Elimizde aýyl sharýashylyǵyn damytý men osy sala ónimderin qaıta óńdeýge erekshe basymdyq berilýde. Bul rette azyq-túlik ónimderin óńdep nemese óndirip, násibin kásibinen taýyp otyrǵan kásipkerler eńbeginiń de el úshin mańyzy zor ekeni sózsiz.
Batys Qazaqstan oblystyq aýyl sharýashylyǵy basqarmasynyń málimetine súıensek,, óńirdegi qaıta óńdeý ónerkásibinde negizinen un, sút jáne et ónimderi paıdalanylady. Agroónerkásip kesheni salasynda qaıta óńdeýshi 29 kásiporyn jumys jasap keledi. Sonyń ishinde qýattylyǵy jylyna 250 myń tonna bolatyn 3 kásiporyn un ónimderin óńdeýmen aınalyssa, jyldyq qýaty 140 myń tonna bolatyn 11 kásiporyn et óńdeıdi. Sonymen qatar 9 kásiporyn sút ónimderin qaıta óńdeýmen aınalyssa, bir kásiporyn ósimdik maıyn óndirip keledi. Ásirese aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeıtin kásiporyndardyń óndiris qýattylyǵyn arttyrý maqsatynda ótken jyly 43 aýyl sharýashylyǵy kooperatıvi qurylǵan.
Naryq zamannyń kóshine ilesken ár kásipker eńbeginiń el ıgiligine jaraǵanyn qalaıtyny ras. Óıtkeni «beınet túbi - zeınet» desek, ol berekeli istiń nátıjesi bolmaq. Búginde óńirdegi ónim óńdeıtin kásiporyndardyń ortasha alǵandaǵy júktemesi 40-tan 80%-ǵa deıin artqan. Qaıta óńdeý kásiporyndarynda azyq-túlik ónimderi keń kólemde shyǵarylýda. Un ónimderimen qatar, kondıterlik jáne aspazdyq ónimderi de óndiriledi. Kondıter ónimderi úlken suranysqa ıe bolyp, oblys aýmaǵynan asyp, eksportqa shyǵarylýda.
Zamannyń narqyn, naryqtyń parqyn biletinder kásibin dóńgelentýge bar kúshin salary sózsiz. Máselen, 2017 jyly oblystaǵy óńdeýshi kásiporyndar 45 429,9 mln. teńgege ónim shyǵarǵan. Sonyń ishinde et jáne et ónimderi - 1091 tonna. Kásiporyndardyń eksporttyq áleýetiniń joǵary bolýy ekonomıkanyń órleýine ózinshe úles qosady. Oblysta negizinen un tartý ónerkásibiniń jáne et ónimderinen óńdelgen ónimder eksporttalady. Konserviler men jartylaı fabrıkattar túrindegi et ónimderin «Kýbleı» JSHS eksporttaýda. 2014-2017 jyldar aralyǵynda «İQM etiniń eksporttyq áleýetin damytý» baǵdarlamasy sheńberinde oblysymyzdan 7837,1 tonna et jáne et ónimderi eksporttalǵan. Al aǵymdaǵy jyly 757,2 tonna et jáne et ónimderi eksporttalyp otyr. Reseı Federasıasyna 595,2 tonna et ónimderi shyǵarylǵan eken. Sonymen qatar ótken jyly 505,7 tonna qoı eti eti eksporttalsa, ol kúni búgin 230,8 tonnany qurap otyr. «Kýbleı» JSHS jáne «Zıra et» JSHS-y 162 tonna etti Iran Islam Respýblıkasyna jóneltken. Búginde un ónimderin negizinen «KHP Jelaevskıı» AQ, «Aq Qaınar» AQ, «Beles» JSHS sekildi úsh iri un tartý kombınaty shyǵaryp keledi. Syrttaǵy elge egistiktiń de ónimderi shyǵarylýda. Máselen aǵymdaǵy jyldyń tórt aıynda bıdaı 10 500 tonna, astyq 8 500 tonna jáne maıly daqyldar 11 700 tonna eksporttalǵan.
«Mal ósirseń, qoı ósir, ónimi onyń kól-kósir» deıtin halqymyz tórt túliktiń qaı túriniń bolsyn paıdasyn kórgen. Alaıda, búgingi tańda mal sútinen daıyndalatyn taǵam túrleriniń syrttan keletini oılanatyn jaǵdaı ekeni ras. Áıtpese, óńirimizde mal sharýashylyǵyna erekshe kóńil bólinip jatqanymen qatar, úkimet tarapynan bul salaǵa baǵyttalǵan baǵdarlamalar da barshylyq. Árıne, zeınetinen beıneti kóbirek mal baǵýǵa bilek sybana kirisetin jannyń eńbekqor bolýy da qajet. Máselen, oblysta on shaqty kásiporyn sút ónimderin óńdeýmen aınalysady. Olardyń biri taza sary maı shyǵarsa, biri aıranyn usynady. Árqaısynyń baǵyty bar. Al sút tapsyratyndardyń basym kópshiligi oblys ortalyǵynyń aınalasyndaǵylar, ásirese Zelenov jáne Terekti aýdandary bolyp otyr. Mal basy kóbeıgen saıyn, olardyń ónimderiniń de saýda-sattyqqa shyǵarylýy naryq zamanynyń talaby bolmaq. Sondyqtan da shıkizatpen qamtý men olardy óńdeý óńir ekonomıkasyn órletýge suranyp tur.
BQO-daǵy iri kásiporyndardyń biri «Kýbleı» jaýapkershiligi shekteýli seriktestigi ekenine daý joq. Búginde «Kýbleıde» et, et-ósimdik, balyq, taýyq konservileri, delıkates jáne jemis-kókónis konservileri, daıyn túski astar men qazaq ulttyq taǵamdary, konservilengen sút ónimderi sekildi 80 túrli qalbyrdaǵy ónimderdi shyǵarady. Kásiporynnyń mamany Janna Apıevanyń málimetinshe, kásiporyn konservige qajetti tushshy sýdy mekendeıtin balyqtar jergilikti bolsa, atlant balyqtaryn Prıbaltıka men Marokko elinen, al jemis-kókónisterdi Vengrıadan satyp alýda. Munda jyl basynda súıek unyn jasaý qolǵa alynǵan bolatyn. Bul ónim úı janýarlarynyń azyǵyna qospa daıyndaý úshin paıdalanylmaq.
- Oblysta aýyl sharýashylyǵy taýarlaryn óndirý men óńdeýge kóp kóńil bólinýde. Egin sharýashylyǵyna aýa raıynyń qolaısyzdaǵy keri áser etip jatady. Bir-eki jyl ónim mol bolǵanymen, keler jyly egis shyqpaýy da ǵajep emes. Al mal ósirip, eńbektenýge tolyq múmkindik bar. Ata kásippen aınalysatyn sharýalar memleket tarapynan kórsetiletin keń qoldaýdy paıdalansa eken deımiz, - deıdi mamandar.
