Ózektiligi. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2011 jylǵy 29 maýsymdaǵy № 110 Jarlyǵymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasynda tilderdi damytý men qoldanýdyń 2011-2020 jyldarǵa arnalǵan memlekettik baǵdarlamasynda memlekettik tildi úıretý úderisine jańa aqparattyq tehnologıalardy engizý maqsat etip qoıylǵan bolatyn. Qoǵamnyń búgingi talabyna saı aqparat keńistigi qarqyn damyǵan kezeńde, ınternet keńistiktiń beleń alǵan shaǵynda til úıretýdi ınternet-resýrs arqyly meńgertý eń tıimdi ádistiń biri. Ásirese, ýaqytty utymdy paıdalaný arqyly úıinde otyryp til úırený, úsh tildi meńgerý búginde árbir adamǵa qol jetimdi. Osy oraıda memlekettik baǵdarlamadaǵy maqsat, mindetterdi basshylyqqa ala otyryp, respýblıkadaǵy úsh tildi (memlekettik, orys jáne aǵylshyn) meńgergen turǵyndardyń úlesin (2014 jylǵa qaraı - 10%,
2017 jylǵa qaraı 17%, 2020 jylǵa qaraı - 20%) ulǵaıtý mindeti oryndalady.

Osy oraıdy eskere otyryp, negizgi tirek til – memlekettik tildi úıretýge, meńgertýge, aýdıtorıasyn keńeıtýge baǵyttalǵan saıt qosymsha orys jáne aǵylshyn tilderinde de til úıretýdiń jolyn qarastyrǵan. Búgingi saıttardyń basym kópshiligi bir tilde nemese bir baǵytta ǵana qyzmet atqaratyn bolsa, atalǵan saıt qoǵamǵa paıdaly, tıimdi ádis-tásil, til úırenýdiń tıimdi, utymdy ádisterin ońaı ári tez úıretýge jáne úsh tilde túsinikti jetkizýge jeteleıdi. Álem boıynsha qarqyndy damyp, úzdiksiz, úzilissiz jumys jasaıtyn, ınternet keńistikte aıryqsha orny jáne maksımaldy aýdıtorıasy bar «Iýtýb» kanaly vıdeo taratý boıynsha aldyńǵy qatarda. Jáne de osy kanaldyń tájirıbesinen-aq vıdeo arqyly yqpal etý, kez kelgen nárseni úıretý, meńgertý óte tıimdi ekenin ańǵarýǵa bolady. Saıt negizgi tirek retinde vıdeoblok arqyly til úıretýdiń tıimdi joldaryn taratýdy baǵyt etip aldy. Búginde til úıretýdi vıdeoblok arqyly júrgizetin úsh tildi saıt joq ekenin aıta ketkenimiz jón.

Gıpoteza. «Tilmedia.kz» saıtynyń iske qosylýy ınternet keńistigindegi tildik kontenttiń kóbeıýine, ony qoldanýshylar sanynyń artýyna,  memlekettik tildi qashyqtan úırenýshiler qatarynyń ósýine keńinen múmkindik jasaıdy. Adamnyń vızýaldy qabyldaýy este jyldam ári uzaqqa saqtalatyny belgili.  Qabyldaýdyń osy qasıetin jandandyrý, jańǵyrtý jáne til úırenýge jańasha jolmen oń yqpal jasalynyp, nátıjeli jetistikke jetýge múmkindik jasaıdy.

Maqsaty – memlekettik tildiń qoldanylý aıasyn keńeıtý, memlekettik tildi úıretýdiń tıimdi ádisterin taratý, memlekettik tildi meńgerýdi qamtamasyz etýdiń tıimdi tásilderine qol jetkizý.

Mindetteri:

• Kúndelikti tilge qatysty shyǵatyn aqparattardy úsh tilde júıeli túrde jarıalaý;
• Ádiskerlerdiń tıimdi ádisterin jańartyp, qajetti jarıalanymdardy taratyp otyrý;
• Respýblıkalyq BAQ ókilderiniń aqparattyq portal, saıttarymen baılanys ornatý;
• Memlekettik tildi kópshiliktiń keńinen qoldanýyna qol jetkizý.

Mazmuny men qurylymy.  «Tilmedia.kz» saıty  memlekettik tildi ońaı ári jyldam úıretýdi kózdeıdi. Til úıretýde qoldanylatyn negizgi ádister adamnyń psıhıkalyq prosesterimen tikeleı baılanysty. Iaǵnı, qabyldaý úderisi tyńdaý, kórý, oqý, qaraý syndy qasıettermen júzege asyp, ataýlary da qulaqqa tartymdy, kórýge yńǵaıly túrde jasalynǵan.

Saıttyń qurylymy negizgi degen 6 blokty qamtıdy.  

 «Aqparat» blogynda jańalyqtar, tildiń ózekti máseleleri týraly qajetti málimetter, Mınıstrlik, Komıtet, Ortalyq tarapynan júrgizilip jatqan jumystar jóninde habarlar úsh tilde beriledi. Bul blok únemi jańaryp, tolyǵyp turady. 

«Tyńda» blogynda tildi úıretýge arnalǵan aýdıojınaqtar, aýdıokitaptar, qyzyqty aýdıomálimetter, aýdıoertegiler, tanymdyq, ádistemelik aýdıolar ornalastyrylady. Kez kelgen jaǵdaıda smartfon, planshet arqyly til úırenýge ońtaıly yqpal etip, estý arqyly este saqtaýǵa jáne jyldam qabyldaýǵa, meńgerýge múmkindik jasaıdy.

«Oqy» blogynda memlekettik tildi úıretýge arnalǵan tıimdi ádister, ǵalymdardyń til tóńireginde zerttegen maqalalary, úzdik ádiskerlerdiń ozyq oıly, ınovasıalyq tehnologıamen daıyndalǵan jumystary men úzdik sabaq josparlary, sapaly málimetteri, tıimdi ádistemesi berilip qana qoımaı, sapaly kontenttiń ınternet keńistigine taralyp, kópshilikke qajetti kómek alýyna jaǵdaı jasaıdy.

«Qara» blogynda vıdeosújet arqyly tildi úıretýdiń túrli ádisteri ınfografıka formatynda nemese İT salasyndaǵy ınovasıalyq tehnologıanyń kómegimen, álemdik tájirıbede úzdik dep tanylǵan beınelerdiń jelisimen túsirilip, taratylady. Alǵashqy qyzyqty ári tıimdi degen 5 vıdeo qoldanýshyǵa birden onlaın rejıminde kórýge múmkindik berip, kórermenniń suranysyn qanaǵattandyratyny sózsiz. Sol sebepti de kórermen kelesi vıdeobloktardy taǵatsyzdana kútip, turaqty qoldanýshyǵa aınalady. Ol úshin oqyrman nemese kórermendi únemi saıttyń qoldanyp, turaqty qoldanýshy ekenin baqylaýǵa baǵyttalǵan tirkeý júıesi de jyldam jumys jasaıdy. 

«Suraq-jaýap» blogynda qoldanýshy saıtty barlaý barysynda kóringen kemshilik nemese qajetti aqparat, til úırenýge baǵyttalǵan suraǵy bolsa, joldaý arqyly óziniń suraǵyna jaýap alyp, jibergen usynystaryn qanaǵattandyra alady. Jáne de qosymsha tyń ıdeıasy bolsa, vıdeo nemese aýdıomen bóliskisi kelse, tirkelý júıesi arqyly saıtqa kirýge múmkindik alyp, qyzyqty ári qajetti, tıimdi aqparatymen bólise alady.

«Oına» blogy arqyly tildi túrli mobıldi qosymshalardyń kómegimen úırenýge bolady. Play market saıtynda tirkelgen tanymdyq oıyndardyń siltemesi ornalasady. Qazaq tilinde jasalynǵan tanymdyq oıyndardyń qoldanýshysynyń sanyn arttyryp, sapaly oıyndardyń kóbeıýine septigin tıgizedi.

Qosymsha bloktar: áleýmettik jelilerge tirkelý, ıýtýb kanalyn ashý, saıttyń ataýyna sáıkestendirip elektrondy poshta ashý, bizge hat jazý, baılanys ornatý sıaqty qoldanýshyǵa qajetti qosymsha bloktardy ornalastyrý.

Kútiletin nátıje. Ǵalamtor jelisinde alǵash ret qoldanysqa engeli otyrǵan «Tilmedia.kz» saıty memlekettik tildi nasıhattap, onyń ádistemesin, qoldanylý aıasyn, tildik ahýaldy kóterip, «Úshtuǵyrly til» saıasatynyń júzege asýyna jan-jaqty yqpal jasaıdy. Oqytý jáne ádistemege qatysty elektrondy qor ádistemelik quraldardy jınaqtap, portal qoldanýshysyna qajetti materıaldy mobıldi qosymsha retinde júktep alyp, til úırenýine kómektesedi. Beınesabaqtar úsh tilde (sýbtıtr) júrgiziledi. Atalǵan saıt memlekettik tildiń qoldanylý aıasyn keńeıtip, onlaın rejıminde sabaqtardy ótý arqyly til úırenýshilerdiń sanyn arttyrady.