«Nur Otan» partıasy Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary Baýyrjan Baıbek «Jas Qazaq» gazetine bergen suhbatynda eldiń bas partıasy jaıynda biraz dúnıeniń shetin shyǵarypty. Biz osy suhbatty yqshamdap usynyp otyrmyz.
Jas qazaq: Jyl basynda «Nur Otan» partıasy Tóraǵasynyń Birinshi orynbasary atandyńyz. Osy aralyqta partıanyń qyzmetinde, uıymnyń baǵyt-baǵdarynda túbegeıli ózgerister júzege asyryldy dep aıtýǵa negiz bar ma?
B.Baıbek: Búginde elimiz óziniń damý jolynda órkendeý kezeńine, jańǵyrý belesine aıaq basty. Elbasy, «Nur Otan» partıasynyń Tóraǵasy N.Á.Nazarbaev «Qazaqstan – 2050» strategıasyn qabyldady.
Memlekettik jáne ózin-ózi basqarý júıesin damytý, qoǵamdyq baqylaýdy kúsheıtý jolynda aýqymdy sharýa qolǵa alynyp jatyr. Tuńǵysh ret jergilikti ákimder saılandy. Endi bılik halyqtyń aldynda esepti. Muny saıası reformadaǵy iri jetistik dep baǵalaǵan jón. Árıne, munyń barlyǵy kezeń-kezeń boıynsha biregeı júıeniń izimen atqarylyp jatqan syndarly saıasat.
Osy rette, «Nur Otan» partıasy memlekettik saıasattyń oryndy júrgizilýi úshin qoǵamdyq baqylaýdy kúsheıtýde. Óıtkeni, biz, eń aldymen halyqtyń múddesin kózdeımiz. Sońǵy parlament saılaýynda daýys berýshilerdiń 80 paıyzdan astamynyń qoldaýyna ıe bolǵan «Nur Otan» bılik partıasy emes, bıleýshi partıa, halyqtyń partıasy. Iaǵnı biz halyqtyń atynan parlamentte fraksıany quryp, bılik oryndarynda qatysty baqylaýdy kúsheıtemiz. Bılik partıasy men bıleýshi partıanyń aıyrmashylyǵy osynda. Túıindep aıtqanda, biz bıliktiń máselesin sheshpeımiz, halyqtyń joǵyn joqtaımyz. Osy turǵydan alǵanda, partıada birqatar aýqymdy ózgerister júzege asyryldy deýge tolyq negiz bar. «Nur Otan» óz qyzmetin jarıalylyq pen tıimdilik, esep pen baqylaý, talap pen jaýapkershilik syndy qaǵıdalarǵa arqa súıep, qaıta qurýda.
Biz jumysymyzdy, eń aldymen, aımaqtardan bastadyq. Ózim eldiń túkpir-túkpirine, alystaǵy aýyl-aımaqqa baryp, jurttyń muń-muqtajymen tanysyp qaıttym. Kópshilikpen kezdestim.
Shynyn aıtý kerek, keı jerlerde «Bizdiń partıanyń qundylyqtary qandaı? Partıa halyqqa ne úshin kerek?» – degen saýalǵa keıbir partıa músheleri jaýap bere almaı jatty. Demek, qalyń buqara arasyndaǵy jumysty pármendi etý kókeıkesti mindetimiz. Qazir aımaqtardaǵy jumysty kúsheıtip, materıaldy-tehnıkalyq bazasyn jetildirýdemiz. Ortalyq apparat shyǵyndaryn qysqartý esebinen fılıal qyzmetkerleriniń jalaqysyn 15%-ǵa kóbeıttik.
Kadr sapasyna aıryqsha nazar aýdaryp, naǵyz kásibı mamandy irikteýge kúsh salyp jatyrmyz. Onyń biliktiligin jetildiremiz. Iaǵnı partıa bilimdi de beıimdi, myqty da myǵym mamanǵa «áleýmettik saty» bolýǵa tıis. Partıa janynda saıası menedjment mektebi bar. Búgingi tańda partıanyń 200 myńnan astam múshesin qamtıtyn bastaýysh partıa uıymdarynyń 400-den asa ókili biliktilik dárisin aldy.
Atqarylǵan aýqymdy ári mańyzdy jumysymyzdyń biregeıi retinde Elbasy, partıamyzdyń lıderi N.Á.Nazarbaevtyń tapsyrmasymen partıanyń jańa saıası Doktrınasynyń daıyndalǵanyn aıtqan abzal.
Jas qazaq: Partıa bılik pen halyq arasyndaǵa kópir nemese dáneker bolyp tabylady. Ashyǵyn aıtý kerek, keıbir ákimderdiń, qaısybir basshylardyń ózderin sol aýmaqtyń jalǵyz qojaıyny retinde ustaıtyny, zańdy belden basatyny jasyryn emes. Muny dáleldeıtin derekter de jetkilikti. Osy turǵydan alǵanda, partıanyń baqylaý komısıasynyń ókilettiligi jetkilikti deńgeıde dep esepteısiz be?
B.Baıbek: Óte oryndy suraq. Biz elmen etene jaqyn aralasyp, qoǵamdyq qabyldaý bólmeleri, «partıa bastaýysh uıymdary» arqyly jurtshylyqtyń tynys-tirshiliginen árdaıym habardarmyz. Ári halyqtyń bul turǵyda senimi artyp keledi dep tolyq aıtýǵa bolady. Aıtalyq, elimiz boıynsha jumys isteıtin 300-den asa qoǵamdyq qabyldaýǵa kelgen aryz-shaǵymdardyń sany eki esege jýyq ulǵaıǵan.
Májilis pen barlyq máslıhattardaǵy bizdiń fraksıa depýtattarynyń, partıalyq baqylaý beketi, sybaılas jemqorlyq jónindegi keńes qyzmetiniń mańyzdylyǵy ósedi. Bul degenińiz – memlekettik qyzmetkerdiń halyqpen etene jaqyn sóılesip, jyly qabyldap, «ákesinen qalǵan oryn» retinde qaramaı, buqaraǵa qyzmet etý dep qabyldaýy úshin jasalyp jatqan dúnıeler.
Partıa – úlken ári kúrdeli mehanızm. Onyń fraksıalarda depýtattary, ókiletti organdarda, saıası keńes, búro músheleri bar. Árbir múshesiniń óz oı-pikiri, kózqarasy bar. Olardyń bári bir-birin baqylap, jarıalylyq, esep berý qaǵıdasy negizinde jumys isteý kerek. Sol sebepti, biz tazalyqty, ashyqtyq pen esep berýdi, jaýapkershilik pen talap qoıýdy aldymen ózimizden bastaımyz. Naqty málimet keltirsek, bıyldyń ózinde sybaılas jemqorlyq sanatyndaǵy is-áreketi úshin partıa qatarynan shyǵarylǵandar sany 4 esege ósip, 200-den astam músheni qurady. Olardyń qatarynda Aqmola, Jambyl, Qostanaı, Mańǵystaý, Ońtústik Qazaqstan oblystaryndaǵy burynǵy oblys, qala ákimderi men ákim orynbasarlary da bar. Dál osylaı múshelik tólemaqyny tólemegeni úshin de partıa músheleriniń 1 paıyzǵa jýyǵy, ıaǵnı 12 myńdaı adam jyl saıyn partıadan shyǵarylady.
Buǵan qosa, qazirgi zaman talabyna saı, qalaǵan janǵa qoljetimdi «Elektrondy partıa» júıesin engizý isin aıaqtap kelemiz. Ol árbir aımaqtardaǵy aryz-shaǵymnyń barynsha ońtaıly qaralyp, tıimdi sheshilýi úshin jasalyp otyr. Árbir óńirden kelip túsken kez kelgen aryz, meıli ol partıanyń belsendi múshesiniń ústinen túsken nemese belgili bir qıyn áleýmettik jaǵdaıǵa qatysty bolsyn, osy ortalyqtan kórinip, óńirlerdegi ahýal, qaýip-qaterdi anyqtaýǵa múmkindik beredi. Júıe, sondaı-aq jergilikti jerde sheshimin tappaǵan máseleni respýblıka kóleminde túbegeıli qarastyrýǵa septigin tıgizedi.
Jas qazaq: Jemqorlyq qoǵamnyń ózegine túsken jegiqurtqa aınaldy. Ásirese, qazyna qarjysyn talan-tarajǵa salý, paraqorlyq tyıylmaı tur. Ras, partıa janyndaǵy Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres qoǵamdyq keńesi talaı bylyqtyń betin ashty. Jemqorlyqty joıý úshin aldaǵy ýaqytta qandaı is-áreketke júginbekshisizder. Ózge elderdegi partıalardyń bul istegi tájirıbesi eskerile me?
B.Baıbek: Árıne, eskerildi. Sybaılas jemqorlyqpen kúresý tek memlekettiń, partıanyń ǵana enshisinde emes, ol barsha halyqtyń mindeti. Jemqorlyq ádette eki adamnyń qarym-qatynasyna kep tireledi. Iaǵnı bireýi para alady, ekinshisi aqsha beredi. Qarapaıym mysal. Júrgizýshi kýáligin alǵysy keletinder nemese sesıa tapsyratyn stýdent emtıhanǵa daıyndalǵannan góri aqshany jınaýdy jón kóredi. Ne bolmasa, polısıa qyzmetkeri jol erejesi buzylǵan soń baryp, júrgizýshini toqtatyp jatady. Iaǵnı aldyn almaıdy. Mundaı mysaldardy kóptep keltirýge bolady. Sondyqtan, negizgi másele - halyqtyń arasynda jemqorlyqqa qarsy mentalıtetti qalyptastyrý qajet. Ekinshiden, úgit pen nasıhatty kúsheıtip, túsindirý qajet. Jastar sapaly bilim alyp, bilikti maman bolýy úshin jaqsy oqýy tıis. Aqshaǵa satyp alǵan bilimmen uzaqqa bara almaısyń. Bálkim, aǵań, kókeń kómekteser. Biraq biliksiz maman bir jerde uzaq turaqtamaıdy. Sebebi zaman ózgerip, talap kúsheıip keledi.
«Nur Otan» janyndaǵy jemqorlyqpen kúres jónindegi respýblıkalyq qoǵamdyq keńes jumysynyń nátıjesinde sybaılas jemqorlyq derekteri ashyq, jarıaly túrde qaralyp, halyqtyń jan-jaqty talqysyna tústi. Qazirgi tańda, partıanyń Parlamenttegi fraksıasy depýtattary osy keleli de kúrdeli máseleni júıeli túrde jańa deńgeıde sheshýi úshin «Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl týraly» Zań jobasyn ázirledi.
Sonymen birge partıa qatarynyń taza bolýy men partıa ishindegi tártiptiń saqtalýy – partıa organdary qyzmetiniń mańyzdy baǵyttarynyń biri retinde basa nazar aýdaryp jatyrmyz. Eger osyǵan sáıkes kelmese, qandaı da qyzmette bolsyn, partıadan shyǵarylatyn bolady.
Jas qazaq: Osydan birneshe jyl buryn ózińizge «Til janashyry» nomınasıasynyń berilýi sondyqtan bolar? «Bolashaq» qaýymdastyǵynyń tóraǵasy retinde bastama kóterip, osy jobalardy júzege asyrǵandyǵyńyz úshin be?
B.Baıbek: Iá, dál solaı. Tuńǵysh ret Elbasy saıasatynyń, memleketimizdi syrt eldiń tanyp, bizdiń el bolyp, abyroıymyzdyń asqaqtaýynyń arqasynda Gollıvýd bizdi tanydy. Dúnıejúzi boıynsha 7 myńnan asa til bar. Alaıda Gollıvýdtyń eń tanymal fılmderi aýdarylǵan nebári 7 tildiń qataryna qazir qazaq tili qosyldy. Sol arqyly, ana tilimizdi shetelge tanytyp, qazaq tilin bilmeıtinderdiń kókjıegin keńeıtip jatyrmyz.
Sonymen qatar búginde «Nur Otan» partıasy atynan «Batyrlar» atty qazaq halqynyń aty ańyzǵa aınalǵan qaısar batyrlary týraly anımasıalyq mýltserıal shyǵarýǵa partıa tarapynan qoldaý kórsetip jatyrmyz. Búginde tek tilimiz ǵana emes, ulttyq sport túrlerin damytyp, tól mádenıetimizdi jańǵyrtýǵa partıa tarapynan den qoıyldy.
Mysal retinde qazir elimizdiń aýyl-aımaqtarynyń barlyǵyna tegis tanymal bolǵan «Qazaqstan Barysy» jobasyn keltire ketýge bolady. Sonymen qatar osy keshe ǵana halyqaralyq deńgeıde tuńǵysh ret uıymdastyrylǵan Kókpardan I ashyq Azıa chempıonatyn atar edim. Búrkitshiler arasynda da tartysty oıyn ótkizý josparlanǵan.
Aıtys dese ishken asyn jerge qoıatyn barsha qazaq halqy úshin basty jaqsy jańalyǵymyz jaqynda, partıa sezi qarsańynda dúbirli aıtystyń ótetindigi. Onda tek aıtys qana emes, termeshiler, jazba aqyndar qatysyp ónerlerin ortaǵa salady.
Osy jumystardyń barlyǵy Doktrınada atalǵan otbasynyń berekeli bolýy, el yntymaǵy, dástúrdiń sabaqtastyǵy negizinde jasalyp otyr. Demek, «Nur Otan» halyqtyń partıasy bolǵandyqtan el múddesin qoldap, ulttyq qundylyqtardy qorǵaıdy.
Jas qazaq: Áńgimeńizge rahmet!
Suhbattasqan, Sraıyl Smaıyl
Pikir qaldyrý