگى ىرگەلەس جۇڭگو، رەسەي جانە وزبەكستاندا.

ءار ەلدىڭ ىشكى زاڭى باسقا، ۋاقىت وتكەن سايىن سىرتتاعى قانداس باۋىرلارىمىزدى تۇگەندەي الماي قالۋ ءقاۋپى باسىم. كەيبىر ەلدەر پاسپورتتاعى ۇلت ءماتىنىن جويۋ جوسپارىندا بولسا، ەندى ءبىرى ۇلتتىق مەكتەپتەر مەن مادەني وشاقتاردى جابۋعا كىرىسكەن. جاپا شەككەندەردىڭ قاتارىندا ءوز قانداستارىمىز بار. ىرگەلەس ءبىرشاما ەلدەردە از ۇلتتارعا دەگەن كوزقاراس تۇبەگەيلى وزگەرگەن دەگەندى ەستىپ-بىلىپ ءجۇرمىز. ءدىني ەكسترەميزممەن كۇرەس دەگەن جەلەۋدىڭ ىشىندە بەيبىت كۇن كەشكەن قازاق جىگىتتەرى دە تەمىر تورعا توعىتىلۋدا. ءتىپتى ەلگە كوشىپ كەلىپ، ءبىراق قۇجاتتارىن تولىق راسىمدەپ ۇلگەرمەگەن قانداستار دا سوقىر سوعىستىڭ قۇربانى بولۋدا. الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى ەلگە جەتكەن ءارتۇرلى حابارلامالار ارقىلى شەت ەلدەگى قانداستىڭ جاپا شەككەنىن كورسەك تە، شاراسىز قول قۋسىرۋعا ءماجبۇرمىز. سايكەسىنشە، قالىپتاسقان جاعدايدا قازاق جۇرتىنىڭ شەت ەلدە قالعان قانداسىنا الاڭداۋشىلىق بىلدىرۋدەن باسقا امالى جوق. ودان باسقا ارەكەتتىڭ بارلىعى جالعان.

بۇگىنگى تاڭدا سوناۋ، وتكەن عاسىردىڭ 90-شى جىلدارى ەلگە ورالعان العاشقى لەكتىڭ الدى ءقازىر بۋىن الماستىرىپ ۇلگەردى. تۇرمىس اۋىستىرۋدان قيىندىق كورگەن الدىڭعى بۋىن وسى كۇندە وزىنەن كەيىنگى بۋىننىڭ تۋعان جەردەگى «قازاقپىن» دەپ ەركىن ءومىر سۇرۋىنە كۋا بولدى.
وسى رەتتە شەت ەلدەگى بەس ميلليون قانداسقا ءبىزدىڭ ۇندەۋ – ەلگە ورالۋعا ارەكەت ەتىڭىزدەر. كەۋدەدە سوققان جۇرەك قازاق دەپ تۇرسا، ەلگە ورالۋدان باسقا تىرلىكتىڭ ءبارى بەكەرشىلىك. اسىرەسە قىسىم كوبەيىپ، ۇلتتىق ەرەكشەلىك ءماجبۇرلى تۇردە ءوشىرىلىپ باستاعان ەلدە قازاق بولىپ قالۋ، ۋاقىت وتكەن سايىن قيىنداي بەرمەك.

ەلگە ورالعاندا ازدى-كوپتى قيىندىق بولارى انىق، ول ەلدەن ەلگە ەمەس، اۋىلدان اۋىلعا كوشكەندە دە بولاتىن نارسە. ءبىراق ەلدەگى باۋىرلارىڭىزدىڭ سىزدەرگە دەگەن ىقىلاسى ءارقاشان ىستىق، پەيىلى كەڭ، بىلىڭىزدەر. اتا-بابامىز كەڭ كوشكەن سارىارقا سىزدەردى ءارقاشان اسىعا كۇتەتىنىنە ەش كۇماندانباڭىزدار.

قامشىگەر – ەرلان تولەۋباي