Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti

N.Á. Nazarbaevqa,

Úkimet basshysy S.N. Ahmetovke!

Ashyq hat

Álemniń 40-qa tarta elinde, 5 mln-nan astam qandasymyz turady, olardyń 1 mln-y ata jurtyna oraldy dep bórkimizdi aspanǵa atyp maqtanǵanymyzben, 20 jylda tek olardyń ósimi ǵana oraldy, demek 5 mln. qandasymyz ornynan qozǵalǵan joq degen sóz.

Kórshi qytaıda 1,5 mln-nan astam qandasymyz turady. Ol eldegi qazaq mektepteri qytaı tildi mektepterge qosylyp jiberilgen. Kelesi 10 jylda ol elden ana tilin tolyq bilmeıtin, dúbara qazaqtardy kóptep kezdestiriýimiz mumkin .

Qazirgi kezde kósh toqtady, onyńda ártúrli sebepteri bar. Qytaı jaǵyn alyp qarasaq:

1. Áleýmettik jaǵdaıy tómen otbasylaryna ártúrli járdemaqy taǵaıyndaý;

2.Orta mektep oqýshylaryn qytaılar tyǵyz qonystanǵan ólkelerge jiberip, aqysyz oqytý túziminiń jolǵa qoıylýy;

3.Qytaıdyń Shyńjań ólkesiniń ortalyǵy  Úrimji qalasyndaǵy Qazaqstannyń vızalyq tártip bóliminiń bastan-aıaq qandastarymyzǵa vızany kezekpen berip, áýre-sarsańǵa salýy;

Joǵarydaǵy faktorlar aǵaıyndarymyzdyń ata jurtyna oralýyna ıdeıalyq jaqtan sýyný jaıtterin ala keldi.

Solaı bola tursa da, tarıhı otandaryna kelgisi keletinder sany az emes. Olarda arman bar da - dármen joq. Qazaqstan jaǵy qaǵazbastylyqpen túrli kedergilerden aryla almaı otyr, sondyqtan da el Prezıdentinen jáne Úkimetinen ótinerimiz:

1.Qytaıdyń Úrimji qalasyndaǵy, Qazaqstannyń vızalyq tártip bólimi qazaqtarǵa kezeksiz vıza ashýdy jolǵa qoısa;

2.6-16 jasqa deıingi oqý jasyndaǵy balalardy ata anasyna tirkeýdi qalpyna keltirse (bul tek İle aımaǵynda ǵana atqarylyp otyr);

3.Qytaıdaǵy qandastarymyzdyń balalary mektepterde qoǵamdyq pánderdi qazaq tilinde oqysa, al jaratylystyq pánderdi qytaı tilinde oqytsa da bola beredi;

4.Sheteldegi qandastarymyz shekaradan óterde, alyp ótetin ártúrli aýylsharýashylyq qural-jabdyqtaryna, tehnıkalaryna Qazaqstan jaǵy keden salyǵyn eselep alýyn toqtatsa;

5. Qytaıdyń Shyńjań ólkesi Úrimji qalasynan «Qazaqstan mádenıet ortalyǵy» qurylsa;

6.Qazaqstanǵa oralǵan qandastarymyzǵa, tirkeýden bastap azamattyq alý jáne taǵy basqa jaqtardaǵy qaǵazbastylyqty jeńildetse;

7. Qandastarymyzdyń kópshiligi eginshi-malshy bolǵandyqtan, olardyń úı salýyna ári egistik pen jaıylym, jer telimderin alýyna tıimdilikter jasalyp, tegin jer berilse;

Qazirgi kezde aýyl aýdan ákimderine barsańyz, jer 49 jylǵa jalǵa berilip ketken dep mańaıyna jolatqysy kelmeıdi.

8.Shetelden keletin qazaq stýdentterine kvota 2 paıyz (1400 oqýshy) ǵana, ony nege 5 paıyzǵa kótermeske? Ári olardyń ýnıverstetterde júrip, azamattyq alýy qamtamasyz etilse. Sóıtip, ýnıversıtetti bitire sala jumysqa ornalasyp ketýine jol ashylsa;

9.Burynǵy ishki ister mınıstirligine qarasty kóshi-qon komıteti oralmandarǵa azamattyq jáne kvota berý jumysymen aınalysqan. Osy komıtet azamattyqqa qujat jınaǵan  oralmandardan: turǵylyqty eliniń azamattyǵynan shyǵyp kel jáne sottalmady degen qaǵaz ákel degen sıaqty qandastarymyzdyń turǵan eliniń zańyna qaıshy keletin, qısynsyz qaǵazdar talap etip, oralmandardyń azamattyq alýyna kedergi jasap keldi. Endigi eńbek mınıstrligi osy keleńsiz jaǵdaılardy bolǵyzbaıdy dep bilemiz. Taǵy da ótinerimiz, úkimet janynan arnaıy kóshi-qon agenttigi qurylyp, oralmanǵa qatysty barlyq jumystar osy agenttikke júktelse;

10.Elbasynyń oralmandardy soltústik aımaqtarǵa ornalastyrý oıyna kelisemiz, biraq bul jaǵdaı «Nurly kósh» baǵdarlamasyndaǵydaı bylyqqa  aparmasa bolǵany. Oralman qonystanatyn eldi-mekenniń mektep, aýrýhana, jol, tok, poshta t.b qamtylýy, egistik, shabyndyq-jaıylym  jerleri berilýi ári ósimsiz qaryz, jumyspen qamtylý jaqtary  qarastyrylýy kerek dep bilemiz;

11.Elge oralǵan qandastarymyzdyń ishinde joǵary bilimdi túrli kásip ıeleri bar. Osy mamandardy jumyspen qamtý joldary qarastyrylsa;

12.El Prezıdenti jylyna bir ret, shetel qazaǵy ýákilderin qabyldap olardyń muń-muqtajyn, talap-tilek, usynystaryn sheship otyrsa;

13.Qazaqta «Shymshyq soısa da qasapshysy soısyn» degen ataly sóz bar. Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynyń birinshi orynbasary sózsiz elge oralǵan - jas, tájirbıeli, batyl, zıaly azamattardan bolýy kerek dep bilemiz;

Joǵarydaǵy atalyp ótken kemshilikter men qıynshylyqtardy el Prezıdenti men Úkimeti tezdetip sheshkende ǵana  jat jurttaǵy 5 mln. qandasymyz ata-jurtyna alańsyz orala alady, ıakı kósh kólikti bolady.

Respýblıkalyq «Otandas-el»

qoǵamdyq birlestiginiń bas hatshysy

Baıtolla Qaırat

07.02.2013 jyl

Abai.kz

Sýret: kazpravda.kz