جاستار – ەل دامۋىنىڭ قۇراۋشى كۇشى. ولار مەملەكەتتىڭ ەكونوميكا، ساياسات، عىلىم مەن ءبىلىم كوكجيەگىندەگى ورنىن بەلگىلەيدى. سول ءۇشىن ەلىمىزدە جاستاردى قولداۋعا  ارنالعان  جوبا كوپ. 2020 جىلى دا جاستار ساياساتىن قولداۋعا دەن قويىلىپ، ءبىرقاتار ءىس-شارالار جۇزەگە اسىرىلادى.

ءيا، مۇنىڭ ءبارى «مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى تۋرالى» زاڭدا قاراستىرىلعان. مەملەكەت جاستاردى قولداۋدىڭ باسىم باعىتتارىن ايقىنداپ، تۇجىرىمداما بەكىتكەن ەدى. قۇجات بويىنشا بىرنەشە جوبا ىسكە استى. ءار جىل سايىن جوسپارلانعان ءىس-شارا سانى ارتپاسا، كەمىگەن جوق. 2020 جىلعى جوبالار دا جاستاردىڭ قارىم-قابىلەتىن شىڭداپ، وزدەرىن جاڭا قىردان بايقاۋعا، ىزدەنۋگە شاقىرادى. ال  قولدانىستاعى جوبالار جاستار تاجىريبەسىنە، تانىمىنا اسەرىن تيگىزىپ، قىزمەت باسپالداعىندا ورلەۋىنە كومەگى تيەدى.

كەلەشەگى كەمەل ينۆەستيسيا

جاستاردى قولداۋ – بولاشاققا سالىم سالعانمەن تەڭ. بۇعان ەلدەگى ءبىرتالاي جوبا دالەل بولا الادى. «جاسىل ەل»، «جاستار پراكتيكاسى»، «ديپلوممەن اۋىلعا»، «مەملەكەتتىك قىزمەت مەكتەبى»، «سەرپىن» مەن «جاستار كادرلىق رەزەرۆى» ءبىرشاما جاستىڭ ۇلكەن ومىرگە قانات قاعۋىنا كومەكتەستى. اسىرەسە، «جاستار كادرلىق رەزەرۆى» جاستار ءۇشىن الەۋمەتتىك ليفتكە اينالدى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا پرەزيدەنتتىك جاستار كادرلىق رەزەرۆىن قۇرۋ قاجەت اتاپ وتكەن-دى. رەزەرۆ قۇرامىنا كىرەتىن جاستار ىرىكتەۋ سىنىندا، تاجىريبەدەن ءوتۋ بارىسىندا جىگەرلەنىپ، ساياسات  الاڭىن جاقىننان تانۋعا مۇمكىندىك الدى. وزدەرىن ءبىر ءسات ديپلوماتتىڭ ورنىندا ەلەستەتىپ، كەلەشەككە جوسپار قۇردى. ال باعىتىن ايقىنداپ، پوتەنسيالىنا سەنگەن جاستار جاڭا قىزمەتكە تاعايىندالىپ، رەزەرۆكە ءوتتى.

جوعارىداعى قاي باعدارلامانى الىپ قاراماساق تا، جاستار يگىلىگىنە جاراپ تۇر. جاستار ساياساتى ماسەلەسىندە ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋعا ارنالعان ءىس-شارانىڭ ورنى بولەك. «بولاشاق» باعدارلاماسى جاھان مادەنيەتى مەن ءبىلىمىن تانىپ، ەلگە قىزمەت ەتۋگە ۇندەرى بەلگىلى. وسى ماقساتتا جوو-لار شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرمەن كەلىسىمگە كەلىپ، تاجىريبە الماسۋعا جاعداي جاسادى. ەلىمىزدەگى ءبىرقاتار قالادا كوۋوركينگ ورتالىقتارى اشىلىپ، جاستاردىڭ ەركىن ويلاۋىنا مۇمكىندىك بەردى. ءقازىر ەلىمىزدە ءتۇرلى ءتىل مەڭگەرۋ، ءوزىن-وزى دامىتۋ ورتالىقتارى اشىلىپ جاتىر. سونداي-اق جىل سايىن ستۋدەنتتەر «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق ۇسىنعان تاعلىمدامادان ءوتۋ باعدارلاماسىنا قاتىسا الادى. مۇمكىندىككە قولى جەتكەن ىزدەنۋشى «قازمۇنايگاز»، «قازاقستان تەمىر جولى»، «قازاقتەلەكوم»، «سامۇرىق-ەنەرگو» جانە تاعى باسقا كومپانيادا تاجىريبەدەن وتەدى.

جاستاردىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەسىنىڭ وزەگى – باسپانا. سوندىقتان باسپانا ماسەلەسىن شەشۋ ماقساتىندا نۇر-سۇلتان، الماتى، شىمكەنت قالاسىندا كەمىندە 3 مىڭ جالدامالى پاتەر سالۋ ءىسى جولعا قويىلدى. 29 جاسقا دەيىنگى ازاماتتار پاتەرگە ايىنا 10-12 مىڭ تەڭگە تولەپ، جالپى كولەمى  40 شارشى مەتر باسپانانى 5 جىلعا جالعا الادى. جۇمىس ىستەيتىن جاستارعا ارنالعان جالعا بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسى 2021 جىلعا دەيىن جالعاسادى. مۇنداي جوبا وزگە وڭىرلەردە 2022 جىلدان باستاپ ىسكە قوسىلادى. 

ال وڭتۇستىك استانا جاستارىنا ارنالعان «الماتى جاستارى» جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ باعدارلاماسى بار. بۇل جوبا «2020 جىلعا دەيىن جاستاردى قولداۋ جول كارتاسى» اياسىندا  ىسكە اسادى. بيىل كارانتينگە بايلانىستى باعدارلاما شەڭبەرىندەگى ءوتىنىش پەن قۇجات قابىلداۋ مەرزىمى ۇزاردى.

ەل اراسىندا جىلدام قولداۋ تاپقان «قول جەتىمدى باسپانا — 2020» باعدارلاماسى 2020 جىلعا دەيىن 3 مىڭ پاتەر بەرۋدى جوسپارلاعان ەدى. سونىڭ ىشىندە «جاس وتباسى» كاتەگورياسى بويىنشا تۇرعىن ءۇي الۋعا بولادى.

بيىل، ۆولونتەر جىلى قارساڭىندا 7 جالپىۇلتتىق جوبا ىسكە اسادى. «ءبىلىم» جوباسى بويىنشا اۋىل مەكتەبىندەگى جوعارى سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ۇبت-عا دايىندالۋىنا، اعىلشىن ءتىلى مەن كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىقتى مەڭگەرۋىنە ۆولونتەرلەر كومەكتەسەدى. «ساباقتاستىق» جوباسى بويىنشا ولار بالالار ۇيىندەگى جەتكىنشەكتەرگە قامقورلىق كورسەتەدى. سونداي-اق مەديسينالىق «ساۋلىق»، قورشاعان ورتانى قورعاۋعا باعىتتالعان «تازا الەم» جوباسى جۇمىسىن باستاد. ماتەريالدى جانە رۋحاني مادەني-تاريحي مۇرانى ساقتاۋعا شاقىراتىن «اسىل مۇرا»، قارتتار ۇيلەرىندەگى جۇمىسقا باعىتتالعان «قامقور» جانە ۆولونتەرلەردى حابار-وشارسىز كەتكەندەردى ىزدەۋگە تارتۋعا باعىتتالعان «ءۇمىت» جوباسى ەشكىمدى بەيجاي قالدىرماسى انىق. مۇنىڭ ءبارى «بىرگەمىز» تۇجىرىمداماسىنىڭ نەگىزىندە قوعامدىق سيپاتقا يە بولادى.

ۇيىم –  جاستار ساياساتىنىڭ وزەگى

سونىمەن بىرگە  ەكونوميكانىڭ ءارتۇرلى سەكتورىندا جاستار ۇيىمدارى قۇرىلىپ جانە جاستار ساياساتىنىڭ كورپوراتيۆتىك باعدارلامالارى قابىلدانىپ جاتىر. نە ءۇشىن جاستار ۇيىمدارىنا توقتالامىز؟ ويتكەنى ۇيىم بىرىگۋگە، ءبىر مۇددەگە جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتەدى. وسى ورايدا ەلىمىزدەگى جاستار ۇيىمدارى نەگىزگى كۇشىن جوعارى وقۋ ورىندارىننان الادى. ستۋدەنت ۇيىمعا مۇشە بولعان سوڭ ۋنيۆەرسيتەت قابىرعاسىندا جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن ارقالاۋعا بەيىمدەلەدى. ءىس-شارا ۇيىمداستىرىپ، قارىم-قابىلەتىن شىڭدايدى. ۇيىمدار وتكىزەتىن جوبالار ونى بولاشاقتا قاناتىن كەڭ سەرپۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مۇنداي تاجىريبە الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىندە دە بار. ماسەلەن، اقش تاجىريبەسى جاستاردىڭ شەشىم قابىلداۋعا ىقپال ەتۋ-دەڭگەيىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ءوزىن ءوزى باسقارۋ ۇيىمدارىن دامىتۋدى كوزدەيدى. قازاقستاندا دا ءوزىن-وزى باسقارۋ ۇيىمدارىنىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋ جولعا قويىلعان.

«جاس وتان» جاستار قاناتى، «جاستار» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى، «جاسىل ەل» جاستار ەڭبەك جاساعى،   «قازاقستان ستۋدەنتتەرى اليانسى» رەسپۋبليكالىق ستۋدەنتتەر قوزعالىسى، جاستار ءماسليحاتى جانە تاعى باسقالارى ولاردى بارىنشا قولداۋعا تىرىسادى. جاڭا باستامانى جۇزەگە اسىرۋعا، مۇمكىندىكتى سىناپ كورۋگە، باسىم باعىتتى انىقتاۋعا ۇيرەتەدى. جارقىن بولاشاققا جول اشىپ، ەل دامۋىنا ۇلەس قوسۋعا ۇندەيدى. سول ءۇشىن جاستار ساياساتىن دامىتۋ شارالارى تىكەلەي جاستار ۇيىمدارى ارقىلى جۇرەدى. ويتكەنى ءوزىن-وزى باسقارۋ ۇيىمدارى – جاستار ساياساتىنىڭ نەگىزگى تەتىگى.

جاسۇلان بوستاندىق ۇلى

«الماتى ستۋدەنتتەر اليانسى» كق ديرەكتورى