Psıhologtar sút tisteri arqyly balanyń psıhıkalyq aýrýǵa shaldyǵý múmkindigin anyqtady. Bul  kóptegen psıhıatrlyq aýrýdyń aldyn alýǵa kómektesedi dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Massachýsets aýrýhanasynyń sarapshylary balanyń sút tisteri arqyly onyń psıhıkalyq aýrýǵa qanshalyqty qarsy tura alatynyn anyqtaı aldy. Bul zertteý jumysy Amerıkadaǵy ǵylymdy damytý asosıasıasynyń Vashıngtondaǵy kezdesýinde tanystyryldy.

Psıhıatrıadaǵy problemalarynyń biri - bıomarkerlardyń bolmaýy. Bıomarker arqyly psıhıkalyq aýrýdyń damýyna beıim tulǵalardy anyqtaýǵa bolady. Bıomarker kez-kelgen aýrýdyń damý qaýpin boljaý úshin paıdalanylady. Mysaly, ınsýlt alý qaýpin qan qysymyn ólsheý arqyly aldyn-ala anyqtaıdy.

Bıomarkerler emdelýshiniń jaǵdaıyn neǵurlym obektıvti jáne dál baǵalaýǵa múmkindik beredi jáne belgili bir psıhıkalyq aýrýlardyń qalaı damıtynyn boljaıdy.

Osyǵan baılanysty zertteýshiler alty jasar balalardyń sút tisterin zerttep kórgen. Nátıjesinde, tisiniń emaly juqa balalardyń bir nársege kóńil bólýi qıynǵa soǵady jáne olar agressıvti bolyp shyqqan.

Osyndaı qıynshylyqtary bar balalarda ósken kezinde alańdaýshylyq, depressıa, shızofrenıa jáne basqa da aýrýlarǵa ushyraý qaýpi joǵary.

«Ǵylymı qaýymdastyq retinde biz ondaǵan jyldar boıy adamdardyń psıhıkalyq aýrýlarǵa dýshar bolý qaýpin aldyn-ala anyqtaýǵa tyrystyq. Endeshe siz tisińizdiń bul qupıany bilýge ​​múmkindik beretinin elestetip kórińiz», - deıdi psıhıatr Erın Dann.

Ǵalymdar alty jastan asqan 37 balanyń túsip qalǵan sút tisterin zettedi. Onyń emal qalyńdyǵyn, kólemin jáne basqa kórsetkishterdi qarap, tistiń erekshelikteri men balalardyń minez-qulqy arasyndaǵy baılanysty anyqtaı aldy.

Balanyń ana qursaǵynda jatqan kezinen-aq tisteri qalyptasa bastaıdy. Tister júktilik kezinde jáne ómirdiń alǵashqy jyldarynda balalarmen bolǵan jaǵdaılar týraly aqparatty saqtaıdy. Osylaısha balanyń bolashaqta psıhıkalyq aýytqýǵa shaldyǵýyna qursaqta jatqan kezdegi anasynyń kóńil-kúıi, kúızeliske túsýi nemese durys tamaqtanbaýy áser etedi.

Tis - bul jańa bıomarker. Tiste bastan keshken ýaqyt týraly aqparat saqtalady. Balalardaǵy tistiń ózgerýi psıhıkalyq sımptomdarmen tyǵyz baılanysty.

Antropologtar men arheologtar adamdardyń jasyn, ómirin anyqtaý úshin tisterin zertteıdi, biraq psıhıatrıada tis arqyly psıhıkalyq aýytqýlardyń aldyn alýǵa bolatynyna nazar aýdarmaıdy.

Kóptegen balalardyń minez-qulqy onyń keleshegine áser etedi. Bolashaqqa umtylmaıtyn, gıperaktıvti jáne agressıvti balalardyń keleshegi jarqyn bolmaıdy, jaman jolǵa túsip ketýi de múmkin.

Psıhologtardyń pikirinshe, ata-analar balalarynyń minez-qulqyna múmkindiginshe erterek nazar aýdarýy qajet. Osylaısha, balasynyń keleshekte psıhologıalyq turǵydan álsiz bolýynyń aldyn alady.