مۇرات جەكسەنبەكوۆتى حح عاسىردىڭ جەتپىسىنشى جىلدارىنىڭ باسىنان  سىرتتاي ءبىلۋشى ەدىك. اللانىڭ قالاۋىمەن، 1985 جىلدىڭ كۇزىندە بەتپە-بەت جۇزدەستىم. قاراتورى كەلگەن، وڭقاي اسىقتاي عانا ازامات ەكەن. سول تۇستا سوۆەت وداعى كوگالداعى حوككەيىندەگى ەڭ اتاقتى سپورتشىنىڭ ءبىرى بولسا دا  ءبىزدى بالاسىنعان جوق. ول كەزدە سپورت جۋرناليستيكاسىنا ءالى توسەلە قويماعان كەزىمىز، سوعان قاراماستان قويعان سۇراعىمىزدى بايىپپەن تىڭداپ، باۋىرىنا تارتا سويلەستى. بۇدان كەيىن دە تالاي  كەزدەستىك. كوپ اڭگىمەنىڭ تيەگىن اعىتتىق. قاشان كورسەڭ دە، اڭقىلداعان، قاراپايىم قالپىنان تانعان ەمەس.

ءيا، مۇرات جەكسەنبەكوۆ سول تۇستاعى قازاق جۇرتىنا مۇلدە تاڭسىق كوگالداعى حوككەي ويىنىنان سوۆەت وداعى چەمپيوناتتارىنداعى مۇرتى بۇزىلمايتىن ەكى بىردەي رەكوردتىڭ يەسى.

ءبىرىنشى رەكورد – سوۆەت وداعى بويىنشا مۇرات جەكسەنبەكوۆتەن باسقا كوگالداعى حوككەيدەن 18 دۇركىن چەمپيون اتانعان باسقا ويىنشى جوق. بۇل دەگەنىڭىز تۋمىسىنان تاباندى، جاراتىلىسىنان ەرەكشە دارىندى ادامنىڭ عانا قولىنان كەلەتىن ەرلىك! سول كەزدەگى الماتىنىڭ «ديناموسى» كىلەڭ تاڭداۋلى ويىنشىلاردان جاساقتالعاندىقتان، كومانداداعى باسەكەلەستىك وتە جوعارى دەڭگەيدە ەدى. مۇرات 20 جىل بويى سوۆەت وداعىنداعى ەڭ كۇشتى كوماندانىڭ ەڭ ۇزدىك ويىنشىلارىنىڭ ءبىرى بولدى.

ەكىنشى رەكورد – سوۆەت وداعى چەمپيوناتتارىندا الاڭعا ەڭ كوپ شىققان حوككەيشى كىم دەسەڭىز، ول - مۇرات جەكسەنبەكوۆ! 1971-1992 جىلدارى جەكسەنبەكوۆ الماتىنىڭ «ديناموسىنىڭ» ساپىندا چەمپيونات كەستەسىنە وراي 540 ويىنعا قاتىستى (مىسالى، «دينامونىڭ» ەڭ مەرگەن شابۋىلشىسى ا. گونچاروۆ 390، اتاقتى حوككەيشى ا. مياسنيكوۆ 402، سوۆەت قۇراماسىنىڭ كاپيتانى بولعان ف. زيگانگيروۆ  405 رەت الاڭعا  شىققان). سول كەزدەگى كوگالداعى حوككەي چەمپيوناتىندا ءار كوماندا ماۋسىم بويى 26 رەت باسەكەگە تۇسەتىن. ەندى ەسەپتەپ كورەيىك، 20 جىلدى 26 ويىنعا كوبەيتسەك، 520 ويىن بولادى. سوندا ءبىزدىڭ مۇرات 20 ماۋسىم بويى بابىن جوعالتپاي، ءار ويىندا الاڭنان تابىلىپ وتىرعان. ادام تەمىر ەمەس، كەرەك دەسەڭىز، جيىرما جىلدا اۋا رايىنا جانە قولدانىسقا بايلانىستى تەمىر دە بابىن جوعالتۋى مۇمكىن. ال جەكسەنبەكوۆ سپورتتىق بابىن 20 جىلدان اسا  ۋاقىت سوۆەت وداعى حوككەيىنىڭ  ەڭ جوعارى تالابىنا ساي دەڭگەيدە ساقتاي بىلگەن. مۇراتتىڭ ورنىنا الاڭعا شىعۋعا قانشاما ورەندەر جانىن سالىپ ۇمتىلعانىن ءدال ءقازىر تاپ باسىپ ايتۋ قيىن. جەكسەنبەكوۆ جاسى 41-گە كەلگەنشە 25 جاستاعى الماس قىلىشتاي جىگىتتەرگە، 30 جاستاعى تاجىريبەسى ابدەن تولىسقان، ساقا ويىنشىلارعا دەس بەرگەن جوق. وسىدان كەيىن قازاق جاستارى دوپ ويىندارىنا قابىلەتسىز، كوماندالىق سىندارعا جارامايدى دەپ قالاي ايتۋعا بولادى.

مۇراتتىڭ بۇدان باسقا دا سپورتتىق اتاقتارى جەتەرلىك: جەكسەنبەكوۆ كوگالداعى حوككەيدەن 1982،1983 جىلدارى قاتارىنان ەكى رەت الماتىنىڭ «دينامو»  كومانداسىنىڭ  كاپيتانى  رەتىندە  ەۋروپا چەمپيوندارىنىڭ كۋبوگىن جەڭىپ السا، 1979،1983 جىلدارى قازاقستان قۇراماسىنىڭ ساپىندا سوۆەت وداعى حالىقتارى سپارتاكياداسىنىڭ ەكى مارتە جەڭىمپازى اتاندى. مارات 1977 جىلى  دوپتى حوككەيدەن سوۆەت وداعىنىڭ چەمپيونى اتاعىنا قول جەتكىزدى. ياعني، مۇرات جەكسەنبەكوۆ سوۆەت وداعىنىڭ 19 مارتە چەمپيونى!

بۇعان قوسا، 1977-1986 جىلدارى قاتارىنان 10 جىل بويى سوۆەت وداعىنىڭ ەڭ ۇزدىك 22 ويىنشىسىنىڭ قاتارىنان تابىلدى. وداق قۇراماسىندا وينادى. بەس رەت سوۆەت كۋبوگىن جەڭىپ الدى.

وتكەن عاسىردىڭ سەكسەنىنشى جىلدارىندا قازاقتىڭ الماتى قالاسىنداعى ۇلەسى 20 پايىزعا جەتەر-جەتپەس جاعدايدا ەدى. ءبىز سەكىلدى باسقا ۇلتتىڭ قۋىقتاي «ۆرەميانكاسىن» جالدايتىن قازاق جاستارى سايان، مۇراتتاردى  ىزدەپ، ستاديونعا بارۋشى ەدىك. عۇلاما باپكەرلەر ەدۋارد ايريح پەن قازبەك بايبولوۆتان ءتالىم العان سايان شايمەردەنوۆ، مۇرات جەكسەنبەكوۆ، سەرىك قالىمبايەۆ، بەرىكقازى سەكسەنبايەۆتار عاجاپ ويىندارىمەن ءتانتى قىلاتىن. تۋعان ەلىمىزدە وگەي ادامداي كۇي كەشىپ جۇرگەن بىزدەر   بۇل باۋىرلاردىڭ جەڭىسىمەن رۋحتانىپ، جادىراپ  قايتۋشى ەدىك. بۇل ازاماتتار تەك سپورتشى عانا ەمەس، ۇلت رۋحىنىڭ شارقايراعى ەدى.

مۇرات  جايىندا تاعى ءبىر  قىزىقتى دەرەك: سسرو  چەمپيوناتىندا  ب ا ق  سىناعان 14 كوماندانىڭ جەكسەنبەكوۆتەن باسقا بارلىق ويىنشىسى دوپتاياقتى وڭ جاعىنا ۇستاسا، ءبىزدىڭ باۋىر دوپتاياقتىڭ قايقى باسىن تومەن قاراتىپ، سول جاعىنا ۇستايتىن. سونىڭ وزىندە كەڭەس وداعى مەن ەۋروپانىڭ نەبىر ايتۋلى شابۋىلشىلارى تاسقامال قازاقتان تايساقتاپ تۇراتىن.

مۇراتتى قازىرگى جاستاردىڭ باسىم كوپشىلىگى بىلمەيدى. سەبەبى، قازاق سپورتىندا ايتۋلى تۇلعالاردى ناسيحاتتاۋ، ولاردى تاريح شەجىرەسىنە تىركەۋ جاعى كەم سوعىپ جاتىر. تۋراسىن ايتساق، ۇلتىمىزدىڭ سپورتتىق تاريحىن ءبىر جۇيەگە ءتۇسىرۋ جاعىنان ۇياتتىمىز. بۇگىنگى شاعىن ماقالا، شاما جەتكەنشە، وسى ءبىر ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرساق دەگەن نيەتتەن جازىلعان ەدى.

قىدىربەك رىسبەك