Jer uıyǵy Jetisýdyń eń bir keremet aımaǵynyń biri –  tabıǵattyń barlyq beldeýleri toǵysqan, asqar taýlary aıdyn kólderimen astasqan, elimizdi alyp Qytaı eli arqyly álemniń basqa memleketterimen ekonomıkalyq turǵyda baılanystyratyn halyqaralyq temirjol ótkeli men avtokólik dańǵyly ótetin   Alakól aýdany. Órkendi óńirde sońǵy jyldary úlken sharýalar atqarylýda. Memlekettik shekara syzyǵynda ornalasqan shalǵaıdaǵy eldi meken – Dostyq temirjol stansasy da kórkeıip, kóriktenip keledi. Aýyl sharýashylyǵy, onyń ishinde ósimdik jáne balyq sharýashylyǵy qarqyndy damyp otyr. Ekonomıkanyń tiregi – týrızmniń qanaty qataıyp, keregesi keńı tústi. Aýdannyń Úıgentas óńirinde týǵan jerge tý tikken kásipkerler jerlesterin jumyspen qamtyp, asyl tuqymdy mal sharýashylyǵynyń mańyzyn arttyrýda. Aıta bersek, jetistik jeterlik. Osyǵan oraı, endigi sózdiń kezegin, sońǵy birneshe jyl boıy aýdandy biliktilikpen basqaryp otyrǵan Alakól aýdanynyń ákimi Álibek JAQANBAEVQA berelik.  
Memleket basshysynyń «Nurly jol – bolashaqqa bastar jol» atty Joldaýynda elimizdegi jol qurylysy men sapasyna basa nazar aýdarylyp, úlken kóńil bólindi. Elbasy júktegen tapsyrmalardy bas­shylyqqa ala otyryp, oblysymyzdy elimizdiń birneshe aımaǵymen, kórshiles jatqan Reseı, Qytaı memleketteriniń shekaralyq óńirlerimen jalǵastyratyn kúre joldyń jaǵdaıyna basa nazar aýdaryp, kóńil bólýdemiz.  
 «Jol túzelmeı, jón túzelmeıdi» degen ǵoı dana babalarymyz. Keıingi jyldary Alakól aýdanyna qarasty oblystyq jáne jergilikti mańyzy bar joldardy aǵymdaǵy jóndeý jumystaryna bólingen qarjy eselep artyp, nátıjesinde birqatar jumystar atqaryldy. Bul rette sonyń bárin tizip shyqpaı-aq, avtokólik joly ekonomıka damýynyń basty tiregi bol­ǵandyqtan, jyl saıyn aýdan joldaryn jóndeýge qyrýar qarjy bólinip, jospardaǵydaı ıgerilýde ekenine toqtalaıyq. Onyń ishinde orta jáne aǵym-daǵy jóndeý jumystary bar. Aǵymdaǵy jyly aýdandaǵy joldarǵa 219,8 mln teńgege aǵymdy jóndeý, 80 mln teńgege ortasha  jóndeý jáne 4 kópirdi aǵymdaǵy jóndeýge 14,0 mln teńge qarajat qarastyrylyp, jumystar jos-parǵa sáıkes júzege asyrylýda.
Degenmen, aýdan ortalyǵy Úsharaldy shekara syzyǵyndaǵy Dostyq kentimen jalǵastyratyn kúre joldyń jaǵdaıy syn kótermeıdi, kóp bóligi kúrdeli jóndeýdi qajet etedi. Úsharal-Dostyq joly res­pýblıkalyq mańyzy bar trassalardyń sanatyna kiretindikten, ony oblys nemese aýdandyq búdjettiń esebimen taqtaıdaı etip jasap, el ıgiligine berý múmkin emes. Oǵan jergilikti búdjettiń shamasy da jetpeıdi. Sondyqtan biraz jyldan beri bul másele respýblıka kóleminde  kóterilýde. Qalaı bolǵanda da, aldaǵy kúnnen úmitimiz mol. Halyqaralyq qatynasta alatyn orny salmaqty joldyń jaǵdaıy  «Nurly jol» strategıasy arqyly sheshimin tabatyn­dyǵyna senim mol. 
Árıne, jol jóndelse, kósh túzeledi. Ekonomıkanyń basqa da salalary órkendeıdi. Qazirgi tańda elimiz boıynsha búginginiń berekesin tasytar, bolashaqtyń tabysyn arttyrar kóptegen memlekettik baǵdarlama, serpindi joba  júzege asyrylyp, áleýmettiń áleýetin jaq­sartýdyń negizgi tirekterine aınaldy. Solardyń kóshiniń basynda turǵan údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damý baǵdarlamasynyń arqasynda Almaty oblysynda irgeli ister oryndalyp, el ıgiligin nyǵaıtatyn jobalardyń al­ǵashqylary óziniń jemisin bere bastady. Shalǵaıdaǵy Alakól aýdanynda da birqatar jobalar ómirden óz ornyn tapty. Qazirgi kezde bizde ózimizge qajetti qurylys materıaldaryn shyǵaratyn, Alakóldegi aýyl sharýashylyǵy ónimderin aýdan aýmaǵynda tereńdete óńdep, daıyn ónim kúıine jetkizetin kásiporyndar jumys isteıdi. Osydan biraz buryn aımaqqa arnaıy at basyn burǵan oblys ákimi Amandyq Ǵabbasuly da shekaraly óńirdiń shyraıyn keltiretin jumystarǵa oń baǵasyn berdi. Búgingi barymyzǵa táýba deı otyryp, erteńgi kúnimizdi de este ustaımyz. Taıaý jyldarǵa arnaıy josparlap otyrǵan birneshe joba bar.    
Aýdanymyzda ekonomıkanyń barlyq salasyn damytýdyń tamasha múmkindikteri jeterlik. Asqar taýlary men aıdyn kólderi, tamasha tabıǵaty arqyly álemge tanymal Alakól aýdanynyń jetistikterin eseleı túser kúnder áli aldymyzda. Ol úshin júıeli jospar, eseli eńbek kerek.
Jalpy Alakólde ınvestorlardyń nazaryn aýdaratyn baılyq ta, baǵaly jer de barshylyq. Sondyqtan bolar iri korporasıalar aýdannan ózderiniń ókildikterin ashyp, kásipkerliktiń irgetasyn nyǵaıtýda básekeli túrde áreket etýde.  Nátıjesinde, jergilikti búdjetke túsetin túsimniń kólemi artty. Kásipkerler atqarýshy organdarmen birlese otyryp túrli qaıyrymdylyq sharalaryn da júzege asyra bastady. Eger qolda eshteńe joq bolsa, qoldaý men qaıyrymdylyq jasaý da ońaıǵa soqpasy anyq. Basqany aıtpaǵanda, aýdannan shyqqan beldi bıznesmenderdiń arqasynda qurylǵan «Bilim» qory jumysynyń nátıjesin maqtanyshpen aıtýǵa bolady. Alakóldik oqýshylar sońǵy jyldary oblysta aldan kórinip júrse, munda jergilikti kásipkerlerdiń de ózindik úlesi bar. Sport salasyndaǵy jetistigimiz de maqtanarlyqtaı. Úlken qalalardaǵydaı sport saraıymyz bar. Úıgentas óńirindegi Jylandy aýylynda kásipker Baýyrjan Ospanov ashqan sport kesheni de qalalardaǵydan kem emes. Osydan braz buryn atalǵan bıznesmen azamatymyz Lepsi aýylynda sport mektebin ashty. Jylandy aýylynan shyqqan kásipker jigitterdiń biri Eljan Abdrahmanovtyń da jurt kóńilinen shyǵyp otyrǵan tirligi kóńil qýantady.  Osynyń bári alakól­dikterdiń erteńgi kúnge degen senimin arttyrary sózsiz.
Joǵaryda aıtyp ketkenimdeı, údemeli ındýstrıaldy-ınnovasıalyq damý baǵdarlamasy aıasynda aýdanda birshama jobalar júzege asty.  2010 jyldyń naýryz aıynda osy memlekettik baǵdarlama qabyl­danǵan kezde el ekonomıkasyna úlken serpilis ákeletini týraly jasalǵan boljam búginde shyndyqqa aınaldy.  Sol kezden beri ár jarty jyl saıyn baǵdarlamanyń aralyq qorytyndysy shyǵarylyp, odan bólek, jeltoqsan aıynda jyldyq nátıjesi boıynsha esep beriledi. Bir baıqaǵanymyz, osy turǵyda oblys aýmaǵynda kóptegen jańalyq pen jetistik oryn aldy. Atalǵan qujatta aıtylǵan barlyq maqsat-mejelerge jetýimiz jolynda belgilengen maqsattar: birinshisi – bilikti kadrlar daıarlaý, ekinshisi – ınfraqurylym salý, úshinshisi – qarjy bólýdi retteý mindetteri birtindep oryndalýda. 
Alakól aýdanynda da biraz jumystyń basy qaıyryldy. Aıtalyq, Dostyq kentinde munaı ónimderin óńdeıtin «Dostyq Refaınerı» seriktestigi 2010 jyldyń qazan aıynda iske qosylyp, 2011 jyly tolyq qýattylyǵyna shyǵyp, 517 myń tonna munaı óńdedi. Memlekettik baǵdarlamanyń nátıjesinde jumysqa kirisken  kásiporyn 100 adamdy jumyspen qamtyp, olardyń otbasy músheleriniń turmysyn túzeýge, alańsyz tirlik etýine múmkindik berdi. Bıyl ózindik quny 1mlrd 41mln teńgeni quraıtyn, turǵyndardy 50 turaqty jumys ornymen qamtamasyz etetin «Selbesý Agro» seriktestiginiń tamshylatyp sýarý quraldaryn shyǵaratyn zaýyty óńirlik ındýstrıalandyrý kartasyna usynylyp, qurylys jumystary júr-gizilýde. Oıǵa alǵandar oryndalsa,  kelesi jyly iske qosylmaq.
Sondaı-aq aýdanda bolashaǵy zor ınvestısıalyq jobalardy júzege asyrý maqsaty men týrızmdi klasterlik turǵyda  damytý úshin áleýetti ınvestorlardy tartý boıynsha jumys júrgizilýde. Sol qatarda jeke kásipker E. Abdrahmanovtyń «Akvamarın rezord» JSHS demalys orny jobasy, aýdan ekonomıkasynyń damýyna úles qosyp jatqan asfált shyǵaratyn zaýyty, «DostyqGazTermınal» JSHS-niń gaz toltyrý pýnkti, «Agrımer Avto» JSHS dándi daqyldardy qabyldaý, tıeý, saqtaý syndy jobalar bar. Aldaǵy ýaqytta «Jetisý Gıdro» seriktestigi Tentek ózeninde turǵyzylatyn, qýattylyǵy 50 Mvt. bola­tyn «Tóńkeris-1» sý elektr stansasynyń qurylysyn bastady. Atalǵan joba iske asqanda aýdannyń elektr energıasyna suranysy tolyq qamtylady jáne 36 turaqty jumys orny ashylady. Sonymen qatar «Tentek» seriktestiginiń geologıalyq zertteý jumystarynyń nátıjesinde 5 kenishte marganes keniniń qory anyqtaldy.  Aldyn ala boljamdar boıynsha atalǵan kenishterdegi marganes keniniń jalpy qory 80 mln tonnany quraıdy. Qazirgi tańda osy jobalar boıynsha ınvestorlardy tartýdy oılastyrýdamyz.  Joba iske asqan jaǵdaıda jylyna 100 myń tonnaǵa deıin (metaldyq marganes) ónim óndirilip, 800 turaqty jumys orny ashylady.
Investısıa tartý – el damýynyń kepili. Byltyr tamyzda oblystyń damý barysyn kózben kórý maqsatynda jumys saparymen óńirge kelgen Elbasy Nursultan Nazarbaev Jetisýdaǵy taýsylmas tabys kóziniń biri bola alatyn tamasha  tabıǵattyń paıdaǵa aspaı jatqanyn kórip, Alakóldi damytýdyń bıznes josparyn jasaý týraly arnaıy tapsyrma bergen edi.  Sodan bergi kezeńde osy baǵytta birqatar jumystar júzege asyryldy. Eger álemdik tájirıbege súıensek, týrızmdi qarqyndy damytýmen aınalysatyn memleketter óz azamattary men sheteldik týrıserdi sapaly týrısik qyzmet kórsetýmen qamtamasyz ete otyryp, ulttyq josparlar men baǵdarla-malardy júzege asyrýǵa qomaqty búdjettik qarjy bóledi.
Nesin jasyraıyq, ólkemizdegi demalys oryndaryna keletin týrıserdiń basym bóligin sheteldik qonaqtar quraıdy. Alaıda, osy shetel azamattaryn tirkeý barysynda túıindi máseleler oryn alady. Qazir óz betimen kelgen sheteldik týrıserdi tirkeıtin arnaýly mekeme bolmaǵandyqtan, olar munda uzaq ýaqytqa tura almaıdy. Bul másele de qazaqstandyq týrızmdi damytýǵa qolbaılaý bolyp tur. 
Sheteldikterdiń bizge kelgeni durys shyǵar. Biraq bizdiń azamattar osyndaı tabıǵat turǵanda, shetel asyp ketetini ókinishti. Mamandardyń aıtýynsha, týǵan elde tynyǵý arzanǵa túsedi jáne qyzmet kórsetý sapasy da esh jerden kem emes. Alaıda, bizde kórkemdigine kóz toımaıtyn oryndar kóp bolǵanymen, ony el ıgiligine asyryp, týrızmdi damytý kenjelep tur. Elimizdegi demalys oryndarynyń ınfraqurylymyn damytýǵa Úkimet tara-pynan qoldaý bolyp, bizdiń demalys nysandarynda sheteldegideı jaǵdaı jasalsa, nur ústine nur bolar edi. Bul turǵyda alakóldikterdiń múmkindigi asa zor ekendigin eshkim joqqa shyǵara almaıdy. 
– Ómir bir ornynda turmaıdy. «Keshegi kúnnen alys joq, erteńgi kúnnen jaqyn joq» degendeı, ótkenge oı júgirte otyryp, aldaǵy kúnderde atqarylar isterdi únemi jadyda ustaýǵa tyrysamyz. Sonda oıǵa keletini – aldymyzda kútip turǵan jumystardyń áli aýqymdy ekeni jáne ýaqyt talabynyń alǵa jyljyǵan jyldar­men birge ózektenip, ótkirlene túskeni. Meni qýantatyny – qazaqtyń altyn kindigi aýyldy jerlerdiń sońǵy jyldary qaıta túleı bastaǵany. Halyq sany turaqtap qana qoımaı, ósý ústinde. Kezinde nápaqa izdep qalalarǵa, basqa aımaqtarǵa ketken isker azamattar týǵan ólkege qaıta oralýda. Aýyldarynyń tirligin ońaltyp, jurtynyń jaǵdaıyn túzeýge kóńil bóletinder kóbeıdi. Kez kelgen elde shekaraly aımaqta  turýdyń ózindik ereksheligi men jaýapkershiligi bar. Muny bizder bala kezimizden sezinip óstik. Qazirgi jastar da muny jaqsy biledi. Shekaraly aımaqtyń shyraıyn keltirip, syrtqa ses bola alatyn azamattar ósip kele jatqanyna senemin, – deıdi Alakól aýdanynyń ákimi Álibek Áskerbekuly.  

Derekkóz: Aıqyn-aqparat