تەحنولوگيالىق كومپانيالاردىڭ كوپشىلىگى ءوز تاۋارلارىنىڭ يننوۆاسيا كوشىنەن قالماي دامۋىنا جانە ءاردايىم تولىقتىرۋلار ەنگىزىپ تۇرۋعا عانا ەمەس، ىشكى ۇدەرىستەردىڭ دە ورنىقتى بولۋىنا كوپ كوڭىل بولەدى. جاڭاشىلدىقتاردى قابىلداپ، جاھاندىق دامۋدىڭ جولىنا العاش تۇسكەندەردىڭ بىرەگەيلەرى - Zappos، Medium، GitHub سىندى كومپانيالار. اتالعان الپاۋىت ۇيىمدار ۇجىم ىشىندە مەنەدجەرسىز، قاداعالاۋشىسىز باسقارۋ جۇيەسى – حولاكراتيانى ورناتقان.
كومپانياعا حولاكراتيالىق باسقارۋ جۇيەسىنە كوشۋ قانداي پايدا اكەلەتىنى تۋرالى جانە وزگەرۋ ۇدەرىسى بارىسىندا agile-تاسىلدەر قانشالىقتى كومەكتەسەتىنى جايلى تالداپ كورەلىك.
حولاكراتيانىڭ جالپى الەۋمەتتىك تانىلىمى قازاقستاندا وتە تومەنگى دەڭگەيدە. ويتكەنى، ءبىزدىڭ ەلدەگى باسقارۋشى مەن باعىنۋشى جۇيەسى ءالى دە ءوز كۇشىندە، ءتىپتى، كۇن ساناپ دامىپ كەلە جاتقانداي. الەمنىڭ ءبىرقاتار مەملەكەتتەرى، ونىڭ ىشىندەگى جەتەكشى كومپانيالار حولاكراتيا جۇيەسى مەنەدجەرلەردىڭ شتاتىن قىسقارتىپ، ءاربىر قىزمەتكەردىڭ ءوز ىسىنە دەگەن جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرادى دەگەن سەنىمدە.
حولاكراتيا قاشان پايدا بولدى؟
حولاكراتيا يدەولوگتارى رەتىندە بەلگىلى كاسىپكەرلەر برايان روبەرتسون مەن توم توميسون سانالادى. ءدال وسى ەكى ازامات 2007 جىلى HolacracyOne دەپ اتالاتىن كومپانيانىڭ نەگىزىن سالعان. ال ارادا ەكى جىل وتكەندە، 2009 جىلى ولار وسى مودەلدە جۇمىس جاسايتىن ۇيىمدارعا ارنالعان «حولاكراتيا كونستيتۋسياسىنىڭ» العاشقى نۇسقاسىن جاريالادى.
حولاكراتيا – تومەندەگى قاساڭ قاعيدالاردان ادا كومپانيالاردا بيزنەس ۇدەرىستى ۇيىمداستىرۋ جۇيەسى:
باسقارۋشى مەن باعىنۋشى قاتىناسى؛
مەنەدجەرلەرگە وزگەلەردى باقىلاۋ عانا تاپسىرىلاتىن؛
بولىمدەر مەن دەپارتامەنتتەر كىشى كومپانيا كەيپىنە اينالعان؛
قىزمەتكەرلەرگە قوسىمشا ءارى ۇدايى تاپسىرمالار بەرىلەتىن.
كورسەتىلگەن دۇنيەلەردىڭ ورنىنا حولاكراتيا تومەندەگى باعىتتاردى ۇسىنادى:
بيلىكتى ورتالىقتاندىرۋدى، ءاربىر قىزمەتكەردىڭ نەگىزگى شەشىمدى قابىلداۋعا اسەر ەتۋىن؛
قىزمەتكەردىڭ نەگىزگى جۇمىسىنان بولەك اتقارىلاتىن 4 باسقارۋ باعىتىن؛
قىزمەتكەرلەر شەشىم قابىلداۋ ءۇشىن بىرىگەتىن الاڭداردى؛
قىزمەتكەردىڭ الەۋەتىنە قاراي بىرنەشە ءرولدى اتقارۋعا مۇمكىندىك بەرۋدى.
حولاكراتيا جۇيەسىندەگى باسقارۋدىڭ 4 ءتاسىلى
حولاكراتيا جۇيەسىنىڭ نەگىزگى يدەياسى – ەرىك-جىگەرى بار، جۇمىسقا دەگەن، دامۋعا دەگەن، وسۋگە دەگەن قۇلشىنىسى باسىم ازاماتتاردىڭ ەشبىر باسقارۋشىسىز جۇمىس جاسايتىن ورتا قۇرۋى.
بۇل جەردە مەنەدجەرلەردىڭ مىندەتتەرى 4 باعىتقا بولىنەدى.
Lead Link. بۇل قىزمەتكەر ىشتەگى جۇمىسشىلاردىڭ سىرتتان اقپارات الۋىنا نەمەسە ورتاعا جاڭا كادر الىپ كەلۋگە، ەگەر ماماندار ۇلگەرمەي جاتسا، ولاردىڭ مىندەتىن ءوزى اتقارۋعا بەكىتىلگەن.
Rep Link. كەرى بايلانىس «ارناسى» - ىشتەگى ماسەلەلەردى سىرتقا شىعارىپ، نەگىزگى باسشىلىققا جەتكىزۋ. بۇل جەتەكشىنى ورتا مۇشەلەرى تاعايىندايدى.
Secretary. كەزدەسۋلەردى تاعايىنداپ، ءتۇرلى ناتيجەلەر مەن ەسەپتەردى جينايتىن ورتا مۇشەسى.
Facilitator. ورتانىڭ كوشباسشىسى. بۇل كوشباسشى دا ورتا مۇشەلەرىنىڭ تاڭداۋىمەن سايلانادى.
اتالمىش جۇيەدە قىزمەتكەرلەردىڭ ءاربىرى ءوز فۋنكسياسىن مۇلتىكسىز جۇزەگە اسىرۋى ءتيىس. ەگەر قىزمەتكەر جۇمىسىن يگەرىپ كەتە الماسا، ونى Lead Link جۇمىستان شىعارىپ جىبەرۋگە قۇقىلى.
حولاكراتيانىڭ نەگىزگى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى – ادامعا ءوز قابىلەتىن شىڭداۋعا ەركىندىك بەرۋ جانە باعىنىشتى جۇمىسشىلاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ.
حولاكراتيانىڭ دا كەمشىلىكتەرى از ەمەس. مىسالى شەشىم وتە باياۋ قابىلدانادى. ويتكەنى، ءار ورتا وزدەرىنە قاتىستى شەشىم قابىلدانار تۇستا داۋىسقا سالىپ، پىكىرلەرىن ايتىپ، كەلىسپەگەندەر تابىلسا، شەشىم قايتا قارالۋعا جىبەرىلەدى.
«Agile» دەگەن دۇنيەنى ەستىگەنسىز بە؟
ءيا، حولاكراتيامەن بىرگە جاساسىپ كەلە جاتقان تاسىلدەردىڭ ءبىرى. ءار جۇمىستى ءوزىنىڭ نەگىزگى مامانى ىستەۋ كەرەك، ونىڭ جۇمىستان ءلاززات الۋى ماڭىزدى ءارى وعان ءبارى ىڭعايلى بولۋى ءتيىس دەگەندەي.
قازاق ونى باياعىدا ايتىپ كەتكەن. «شىمشىق سويسا دا، قاساپشى سويسىن» دەگەن...
اgileء-تاسىلدى قولدانۋ ارقىلى «رايففايزەنبانك» سەكىلدى رەسەيلىك ءىرى ۇجىمدار دا حولاكراتيانى ەنگىزۋ ۇدەرىسىن وتكىزۋدە.
العاشقىدا مەنەدجەرسىز ۇجىم قۇرۋ قيىن. ءبىراق «مەنەدجەرلەردىڭ جاڭارتىلعان تۇرىمەن» جۇمىس جاساۋ تاجىريبەسى حولاكراتيا جۇيەسىنە ءبىر تابان جاقىنداتا تۇسپەك.
حولاكراتيا – تاۋەكەل جولى
ەسكى جۇيە قالىپتاسقان قوعامدا حولاكراتيانى ورناتۋ ءۇشىن ماڭداي تەر مەن تابان ەت ەڭبەك كەرەك.
مىسالى، جاڭا جۇيەگە كوشسەڭىز، ءسىزدىڭ كومپانياڭىزداعى ەسكى جۇيەنىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوپشىلىگى ۇيرەنىسە الماعاندىقتان، جۇمىستان شىعادى. سول ءۇشىن جاڭا جۇيەنى ەنگىزەردەن بۇرىن جالپى ۇجىم قىزمەتكەرلەرىنە بۇل جۇيەنىڭ ارتىقشىلىعىن ءتۇسىندىرۋ كەرەك.
مانساپتىق ءوسۋدى كوزدەيتىندەر حولاكراتيا جۇيەسى ورناعان ۇجىمدا قالماسى انىق. مىسالى، Zappos كومپانياسى حولاكراتيانى قابىلداعاننان كەيىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ 14 پايىزى ءوز ەركىمەن جۇمىستان كەتكەن.
قازاقستاندىق كومپانيالار حولاكراتيالىق باسقارۋ جۇيەسىنە كوشۋدى ءجون دەپ تاپسا، الدىمەن، اgileء-تاسىلدى قولدانىسقا ەنگىزگەن ءجون. سول كەزدە تۇتىنۋشىنىڭ دا، قىزمەتكەردىڭ دە، باسشىسىماقتاردىڭ دا جاڭا جۇيەگە كوزى ۇيرەنىپ، قالىپتى جاعدايدا قارايتىن بولادى.