ەل پرەزيدەنتىنىڭ قازىرگى سوت جۇيەسىنىڭ الدىنا قويعان ماقساتتارى مەن مىندەتتەرى تۋرالى سۇحباتىندا قازاقستاندا مەدياسيانى قولدانۋدىڭ پروبلەمالارى مەن پەرسپەكتيۆالارى تۋرالى جانە تاعى باسقالار تۋرالى الماتى قالاسى بويىنشا "مەدياسيانى دامىتۋ ورتالىعى" رقب وكىلدىگى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ناۋرىزبايەۆا اسەم ەرسەيىت قىزى ايتىپ بەردى.

بۇگىنگى تاڭدا مەدياسيا ينستيتۋتىن دارىپتەۋ بويىنشا قانداي جۇمىس جۇرگىزىلۋدە؟

— قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەدياسيا ينستيتۋتىن ىلگەرىلەتۋگە باعىتتالعان جۇمىس بەلسەندى ءجۇرىپ جاتىر، ويتكەنى بۇل داۋلاردى تەز ارادا شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، سونداي-اق سوتتارعا، انىقتاۋ ورگاندارىنا، تەرگەۋگە جالپى جۇكتەمەنى ازايتادى. مەملەكەت باسشىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى سۋديالار وداعىنىڭ بەسىنشى سەزىندە سويلەگەن سوزىندە: "سوت تارتىبىمەن قاراۋعا جاتاتىن داۋلار سانىن قىسقارتۋ، ولاردى شەشۋدىڭ بالامالى تاسىلدەرىن، ونىڭ ىشىندە تاتۋلاستىرۋ راسىمدەرى مەن مەدياسيانى ەنگىزۋ ماڭىزدى. بۇل ءبىزدىڭ ادىلەتتىلىگىمىزگە قالپىنا كەلتىرەتىن سيپات بەرەدى".

مەدياسيانىڭ ماقساتتارىنىڭ ءبىرى – تاراپتاردىڭ قاقتىعىس دەڭگەيىن تومەندەتۋ، بۇل سوت جۇيەسىن وڭتايلاندىرۋ جانە جەتىلدىرۋ جانە وعان دەگەن سەنىمدى نىعايتۋ بولىپ تابىلادى.

"مەدياسيانى دامىتۋ ورتالىعى" رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ كاسىبي مەدياتورلارى "مەدياسيا تۋرالى" زاڭدى ناسيحاتتاۋ بويىنشا تۇراقتى ءىس-شارالار وتكىزەدى، سوتتاردا، اكىمدىكتەردە، قۇقىق قورعاۋ قىزمەتتەرى ورتالىعىندا، "نۇر وتان"پارتياسىنىڭ الاڭدارىندا حالىقپەن كەزدەسۋلەر، كونسۋلتاسيالار وتكىزەدى. وسىنداي ءىس-شارالارعا قاتىسا وتىرىپ، مەدياسياعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتىڭ ارتۋى بايقالادى.

ءبىزدىڭ قوعام مەدياسيانىڭ ءوزى تۋرالى قانشا اقپارات الدى؟

- مەدياسيانى دامىتۋداعى باستى پروبلەمالاردىڭ ءبىرى قوعامنىڭ مەدياسيانىڭ ءوزى، ونى قولدانۋ سالالارى جانە سوت پروسەسىنە قاراعاندا ارتىقشىلىقتارى تۋرالى جەتكىلىكسىز حاباردار بولۋى بولىپ تابىلادى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، مەدياسيانىڭ باستى قاعيداتى قۇپيالىلىق بولىپ تابىلادى، داۋلاسۋشى تاراپتارعا ونى وزدەرى انىقتايتىن كولەمدە قۇپيالىلىققا كەپىلدىك بەرىلەدى.

شىندىعىندا، قىلمىستىق ءىس جۇرگىزۋدەگى مەدياسيا سانى تۇراقتى تۇردە ءوسىپ كەلەدى جانە سوڭعى بىرنەشە جىلدا بۇل ءۇردىس وڭ سەرپىندى ساقتاپ كەلەدى.

2010-2020 جىلدارعا ارنالعان قۇقىقتىق ساياسات تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ اياسىندا قۇقىق قولدانۋ پراكتيكاسىنا قالپىنا كەلتىرۋ سوت تورەلىگىنىڭ ەلەمەنتتەرىن (مەدياسيا، قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردى سوتتان تىس رەتتەۋ) ەنگىزۋ تۋرالى ماسەلە وزەكتى بولىپ وتىر. بۇل تۋرالى تولىعىراق ايتا الاسىز با؟

— قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2010 جىلدان 2020 جىلعا دەيىنگى كەزەڭگە ارنالعان قۇقىقتىق ساياسات تۇجىرىمداماسى ازاماتتىق ءىس جۇرگىزۋ زاڭناماسىن جەتىلدىرۋ جونىندەگى شارالار رەتىندە جەكە-قۇقىقتىق جانجالداردىڭ تاراپتارى اراسىندا سوت تارتىبىمەن دە، سوتتان تىس تارتىپپەن دە كومپاعا كەلۋدىڭ ءارتۇرلى جولدارى مەن تاسىلدەرىن، ونىڭ ىشىندە ءىستى سوت تالقىلاۋىنا دايىنداۋ كەزىندە تاتۋلاستىرۋ راسىمدەرىنىڭ مۇمكىندىگىن تالقىلاۋ مىندەتتىلىگىن بەكىتۋگە باعدارلايدى، سونداي-اق ازاماتتىق قۇقىقتاردى قورعاۋدىڭ سوتتان تىس نىساندارىن دامىتۋ.

سونىمەن قاتار، قۇقىقتىق ساياسات تۇجىرىمداماسىندا "قىلمىستىق قۇقىقتى دامىتۋدىڭ ماڭىزدى باعىتى، ەڭ الدىمەن، ۇلكەن قوعامدىق ءقاۋىپ توندىرمەيتىن ادامدارعا قاتىستى قىلمىستىق جازادان بوساتۋ شارتتارىن كەڭەيتۋ ارقىلى قىلمىستىق قۋعىن-سۇرگىندى قولدانۋ اياسىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن قىسقارتۋ مۇمكىندىكتەرىن انىقتاۋ بولىپ تابىلادى"دەلىنگەن.