Májilis depýtattary AMANAT fraksıasynan Almaty oblysynyń búdjetin qalpyna keltirý úshin qosymsha qarajat bólýdi usynady.

Almaty oblysynyń búdjet qarajatynyń problemalaryn Janarbek Áshimjanov bastaǵan AMANAT fraksıasynyń depýtattary kóterdi.

Májilismender Premer-Mınıstr Oljas Bektenovke bergen suraýynda Almaty oblysy respýblıka óńirleri arasynda halyq sany boıynsha Túrkistannan keıin ekinshi orynda turǵanyn atap ótti. Bul rette olar Almaty oblysynyń jergilikti búdjetiniń ortalyqqa tómen dotasıalyq táýeldiligine nazar aýdardy.

«2023 jyly sýbvensıa mólsheri 29% - ılı nemese 185 mıllıard teńgeni qurady, ıaǵnı shyǵystardyń 71% - y óńirdiń óz kiristeri esebinen qarjylandyrylady. Al Túrkistan oblysynda Ortalyq búdjetke táýeldilik 976,7 mlrd teńgeni (86,9%), menshikti kirister – 147,5 mlrd teńgeni (13,1%) quraıdy. Bul búdjet shyǵystarynyń turaqtylyǵyn aqtaıtyn naqty faktiler», - dedi Janarbek Áshimjanov.

Depýtat ótken jyly Almaty oblysynyń QazUÝ-da 45 mlrd teńge somasyna salyq alynbaǵanyn atap ótti.

«Ózderińiz biletindeı, Almaty oblysynda negizgi tabys kózi eki júıe quraýshy kompanıanyń temeki ónimine aksızderden túsetin kirister bolyp tabylady (jalpy tabystyń 45,6% úlesi). Olar Qazaqstan men taıaý shet elderdiń búkil naryǵyn qamtamasyz etedi. Tıisinshe, kez kelgen qolaısyz fors-majorlyq jaǵdaılar oblystyq búdjetti qarjylandyrýǵa eleýli teris áser etedi. Osylaısha, ishki naryqta ónimdi ótkizý kóleminiń tómendeýine baılanysty tabys tapshylyǵy 27 mıllıard teńgeni quraıdy. Munyń sebebi kontrafaktilik ónimderdiń kóp bolýy jáne temeki shegýshilerdiń elektrondyq temekige aýysýy bolyp tabylady», – dep tolyqtyrdy májilismen.

Almaty oblysy ákimdiginiń birneshe saýaldary boıynsha jáne ekonomıka jáne qarjy Mınıstrliginiń qorytyndylary negizinde 2023 jylǵy jeltoqsanda óńirge úkimettik rezervten 28 mlrd teńge bólindi.

«1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha 17 mıllıard teńge somasyndaǵy búdjettik mindettemeler tólenbeı qaldy. Óńirdegi turaqty jaǵdaıdy saqtaý maqsatynda aǵymdaǵy jyldyń josparly qarajaty esebinen ótken jylǵy bereshekti óteý týraly, onyń ishinde qabyldanǵan mindettemelerdi óteý jáne azamattyq-quqyqtyq mámileler boıynsha erekshelikterden qarajatty aýdarý týraly sheshim qabyldandy. Endi bul shyǵyndardy osy jyldyń sáýir-mamyr aılarynda óteý qajet», – dep túsindirdi depýtat.

Ol Almaty oblysynda jergilikti salyqtardy oryndamaýdyń obektıvti jaǵdaılary búdjettiń aǵymdaǵy úsh jylynyń kelesi eki jylynda da qısyndy túrde saqtalatynyn atap ótti. Aldyn ala esepteýler boıynsha aǵymdaǵy jylǵa boljam jasaýǵa jumsalatyn shyǵyndar shamamen 40 mıllıard teńgeni quraıdy.

«Aıta ketý kerek, jalpy búdjet áleýmettik baǵdarlanǵan, ıaǵnı jergilikti búdjettiń jalpy somasynyń 64,2% - y (438,6 mlrd teńge) áleýmettik salaǵa baǵyttalǵan. Bul rette 2024 jyly Memleket Basshysy qoıǵan mindetterdi jáne óńirdi damytý baǵdarlamasynda kózdelgen is-sharalardy sheshý úshin áleýmettik salanyń aǵymdaǵy shyǵystaryna 42 mlrd teńge mólsherinde qarjy tapshylyǵy bar. Budan basqa, Prezıdent Jarlyǵyn oryndaý maqsatynda Qonaev qalasyna kóshýge baılanysty oblys ortalyǵy men aglomerasıany damytýdyń keshendi josparlaryn iske asyrý boıynsha úlken jumys kútilýde. Oǵan ınjenerlik, energetıkalyq, áleýmettik, jol jáne ákimshilik nysandardy salý qyzmeti kiredi», - dedi Áshimjanov.

«Depýtattar óńirdegi aǵymdaǵy jaǵdaıǵa nazar aýdarýdy jáne 2023 jyly ótpeli qaryzdardy óteýge baǵyttalǵan bıylǵy qarajatty (16,7 mlrd.) qalpyna keltirýge járdemdesýdi suraıdy.

Budan basqa, respýblıkalyq búdjetti naqtylaý kezinde jergilikti turǵyndardyń 2024-2025 jyldarǵa arnalǵan kiristeri boljamdarynyń oryndalmaýyn eskerý, sondaı – aq oblystyq búdjet balansyna nysanaly transfertter bólý qajet», - dep qorytyndylady májilismen.