Bilim jáne ǵylym mınıstri Asqat Aımaǵambetov bıylǵy ulttyq biryńǵaı testileýdiń qorytyndysyn jarıalady. Bul týraly ol áleýmettik jelidegi paraqshasynda jazdy.
– Bıylǵy Ulttyq biryńǵaı testileý erekshe boldy. Bastysy, ashyqtyq pen ádildikti barynsha qamtamasyz etýge tyrystyq. Memlekettik bilim granttaryn taǵaıyndaý konkýrsy aıaqtaldy, endi qorytyndy jasaýǵa bolady. Ótken jyly akademıalyq adaldyqty qamtamasyz etý úshin erejelerdi qatańdatý týraly sheshim qabyldadyq. Osylaısha, qoldanyp úlgerse de, úlgermese de tyıym salynǵan zattarmen testileýge kirgen talapkerlerdiń nátıjelerin joıý týraly jańa normalar paıda boldy. Tipti, bul zattardy alyp kirýge áreket etkender emtıhanǵa jiberilmeıtin boldy. Buryn metal izdegish quraldar arqyly tekserý kezinde telefon tabylsa, alyp qalatyn edik, biraq talapker testileýge qatysa beretin. Mundaı ereje buzýshylar sany elimiz boıynsha 100-150 myńnan asatyn. Eger emtıhan kezinde telefonmen ustalyp qalsa, komısıaǵa ony qoldanyp úlgergenin dáleldeýi kerek edi, – deıdi ol.
Onyń aıtýynsha, bul jaǵdaı UBT-ny ótkizý rásimine degen senimsizdikke ákep soqtyrǵan.
– Jańa erejelerdi qurastyrǵanda barlyq máseleni eskerdik. Nátıjesinde, tyıym salynǵan zattardy emtıhanǵa kirgizýge áreket etetinder sany 70 esege azaıdy, 2019 jyly 128 myńnan astam telefon tabylsa, 2020 jyly olardyń sany 2500ge jýyq boldy. Alaıda emıhan qorytyndysyn joıý faktisi 100 esege kóbeıdi: 2019 jyly 128 telefon alyp kirý faktisi oryn alyp, 24 talapkerdiń ǵana UBT nátıjeleri joıylsa, al 2020 jyly tyıym salynǵan zattar tabylǵan barlyq 2500 adamǵa qatań shara qoldanyldy. Iá, UBT-nyń ortasha upaıy tómendedi, paıyzdyq mólsherde shekti bal jınaǵan talapkerlerdiń sany edáýir azaıdy. Bul – testileýdiń ádil ótýi úshin jasalǵan qadam. Bıyl UBT ótkizý erejelerin buzǵany nemese jumysty nashar uıymdastyrǵany úshin 20-dan astam KOMISIA músheleri men basshylary jazalandy. Kún saıyn UBT pýnkterindegi komısıalardyń quramyna ózgertýler engizýge, mindetine nemquraıly qaraǵan áriptesterimizdi aýystyrýǵa nemese bul jumystan shettetýge týra keldi. Buǵan qosa, birneshe pýnkte jappaı buzýshylyqtardyń ashyq jáne óreskel túrde oryn alýyna baılanysty testileýdi múldem toqtatýǵa jáne basqa kúnderge aýystyrýǵa májbúr boldyq, – dedi mınıstr.
Ol mundaı jaǵdaı Shyǵys Qazaqstan men Túrkistan oblystarynda kezdeskenin de atap ótti.
– Bilim jáne ǵylym salasyndaǵy sapany qamtamasyz etý komıteti men arnaıy monıtorıńtik toptaǵy áriptesterimizdiń belsendiligi men birlesken kúsh-jigerimizdiń arqasynda qajetti tártipti qamtamasyz ete aldyq. Mundaı sheshimderdi qabyldaý ońaı emes. Talapkerlerdiń áli bala ekenin túsinemiz, dese de talapkerlerdi erejeni saqtaýǵa, óz kúshine ǵana senýge úıretý - mańyzdy. Bıylǵy nátıjeler zor senim uıalatady, kelesi jyly bul jaǵdaı múldem basqasha bolatynyna senimdimin. Áriptesterimizben testileýdi ótkizý rásimin jetildirý kerek degen qorytyndyǵa keldik.
Sıfrlandyrý dáýirinde komısıa quramynda birneshe myń adamnyń bolýyn qamtamasyz etý úshin 1,5 mıllıard teńge jumsaýǵa jol berilmeýi kerek, onyń ústine bunyń nátıjesi – tıimsiz. Sondyqtan bul rásim zamanaýı proktorıng pen beınebaqylaý júıesi qamtamasyz etilgen elektrondy formatqa ótedi. Suraqtardyń mazmuny áli de kóńilimizden shyqpaıdy. Sońǵy birneshe jylda testileý suraqtarynyń bazasyn jańartý boıynsha jumys júrgizilgendigine qaramastan, suraqtardyń basym bóligi áli de qajetsiz faktilerdi jattap, este saqtaýǵa baǵyttalǵan.
Sodan keıin birinshi orynǵa synı oılaý men fýnksıonaldyq saýattylyqty qoımasa, jattandy aqparatty avtomatty túrde aıtý arqyly oqý prosesiniń mańyzdylyǵy joǵalady.
Fýnksıonaldyq saýattylyqqa mán berý jáne bilimdi ómirde qoldanatyn kez keldi. Endi, aldymyzda testiń bazasyn SAT, PISA sekildi testerdiń úlgisi boıynsha tolyq jańartý máselesi tur. Bul múldem basqa sıpattaǵy tapsyrmalar, ıaǵnı teste jattap alýǵa, kóshirýge múmkindik bermeıtin suraqtar bolýy kerek.
UBT-ny mekteptegi qorytyndy emtıhanǵa jáne joǵary oqý ornyna túsý emtıhanyna bólgennen keıin qajetti quzyrettilikterdi baǵalaý tásilderin ózgertý boıynsha da múmkindik týdy. Sebebi UBT mektepte alǵan bilimin baǵalaý emes, joǵary oqý ornyna túserde ózi tańdaǵan mamandyǵy boıynsha bilim alýǵa degen daıyndyǵyn baǵalaý.
Saýatty, ári túsinikti suraqtar.
Bul – aldaǵy ýaqytta atqaratyn óte aýqymdy ári mańyzdy jumys. Atalǵan sharanyń barlyǵy aldyn ala ǵylymı derekterdiń negizinde sarapshylar men pedagogterdiń talqylaýy arqyly qabyldanatyny sózsiz. Sodan keıin ǵana naqty sheshim qabyldanady, – dep atap ótti Aımaǵambetov.
Pikir qaldyrý