Aǵashtan túıin túıgen oraldyq sheber

/uploads/thumbnail/20180626150946310_small.jpg

          Bolatbek Baımaǵanbetov oraldyqtarǵa  aǵashtan oıyp jasalǵan «Qazaqtyń batyry» jáne ulttyq kıimmen órnektelgen «Arý» músinderi arqyly jaqsy tanys.

Bul joly keıipkerimiz oral qalasyndaǵy Yqsanov kóshesinde  jeke kásipkerdiń tapsyrysy boıynsha úshinshi jumysy ­– «Qansonar» kompozısıasyn jasaý ústinde eken. Ideıany tapsyrys berýshige avtordyń ózi usynypty. Ata-babamyzdyń qansonarda ańǵa shyqqan kezin tutastaı sýrettegen keshenniń uqtyrary mol. Rýhanı jańǵyrý ­– degen osy bolar.  Alystan «men mundalaıtyn» ádemi keshendi jol boıy ótkender súısine tamashalaýda. Tipten, sýretke túsip jatqandar da boldy. Osydan-aq avtordyń eńbeginiń qundylyǵyn, halyqtyń qolónerdi qanshalyqty baǵalaıtynyn baǵamdaýǵa bolady. Bul kompozısıany jasaýǵa Bekbolat bir aı jarym ýaqyt jumsapty. Onyń aıtýynsha, shyǵarmashylyq jumys bolǵandyqtan, asyqpaı oıý-órnekpen bezendirip, ár bólshegine asa mán beredi. Eń bastysy ­– sapa. Terek kesindisine baılanysty músinniń qımylyn da ózgertýge týra keledi. 

 – Alǵashqy úlken jumysym Dostyq dańǵylyndaǵy «Iýbeleınyı» aıaldamasyndaǵy Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan batyrdyń músini. Odan keıin «Tıpografıa» aıaldamasyndaǵy synǵan eski aǵashtan qazaqtyń arý qyzynyń beınesin somdadym. Mundaı tamyry tereńge tartqan aǵashtan jasalǵan músinderdiń ereksheligi ­– eshqashan solmaıdy, ylǵal tartyp turady. Sondyqtan jarylmaıdy. Bul tájirıbe Eýropada damyǵan. Qaladaǵy eski aǵashtardy kesip tastaǵansha, osyndaı músinder jasasa, keremet emes pe? Kópten oıymda júrgen kompozısıany bul joly iske asyrýǵa kásipkerdiń usynysy túrtki boldy. İrgedegi balabaqshaǵa qatynaıtyn balǵyndar janýarlardyń músinin kórip, kún saıyn máz-meıram bop ótedi. Kólik júrgizýshileri arnaıy toqtap, alǵys aıtyp jatady. Bir qynjylatynym, osydan úsh jyl buryn jasaǵan batyrdyń músinin bireýler búldiripti. Osy jumysymdy aıaqtaǵan soń sony qaıta jóndep, boıaý oıymda júr, ­– deıdi 38 jasar músinshi. Bizben áńgimelesý barysynda ol jumysyn jan-tánimen jasap otyrdy. Aǵashtan túıin túıgen sheber  bala kezinen túrli jan-janýardyń beınesindegi oıynshyqtardy  óz qolymen jasap oınapty.  

 Bir tańqalǵanymyz, talantty jan sýret salýǵa joq. Biraq, eshqandaı eskız jasamaıdy, oıynda ne bar sony júzege asyrady. Janýardyń turysyn, aıaǵyn taǵy basqa múshelerin terektiń kesindisine baılanysty ózgertip otyrady eken. ­Terekke qarap-aq ne jasaýǵa bolatynyn lezde sheshedi.

Bolatbektiń týǵan jeri ­– Jalpaqtal aýdanynyń Taldyqudyq aýyly. Osy aýylda orta mektepti támamdaǵan bozbala M.Ótemisov atyndaǵy BQMÝ janyndaǵy kolejdi qazaq tili men arab tili mamandyǵy boıynsha támamdaǵan. Biraq muǵalim bolýǵa qulqy bolmaǵan ol osy salaǵa kóńili aýyp turatynyn jasyrmaıdy.  ­– Týǵan aýylymda terek joq bolatyn. Jazyq dalada óstim. Keıbireýler «siz teregi kóp, ormandy alqapta ósken bolarsyz» dep boljam jasap jatady, ­– degen ol arǵy atasy Jaınaq aǵash sheberi bolǵanyn, bul ónerdiń qanmen berilgenin  aıtady. Óıtkeni, Bolatbek belgili músinshilerdi tanymaıdy da, ne eliktep kórmepti. Ákesi Tólegen men anasy Baqytjamal on balanyń kenjesiniń sheberligimen eldi súısinterine áý bastan senipti.  Óıtkeni, mektep jasynan-aq belsendi, aqyndyǵy da bar, túrli qoıylymdarda basty rólderdi somdaıtyn ártis, sheberligi óz aldyna bir tóbe «segiz qyrly, bir syrly» balany ustazdary da únemi ata-anasyna maqtap júrgen.

Qatysty Maqalalar