بيىل 26 اقپاندا پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «پارلامەنت پەن ۇكىمەتتىڭ جۇمىسى تەك قازاق تىلىندە جۇرگىزىلۋى كەرەك» دەپ ناقتى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. وسىعان بايلانىستى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى باس پروكۋراتۋراعا رەسمي ساۋال جولداعان ەدى. اراعا اي سالىپ، جاۋاپ كەلدى.
«پروكۋراتۋرا تۋرالى» ق ر زاڭىنىڭ 6-بابىنا سايكەس، پروكۋراتۋرا مەملەكەتتىك مەكەمەلەر مەن وزگە دە ۇيىمداردىڭ زاڭ شەڭبەرىندە ارەكەت ەتۋىن قاداعالايدى. ونىڭ ىشىندە ءتىل زاڭناماسى تالاپتارىنىڭ ورىندالۋىنا باقىلاۋ جاساۋ دا پروكۋراتۋرانىڭ قۇزىرەتىندە.
«قامشى» پورتالىنا جولداعان حاتىندا باس پروكۋراتۋرانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى: «ق ر كونستيتۋسياسى بويىنشا مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جانە جەرگىلىكتى ءوزىن-وزى باسقارۋ ورگاندارىندا ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى»، - دەگەن سوزگە ەرەكشە ەكپىن بەرىپتى.
رەسمي حاتتىڭ ورتا تۇسىندا: «مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەۋ ءۇشىن ق ر زاڭناماسىندا ەشقانداي جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلماعان»، - دەپ ەلەۋسىزدەۋ عانا جازىلىپتى.
بۇل نەنى بىلدىرەدى؟ بۇل ەلباسى بۇيرىعىنىڭ ەشقانداي دا زاڭدىق كۇشى جوق، نەبارى حاتتامالىق تاپسىرما عانا ەكەنىن بىلدىرەدى.
اقيقاتىنا جۇگىنسەك، وسى ۋاقىتقا دەيىن مەملەكەتتىك بيلىك ءبىر بولەك تە، مەملەكەتتىك ءتىل ءبىر بولەك، ءارقايسىسى وزىنشە تىرلىك كەشىپ كەلدى. ءقازىر دە جاعداي تۇزەلىپ كەتكەنى شامالى. تەك پرەزيدەنتتىڭ پارمەنىنەن كەيىن سەڭ قوزعالعانداي كورىنگەن.
«ەندەشە مۇنشا بايبالام سالاتىنداي نە بولدى؟»، - دەيتىن شىعارسىز. ونىڭ ءمانىسى بار. ويلاپ قاراڭىز، پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرما بەرگەنىنە ءبىر ايدان ەندى استى. شەندىلەر ءسوز تابا الماي قينالسا دا، تىلدەرى كەلمەي تۇتىقسا دا، ايتەۋىر قال-قادەرىنشە قازاقشا سويلەپ ءجۇر (بىرەن-ساران ورىسشا سويلەيتىندەر بار، ولاردى كەلەسى ماقالامىزدا جىپكە ءتىزىپ بەرەمىز). الايدا بىرەر ايدان سوڭ بۇل باستامانىڭ دا ۇمىتىلۋى (ناقتىراق ايتساق، ۇمىتتىرىپ جىبەرۋى) ابدەن مۇمكىن. سول كەزدە ۇكىمەت پەن پارلامەنتتىڭ قايتادان ورىسشا سايراي جونەلمەسىنە كىم كەپىل؟
ءقازىردىڭ وزىندە ۇكىمەت پەن پارلامەنت وتىرىسىندا بولماسا، وزگە جيىنداردا ورىسشا شۇلدىرلەيتىن باسشىلاردى كورىپ ءجۇرمىز.
سونىمەن، باس پروكۋراتۋرانىڭ جاۋابىنان ۇققانىمىز – قازاقشا سويلەمەيتىن شەنەۋنىكتەرگە ەشكىم شارا قولدانبايدى. مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەگەنى ءۇشىن قىزمەتىنەن قۋىلمايدى، جىلى ورنىنان ايىرىلمايدى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەكى جىل بۇرىن رەسمي مەكەمەلەردە مەملەكەتتىك، ياعني قازاق تىلىندە عانا جاۋاپ بەرۋ ءۇردىسىن سىناعان ەدى. 2016 جىلعى 16 اقپاندا الماتىداعى ءبىر جيىندا: «ماعان جەتكەن اقپاراتتار بويىنشا، ورىس ءتىلدى ادام مەكەمەلەرگە بارىپ ورىسشا سويلەسە، ول قازاقشا جاۋاپ الادى. كىم بۇعان رۇقسات بەردى؟ پروكۋراتۋرا نەگە قازاقستان زاڭدارىنىڭ بۇزىلۋىن تەكسەرمەيدى؟ ەگەر ول ورىسشا ءوتىنىش جاساسا – ورىس تىلىندە جاۋاپ الۋى ءتيىس…» دەگەن بولاتىن. پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، بيلىك وكىلىنەن ءوتىنىش جاساعان تىلدە جاۋاپ الا الماۋ — «زاڭسىزدىق». نازاربايەۆتىڭ بۇل ءسوزىن الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى تۇرلىشە قابىلداپ، ءارقالاي تۇسىنىكتەمە بەرە باستاعان.
مەملەكەتتىك ورگاندار دا ەلباسىنىڭ بۇل پىكىرىن سول ساتتە ءىلىپ اكەتكەن بولاتىن، ال ەلباسىنىڭ ۇكىمەت وتىرىسى قازاق تىلىندە وتكىزىلۋىن تاپسىرۋى قىزۋ تالقىعا تۇسكەن جوق.
ال ۇكىمەت پەن پارلامەنتتىڭ ءبىر كۇندە ءتىل سىندىرعانى ۋاقىتشا، ناۋقاندىق قۇبىلىس بولۋى ىقتيمال. جالپى بىزدەگى جاقسى ۇردىستەردىڭ عۇمىرى قىسقا كەلەدى. سوندىقتان پرەزيدەنت تاپسىرماسىن زاڭ جۇزىندە شەگەلەپ قويۋىمىز كەرەك. ايتپەسە قازاق ءتىلىن شەتكە قاعىپ، ورىس ءتىلىن وزدىرعىسى كەلەتىندەر ءالى كوپ.
پىكىر قالدىرۋ