Joǵary oqý oryndary stýdentterine «Qazaqstan tarıhy» pánin tek 1991 jyldan bergi kezeńnen bastap oqytýǵa qatysty Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń bastamasy Májilis depýtattarynyń qarsylyǵyna tap boldy. Búgin Májilistegi «Aq jol» fraksıasy Erlan Saǵadıevtiń atyna depýtattyq saýal joldady, - dep habarlaıdy «Qamshy» portaly.

Fraksıa atynan saýaldy Májilis depýtaty B. Dúısenbınov oqydy. Depýttar osy máselege oraı Sh. Ýálıhanov atyndaǵy tarıh jáne etnografıa ınstıtýtynyń ǵalymdary da alańdaýshylyq bildirip otyrǵanyn aıtady.

Nazarlaryńyzǵa depýtattyq saýaldyń tolyq mátinin usynamyz.

Qazaqstan Respýblıkasynyń

Bilim jáne ǵylym mınıstri

E.K.Saǵadıevke

DEPÝTATTYQ SAÝAL

Qurmetti Erlan Kenjeǵalıuly!

«Aq jol» demokratıalyq partıasyna Shoqan Ýálıhanov atyndaǵy tarıh jáne etnografıa ınstıtýtynyń tarıhshy ǵalymdary shyqqan edi.

Anyǵyraq aıtqanda, Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń tıptik oqý josparynda joǵary bilim júıesiniń oqý baǵdarlamasynan «Qazaqstan tarıhyn» derbes tolyqqandy pán retinde alyp tastap, onyń ornyna «Táýelsiz Qazaqstan tarıhy» atalatyn pándi engizý isi qolǵa alynǵan syńaıly. Máselen, osyndaı eksperıment elimizdiń 3 joǵary oqý oryndarynda, atap aıtqanda, Almatydaǵy Abaı atyndaǵy ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetinde, Taraz jáne Pavlodar pedagogıkalyq ınstıtýttarynda bastalyp ta ketipti. Aýdıtorıalarǵa berilgen saǵat sandary azaıǵan, memlekettik emtıhandar alynyp tastalǵan. Tarıhshy emes barlyq mamandyqtar osy baǵdarlamaǵa kóshirilmek.

Bul arada mynany eskergen jón. Ia, ras, táýelsiz memlekettik kezeń Otan tarıhynyń, onyń búgini men erteńgi bolashaǵy úshin asa mańyzdy kezeń. Bul tarıhı shyndyq, oǵan eshkim de qarsy bola almaıdy.

Sonymen birge bizdiń búgingi jetistikterimiz aǵa býyn urpaqtardyń, halqymyzdyń túrli tarıhı kezeńderdegi ardaqty ul-qyzdarynyń qaharmandyq kúresi men jasampaz eńbeginiń tabıǵı jalǵasy emes pe? Urpaq sabaqtastyǵy – qoǵamdyq damýdyń irgetasy. Tarıhı sabaqtastyǵy álsiz qoǵam – ol túzdegi jel qýǵan qańbaqty eske salady.

Otan tarıhyn oqytý isi búgingi zaman suranysyna laıyq bolǵany jón. Joǵary mektep baǵdarlamasy orta bilim júıesindegi materıaldardy qaıtalaýǵa tıis emes. Sonymen birge Otan tarıhyn oqytý isinde bizdiń eldi memleketshildik ustanymy jáne ulttyq biregeıligi qalyptasqan eldermen teńgerip, bul pánniń jas urpaqtyń sanasynda otansúıgishtik sezim jáne memlekettik patrıotızm qalyptastyrý isinde atqaratyn róline nemquraıly qaraýǵa bolmaıdy. Otanynyń júrip ótken jolyn, onyń búgingi ózekti qoǵamdyq máselelerin bilmeıtin, túsine almaǵan mamandy memleketti basqarý isine jiberýge bola ma?

Bul jóninde «Aq jol» demokratıalyq partıasynyń ustanymy aıqyn: tarıh pánin keń kólemde meılinshe tereńdetip oqytý qajet. Onyń ústine biz Qazaqstan azamattyǵyn Ata zańdy bilýmen qosa Qazaqstan tarıhyn bilý jóninen de emtıhan tapsyrǵannan keıin berýdi qajet dep sanaımyz.

Esterińizde bolsa, tipti keıbir kórshiles memleket basshylary aýzynan Qazaqstanda buryn memlekettilik bolmaǵan degen sýyq sózderdi de estip qalyp jatyrmyz. Eger biz óz tarıhymyzdy bilmesek, basqa memleketterge bizdiń tarıhymyzdy qalaı moıyndatyp, syılata alamyz.

Biz, ulttyń shynaıy tarıhy tek táýelsizdik jyldary eshqandaı ıdeologıalyq shekteýsiz qorytyla bastaǵan kezeńde, «Qazaqstan tarıhyn» kelte nusqada oqytýǵa bolmaıdy dep sanaımyz. Biz nege ózimizdiń tól tarıhymyzǵa osynshama ishtarlyq jasap otyrǵanymyzdy túsiný qıyn. Tipti Elbasymyz Nursultan Nazarbaev Elordada Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan saltanatty jıynda, sıtata: «Men burynyraq bir jazǵanymda aıtqan edim: Qazaq tarıhynda biz uıalatyn eshteńe joq dep. Búgin sol sózimniń jalǵasy retinde aıtar edim, bizge babalar tulparynyń tuıaǵymen jazylǵan ata tarıhymyzdyń ár paraǵy erekshe qymbat. Qazaq halqynyń búgingi jáne bolashaq býyny ony árdaıym maqtan etetin bolady» dep atap aıtqan. Endeshe, biz Qazaqstan tarıhyn oqytý kólemin budan ári eshqandaı azaıtýǵa bolmaıdy dep esepteımiz.

Ádette eksperıment retinde engizilgen osyndaı «jańalyq» qalypty Erejege aınalyp ketip jatatyny bar. Sondyqtan da biz Sizden, qurmetti Erlan Kenjeǵalıuly, bul eksperımentti toqtatyp, Bilim jáne ǵylym mınıstrligi tarapynan parasatty sheshim qabyldaýyńyzdy suraımyz

Qurmetten, «Aq jol» fraksıasy depýttatary:  

B.Dúısenbınov, A.Perýashev, E.Nıkıtınskaıa, M.Qazbekova, E.Barlybaev, D. Espaeva, K. Absatırov.