سىبايلاس جەمقورلىق الەۋمەتتىك قۇبىلىس رەتىندە قازىرگى ۋاقىتتا ساياسي دامۋعا قاراماستان الەمنىڭ بارلىق دەرلىك ەلدەرىندە، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا دا ءومىر ءسۇرۋىن جالعاستىرۋدا. سىبايلاس جەمقورلىق الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ، نارىقتىق ەكونوميكا قۇرۋ، ينۆەستيسيالار تارتۋ پروسەسىن تەجەيدى. سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس قازاقستانداعى مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە ايقىندالعان.
سىبايلاس جەمقورلىق تەرمينى لاتىن تىلىنەن شىققان "corrumpere" ءسوزى ماعىناسى بويىنشا "پارا بەرۋ" تەرمينىنىڭ ماعىناسى رەتىندە "مەملەكەت اعزاسىن، قوعامدىق قاتىناستاردى بۇزۋ" دەگەندى بىلدىرەدى - بۇل تەرمين ادەتتە شەنەۋنىكتىڭ ءوزىنىڭ بيلىك وكىلەتتىكتەرىن جانە وعان سەنىپ تاپسىرىلعان قۇقىقتارىن جەكە پايدا ءۇشىن، الداۋ، بوپسالاۋ، زاڭناما مەن مورالدىق نورمالارعا قايشى كەلەتىن اۋرە-سارساڭدار ارقىلى قولدانۋىن بىلدىرەدى.
قازاقستان ءۇشىن سىبايلاس جەمقورلىقتى ەڭسەرۋ مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ جىكتەلۋى قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، سىبايلاس جەمقورلىق - بۇل قىزمەتتىك جاعدايدى جەكە ماقساتتا پايدالانۋ. سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ ءبىر كورىنىسى-پارا. پارا دەگەنىمىز نە؟ بۇل لاۋازىمدى تۇلعانىڭ باسقا ادامنان ءوزى اتقاراتىن لاۋازىمعا بايلانىستى قانداي دا ءبىر قىزمەتتەر كورسەتىلەتىن اقشانى نەمەسە وزگە دە يگىلىكتەردى الۋى. سونىمەن قاتار، پارا الۋشى بۇل اقشا مەن يگىلىكتەردى ءاردايىم جەكە الا بەرمەيدى، كوبىنەسە ونى جاقىن ادامدارىنا نەمەسە جالعان ۇيىمدارعا بەرۋگە بولادى. پارا بولۋى مۇمكىن:
- اقشا، ونىڭ ىشىندە ۆاليۋتا، بانكتىك چەكتەر مەن باعالى قاعازدار، باعالى مەتالدار مەن تاستاردان جاسالعان بۇيىمدار، اۆتوموبيلدەر، پاتەرلەر، ساياجايلار مەن ساياجايلار، ازىق-تۇلىك، تۇرمىستىق تەحنيكا مەن اسپاپتار،
- باسقا دا تاۋارلار، جەر ۋچاسكەلەرى جانە باسقا دا جىلجىمايتىن مۇلىك. قىزمەتتەر مەن ارتىقشىلىقتار-ەمدەۋ، جوندەۋ جانە قۇرىلىس جۇمىستارى، ساناتوريي جانە تۋريستىك جولدامالار، شەتەلگە ساپارلار، ويىن-ساۋىق جانە باسقا شىعىنداردى اقىسىز نەمەسە تومەن باعامەن تولەۋ.
سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى تۇرۋعا بولا ما؟
قازىرگى الەمدە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەستى كۇشەيتۋ جۇمىستارى ۇزدىكسىز جۇرگىزىلۋدە جانە ۇنەمى جەتىلدىرىلۋدە. الەمدە بارلىق ەلدەر ءۇشىن وڭتايلى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس تەتىكتەرىنىڭ بىرەگەي جيىنتىعى جوق. ءاربىر ەل قابىلدايتىن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس ادىستەرى جيىنتىعىنىڭ ەرەكشەلىگى بىرەگەي جانە تەك ساياسي جانە ەكونوميكالىق تۇراقتىلىققا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ادەت-عۇرىپتار مەن داستۇرلەرگە، ءدىني ەرەكشەلىكتەر مەن قۇقىقتىق مادەنيەت دەڭگەيىنە، سونداي-اق الىپ جاتقان اۋماقتىڭ اۋدانىنا، تىعىزدىعىنا، حالىق سانىنا بايلانىستى.
