Sibir Aıýynyń qaqpaıynan qutylyp, eki tizgin, bir shylbyrdy qolǵa alǵan qońyrlar elinde qunajyndar minez shyǵara bastady. Sý buzyldy ma, joq zamanaqyr taıady ma, álde sibir aıýy dýalap ketti me, keıingi kezde qońyrlar elinde azbandar kóbeıgen. Solardyń parlamenttegi qý jaq pysyqtary: “ Órisimiz keń, sanymyz az”, “ Buqa  kimdiki bolsa bolsyn, buzaý ózimizdiki” – dep tilin bezep, qısynyn keltirip, azbandyqty zańdastyrýdy usynǵan. Sol sol- aq eken, qunajyndarda ishten tynyp, zorǵa shydap kelgen eken, azǵyndyqtyń kókesin kórsetti.

«Alǵashqy kúıleý» degen kınomen tanylǵan, Oryssha móńireıtin sánqoı qunajyn tym belsenip ketti. Tórt aıaqtap qumǵa aýnaǵan, sýǵa saryǵan fotolaryn salyp, ǵalamtordy shýlatty. Buqaǵa kóz súzbegen úsh qunajynshyǵardy qosaqtap «Keshý» degen top qurdy. Kóz aldyńyzǵa elestetińizshi...shildeniń shilińgir ystyǵynda oqyra tıgen zeńgi baba tuqymy qandaı kúıge túsýshi edi?! Janyn qoıarǵa jer tappaı, aldyndaǵynyń bárin jaıpap ótip, aǵyndy sýǵa “ kúmp” etetin. Ondada baıyz tappaı, quıryǵymen sýdy shylpyldatyp,ózgelerdi jeliktiretin. Bulardyń sahanadyǵy óneri dál sondaı edi. Kóp asqanǵa bir tosqan degen ras eken...kóp ótpeı sánqoı qunajyn aýrýhanadan byraq shyqty. El aýzyndaǵy qaýesetke sensek, sánqoı qunajyn buqasynyń kózine shóp salypty.buqasy jer- kókti shańdatyp ony izdeıdi, tappaıdy.sóıtse sánqoı qunajyn basqa buqamen shetel asyp ketipti. Kózin qan japqan ashýly buqasy ony áýe jaıdan kútip alyp, múıizdep tastapty.tórt aıaǵyn aspannan keltirip, kózin aǵyza jazdapty.

Qońyrlar eli órisine qaraı shyǵys, batys, ońtústik, soltústik dep bólinetin. Ońtústiktiń qunajyndary óris pen qora qopsynyń arasynda ǵana júretin, jeńil júriske joq edi. Buqalardyń kózinede túzý qaramaıtyn. Olardyń mundaı kónpistigi sánqoı qunajyndarǵa unamaıtyn. “Buqalardyń múıizdegenine, enesin boqtaǵanyna qalaı shydaıdy?!” – dep  músirkeıtin. Basynan sóz asyrmaıtyn ońtústiktiń shanshar tańbaly ázilkesh buqasy janynan bir eli tastamaıtyn ilmıgen aryq serigin ertpeı, sahanaǵa jalǵyz shyǵyp,qosaqtaryn nege múıizdeıtinderin, arada eshqandaı zil joq ekenin kúldirip jetkizgen. Sánqoı qunajynnyń buqasy ońtústiktiń emes, qara Ertistiń sýyn iship, asqar Altaıdyń shúıgininen ottaǵan shyǵystyń tekti buqasy eken, namysyn jibersin be?!

Jaqynda, “ Sizdermen bolǵan jaman sasyǵan, sasymaı júrińizder” – dep  máteldep móńireıtin jýrnalıs buqa qosaq aýystyryp, eski áýenine qaıta basqan sánqoı qunajynnan suhbat alypty. Áńgimeleri sol “ súıreý” men “ kúıleýdiń” tóńiregi. “ Qan tazalyǵy”, “ tektilik” jaıynda sóz qozǵaıdy dep dámelengenderdiń salyndysy sýǵa ketti. Namysy oıanǵan  Nán degen jyrshy buqa tapa taltúste, qan kóshede buqalarǵa kóz súzetin bassyz ketken jezsıraq qunajyndardy múıizdeıik dep úndeý tastady. Birneshe  qunajyndy tyrqyratyp qýyp júrgen vıdeosyn jarálady. Byraq kóp ótpeı onyń da arty ashyldy. Jezsıraq qunajyndy somdaǵan óz qosaǵy bolyp shyqty.

Búgingi qońyrlar eliniń syqbyty osyndaı...

Esbol Úsenuly