2025 jyly 2 jeltoqsanda, Máskeýde Reseı prezıdenti Vladımır Pýtın men AQSH arnaıy ókili Stıv Ýıtkoff kezdesý ótkizedi. Aq Úıdiń málimetine sáıkes, bul kelissózder Ýkraınadaǵy soǵysty aıaqtaý boıynsha mańyzdy qadam bolýy múmkin, sebebi Aq Úı kelissózderdiń sátti aıaqtalýyna óte optımısik kózqarasta ekenin bildirdi.
Kezdesýge AQSH prezıdenti Donald Tramptyń kúıeý balasy, syrtqy keńesshi retinde tanymal Djared Kýshnerdiń qatysýy da kútilýde. Bul kezdesýlerdiń aıasynda, AQSH pen Ýkraına ókilderi arasynda Florıdada ótken eki kúndik kelissózderden keıin, Reseı úshin qolaıly bolyp sanalatyn AQSH-tyń bitimgerlik jospary talqylanýda.
Ýkraına prezıdenti Vladımır Zelenskıı osy kelissózderdiń «qurylymdy» ekenin atap ótse de, kóptegen qıyndyqtar men sheshilmegen máseleler bar ekenin bildirdi. Parıjde ótken kezdesýde Fransıa prezıdenti Emmanýel Makronmen sóılesken Zelenskıı, Ýkraına úshin eń mańyzdy maqsattardyń biri eldiń táýelsizdigin saqtaý jáne kúshti qaýipsizdik kepildikterin qamtamasyz etý ekenin aıtty. Biraq terıtorıa máselesi áli de kúrdeli kúıinde qalyp otyr: Kreml Ýkraınanyń shyǵysyndaǵy aýmaqtardy berýin talap etedi, biraq Kıev muny qabyldamaıtynyn málimdeýde.
AQSH ókili Ýıtkoff, sonymen qatar, Ulybrıtanıa premer-mınıstri Ker Starmermen, Ýkraına kelissózderindegi jańa basshy Rýstem Ýmerovpen jáne Zelenskıımen kezdesýler ótkizdi. Eýropanyń birneshe jetekshileri de bul kezdesýlerge vırtýaldy túrde qatysyp, Ýkraınanyń bolashaq bitimgershilik kelisimine qatysty óz pikirlerin bildirdi.
Aq Úıdiń baspasóz hatshysy Karolın Levıtttiń aıtýynsha, beıbitshilik jospary «birshama pysyqtaldy», jáne «kez kelgen jaǵdaıda ákimshilik óte optımısik». Ol: «Biz óte jaqsy kóńil-kúıdemiz jáne bul soǵystyń aıaqtalatynyna úmitimiz zor», — dedi.
Ótken aptada Pýtın AQSH usynǵan beıbitshilik josparynyń jobasyn kórgenin aıtyp, bul jospar bolashaq kelisim úshin negiz bola alatynyn bildirdi. Alaıda Kreml resmı ókilderi bul jospardyń keıbir ózgeristerin qabyldaýdan bas tartýy múmkin ekenin aıtty. Alǵashqy AQSH-Reseı beıbitshilik jospary qarasha aıynda jaryq kórgende, ol Kıev pen Eýropa arasynda alańdaýshylyq týǵyzdy. Sebebi bul jospardyń kóp bóligi Máskeýdiń talaptaryna beıimdelgen jáne Ýkraınaǵa qaraǵanda Reseıdiń múddelerine basymdyq berilgen bolatyn.
Fransıa prezıdenti Emmanýel Makron dúısenbi kúni ótken málimdemesinde, «qazirgi kezde naqty bir bitimgershilik jospary joq» ekenin atap ótip, bul másele Ýkraına men Eýropa elderiniń qatysýymen ǵana sheshilýi tıis ekenin málimdedi. Sonymen qatar, Makron Reseıdiń muzdatylǵan aktıvteri men Ýkraınaǵa qatysty suraqtar boıynsha Eýropanyń qatysýy mindetti ekenin aıtty.
Eýropa Odaǵymen syrtqy saıasat jónindegi joǵary ókil Kaıa Kallas osy apta mańyzdy bolýy múmkin ekenin, biraq Máskeý tek óz múddelerine jaýap beretin taraptarmen kelissóz júrgizgisi keletinin aıtty. Ol: «Men bul soǵystyń Ýkraına syndy álsiz jaqtyń berilýimen aıaqtalýy múmkin dep qorqamyn. Biraq bul eshkimniń múddesine saı kelmeıdi», — dep pikir bildirdi.
Sońǵy aılarda Máskeý AQSH-tyń beıbit kelissózder júrgizý usynystarymen keıde keliskendeı bolǵanymen, Reseıdiń keıbir talaptary Ýkraına táýelsizdigine qarsy keledi jáne Kıev úshin qabyldanbaıtyn sharttar.
Terıtorıa máselesi negizgi talqylanatyn taqyryp bolyp otyr, al qaýipsizdik kepildikteri de eki jaq úshin kúrdeli másele. Ýkraına men onyń eýropalyq seriktesteri Ýkraınaǵa NATO músheligi sıaqty qaýipsizdik kepildikteri berilýin qalaıdy, biraq Reseı buǵan qarsy. Tramp ákimshiligi de Ýkraınaǵa NATO músheligin berýdi joqqa shyǵardy.
Budan bólek, Máskeýdegi kelissózder barysynda Reseıdiń Donbasstaǵy Pokrovsk pen Vovshansk qalalaryn basyp alǵany týraly málimdeme jasaldy. Degenmen, Ýkraına bıligi bul qalalardyń Reseıdiń tolyq baqylaýyna ótpegenin aıtyp, bul habardy rastamady.
Bul apta beıbitshilik kelissózderi úshin mańyzdy kezeń bolary anyq, biraq Ýkraına men Reseı arasyndaǵy kóptegen qıyndyqtar áli de sheshilmegen kúıde tur.
