ەپيكتەت (50-138 ج. ش.) - ريم ءستويسيزمىنىڭ (گرەك فيلوسوفيالىق مەكتەبى-رەد) وكىلى، شىققان تەگى - قۇل. ونىڭ ءىلىمىن ەجەلگى گرەك تاريحشىسى ارريان جازىپ العان، بىزگە جەتكەنى ونىڭ - "ەپيكتەتتىڭ پايىمداۋلارى" جانە باسقا دا شىعارمالارى. (دەرەككوز: ۋيكيپەديا)
Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى وقىرماندار نازارىنا ويلى ادامعا وي تاستار ەپيكتەتتىڭ ءبىراز دانالىق سوزدەرىن ۇسىنادى.
***
«بىرەۋمەن ءسوز تالاستىرۋ – اسا جاعىمسىز جايت. ول ءبىر ىشكىم ماس اداممەن اڭگىمەلەسۋ سياقتى. ايتقانىڭا نە ماستى كوندىرە المايسىڭ، ساۋ بولعاندىقتان نە ءوزىڭ ماستىڭ ايتقانىنا كونبەيسىڭ».
***
«بىرەۋمەن اڭگىمەلەسە قالساڭ، مىنا ءۇش كوزقاراستى ۇستان: اقىل جاعىنان ول سەنەن ارتىق پا، تەڭ بە، تومەن بە؟ ەگەر ول سەنەن اقىلدىراق بولسا، وندا ايتقاندارىن تىڭدا. ەگەر ول اقىماقتاۋ بولسا، وعان ءوزىڭ اقىل ايت. ەگەر ول سەنىمەن تەڭ بولسا، ونى قۇپتاي وتىرىپ، اڭگىمەلەس. ەگەر وسى ءۇش نارسەنى ەسىڭدە ۇستاساڭ، ەشكىممەن داۋلاسپاۋعا ءوزىڭدى ۇيرەتەسىڭ».
***
«ىستەۋگە تىيىم سالىنعان نارسەنى ويشا ىستەۋدەن اۋلاق بول!»
***
«نە قالاساڭ، سونى ىستەيتىن ادامدى «قۇل» دەۋگە كەلمەيدى».
***
«تۋعان جەرىڭنىڭ عيماراتتارىن ەمەس، ازاماتتارىن بيىكتەتسەڭ – cول سەنىڭ ەڭ ۇلكەن جاقسىلىعىڭ. بيىك ۇيلەردە ويى الاسا ادامدار ءومىر سۇرگەنشە، الاسا ۇيلەردە ادامگەرشىلىگى بيىك تۇلعالاردىڭ ءومىر سۇرگەنى الدەقايدا ارتىق».
***
«سەنىڭ ءىسىڭ – ساعان بەرىلگەن مىندەتتى جاقسى ورىنداۋ عانا، ال ساعان بەرىلگەن مىندەتتى تاڭداپ بەرۋ – باسقانىڭ ءىسى».
***
«جاقسى سويلەي ءبىلۋ ونەر بولسا، سونىمەن قاتار، قۇلاق قويىپ جاقسى تىڭداي ءبىلۋ دە – ونەر».
***
تەاتردا ءبىر جاس جىگىت: «مەن وتە اقىلدىمىن، ويتكەنى، كوپتەگەن فيلوسوفتارمەن اڭگىمەلەسكەنمىن» - دەپ ماقتانىپتى. سوندا ەپيكتەت وعان: «مەنىڭ دە باي تانىستارىم كوپ. ءبىراق ءبارىبىر كەدەيمىن» - دەگەن ەكەن.
***
ەپيكتەتتەن «باي ادام قانداي ادام؟» دەپ سۇراعاندا: «وز-وزىنە كوڭىلى توق ادام» - دەپ جاۋاپ بەرىپتى.
ۇسىنعان: ماقپال سەمباي
