Qordaıdyń qatpar-qatpar tarıhy bar

/image/2019/10/17/crop-6_2_403x581_qorday.jpg

Qazaqtyń saıyn dalasynda elimizdiń osyndaı qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan beıbit zamanda ómir súrip jatqandyǵy, qazaqtyń keń peıiline qaraı Alla taǵalanyń berip otyrǵan syıy ma dep oılarsyń. Osy oraıda Elbasymyz «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty mazmundy maqalasynda týǵan jer týraly keremet tolǵanǵany belgili. Iá, keń baıtaq Qazaq eliniń árbir jeri qasıetti meken.

«Tasy da altyn Qordaıdyń, taýy da altyn. Basy da altyn Qordaıdyń, baýyry da altyn» – dep kezinde qyrǵyz-qazaqqa aty máshhúr, aqyn kompozıtor Kenen Ázirbaev atamyz jyrlaǵandaı, rasymen de qoıny-baýyry qut-berekege toly Qordaı týraly qansha jazyp-jyrlasaq ta artyq bolmas.

Búgingi áńgime jelisin qazirgi zaman aǵymyna saı damyp, ósip kele jatqan jańasha jarqyraı túsken jasampaz jas Qordaı óńiri men osy aımaqta turyp jatqan adamdar týraly sóz etkeli otyrmyz. Sonymen birge, aıtýly óńirden attary elge tanylǵan azamattar týraly da tilge tıek etemiz. Qordaı kórshiles jatqan qyrǵyz aǵaıyndarmen qoıy-qoralas, tóskeıdi maly, tósekte basy qosylyp jatqan elimizdiń ońtústik óńirinde ornalasqan eldi meken. Sondyqtan ol elimizge keden arqyly tabys ákelip jatqan berekeli kiris kóziniń biri. Kezinde aıtýly ólkeden qazaq eline tanylǵan birqatar tulǵalar shyqty. Olardyń arasynda erterekte Kebekbaı sheshen, Erkebaı Qashaǵanov, Sarbas aqyn, Kenen Ázirbaev, Álmen aqyn, Noǵaıbaı sheshen, Jolbarys, Qybyraı men Qordaı sekildi batyrlardyń kindik qany tamyp, júrip ótken izderi qalǵan bolsa, Keńes dáýiri tusynda aqyn Rza Qýnaqova, qoǵam qaıratkerleri Ómirbek Báıgeldi, Qurmanǵalı Ýalıev, ánshi kompozıtor, halyq súıip tyńdaıtyn «Dos Muqasan» VIA qurýshysynyń biri Murat Qusaıynov syndy kóptegen elge tanymal ár salanyń sańlaqtary bar. Qunanbaıdyń kóp kelinderiniń biri, kúıeýi erte qaıtys bolǵan Aqmaı sulý Qordaıdaǵy Sulýtór jerinde turatyn, el basqaryp, qyrǵyz-qazaqqa birdeı aty shyǵyp, patshadan shen alǵan, Jetisý jerine aty keńinen tanylǵan Noǵaıbaıǵa ekinshi áıel bolyp kúıeýge shyqqanda, artynan Uly Abaı izdep kelip, birneshe kún Sulýtórde qonaq bolyp ketken eken. Aqylyna kórki saı Aqmaı sulýdy el ishinde «Arǵyn apa» — dep atap ketse kerek. Sonda Sulýtórge kelip, Noǵaıbaıdyń el bolyp qoshametpen kútip alǵan sán-saltanatty qonaqjaılyǵyna zor alǵysyn bildirgen hákim Abaı: «Alataý asqar bel eken, Úısin atty el eken. Etek-jeńi keń eken. Sulýtór qutty jer eken. Elden-eldiń kemi joq, tórt Dýlattyń peıili Tobyqtydaı keń eken. Erden-erdiń kemi joq, Noǵaıbaıdaı ulyńyz qydyr qonǵan er eken. Baqytty bolsyn Aqmaıym, kelgen jeriń qut eken. Qosh aman bol er Noqa, arta bersin berekeń» — dep óleńdetip, qımaı qoshtasqan eken.

Mine, qazaqtyń ǵasyrda birtýar uly, danagóı Abaıdyń — qutty qonys Qordaı jerin, Sulýtórdi osylaı sıpattap ketken.

Qatysty Maqalalar