Guccifer 2.0 پسيەۆدونيمىنىڭ استارىندا كىم جاسىرىنىپ وتىر؟ امەريكانىڭ بارلاۋدىڭ پايىمداۋىنشا اتالمىش اتاۋدى جامىلعان حاكەر اقش پرەزيدەنتتىك سايلاۋىندا كيبەر شابۋىل جاساعانداردىڭ ءبىرى.

ەكى اي بويى ءوزى تۋرالى ەشقانداي اقپار بەرمەگەن حاكەر رەسەيگە ەشقانداي قاتىسى جوق ەكەنىن ايتۋ ءۇشىن قايتا عالامتوردا پايدا بولعان.

دونالد ترامپتىڭ جەڭىسىنەن كەيىن بي-بي-سي ءجۋرناليستى مارك ۋەندلينگ Guccifer 2.0 مەن عالامتور ارقىلى بايلانىسقان. الەمدەگى ەڭ اتاقتى حاكەرلەرمەن سويلەسۋ وڭاي ەكەن. ول ءۇشىن «تۆيتتەردە» جازساڭ جەتكىلىكتى.

2016 جىلدىڭ جازىندا Guccifer 2.0 اقش دەموكراتيالىق پارتياسىنان ۇرلانعان قۇجاتتاردى WikiLeaks سايتىنا بەرگەن. وسىدان كەيىن Guccifer 2.0 اتىن جامىلعان ادام قۇجاتتاردىڭ جارتىسىن رۋمىندىق Guccifer اتتى حاكەردەن العانىنا قاراماستان ونى رەسەيمەن بايلانىسى بار دەگەن كۇدىك تۋعىزعان. رۋمىندىق حاكەر امەريكاندىق جانە رۋمىندىق شەنەۋنىكتەردىڭ پوشتالارىن بۇزعانى ءۇشىن تەمىر تورعا توعىتىلدى.

Guccifer 2.0 جاريالاعان قۇجاتتار رۋمىن تىلىندە ەمەس، ورىسشا جازىلعان. ساراپشىلار حاكەردىڭ رەسەيلىك سەرۆەردى قولدانعانىن جانە كيبەر قاۋىپسىزدىگى سالاسىنداعى بىرنەشە مامان  ۇرلانعان قۇجاتتى رەيسەيلىك بارلاۋ توبى العانىن انىقتاعان.  جۋرناليست لورەنسو فرانچەسكي-بيككەراي بۇزۋ ارەكەتتەرىنەن كەيىن حاكەرمەن رۋمىن تىلىندە سويلەسىپ، ونىڭ ءتىلدى جاقسى بىلمەيدى دەگەن قورىتىندىعا كەلگەن.

Guccifer 2.0-مەن قازىن ايىندا سويلەسكەندە دە، ءقازىر دە رەسەيمەن قانداي دا ءبىر بايلانىسىن جوققا شىعارىپ وتىر. ول كلينتونعا قارسى باسقا دا قۇجاتتار بار ەكەنىن جانە ونى جاريالاۋىن سۇراعان.

«دەموكراتتار تۋرالى اقپارات بار. وكىنىشكە وراي، قۇجات تۇرىندە راستاي المايمىن. ءبىراق اقپاراتتى جۋرناليستىك زەرتتەۋ ءۇشىن پايدالانا الاسىز. قىزىقتىرا ما؟»

اقپاراتتى  قورعالعان ەلەكتروندى پوشتا ارقىلى جىبەرىپ وتىردى. الايدا ونىڭ بارلىعى عالامتوردا بار ەسكى مالىمەتتەر بولىپ شىقتى.

مەن حاكەردەن مۇنىڭ بارلىعىن نە ءۇشىن ىستەپ جاتقانىن سۇرادىم. ول سايلاۋ كەزىندە شىن مانىسىندە نە بولاتىنىن ادامدار ءبىلۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيتىنىن جەتكىزدى.

- سايلاۋ پروسەسى شىن مانىسىندە قالاي قۇرىلعانىن ادامدار بىلۋگە قۇقىلى دەپ ەسەپتەيمىن».

- ياعني، مۇنىڭ بارلىعى اتاق ءۇشىن ەمەس قوي؟ ەڭبەگىڭىزدىڭ ارقاسىندا WikiLeaks مارتەبەگە يە بولعانى ءسىزدى رەنجىتپەيدى مە؟

- مەن ريزامىن. اسسانجبەن بىرگە امەريكانىڭ بۇرىڭعى ۇلىلىعىن قايتارا الامىز!

- ءسىز ترامپتىڭ جاقتاسىسىز با؟ ساۋالنامادا ونى قولدامايتىنىڭىزدى جازعانسىز. اسسانجدا ترامپتىڭ جاقتاستارىنان ەمەس ەكەنىن ايتتى.

- مەن ترامپقا داۋىس بەرمەيمىن.

- ەگەر ءسىز ورىس (رۋمىن نەمەسە باسقا دا ەلدىڭ ازاماتى بولسا) بولساڭىز ءسىز داۋىس بەرە المايسىز عوي، دۇرىس پا؟

- مەن ەركىندىككە داۋىس بەرەمىن. ماعان جازىلساڭىز، جاقسى ماتەريالدارعا قول جەتكىزەسىز.

FireEye ءىرى كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرى لي فوستەر، جۋرناليستەر كەيىن اياۋشىلىق ءبىلدىرىپ ماقالا جازۋ ءۇشىن رەسەيلىك بارلاۋشىلار جۋرناليستەرمەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتۋعا تىرىسادى دەيدى. بۇل رەسەيلىك بارلاۋدىڭ ونلاين-وپەراسياسىنىڭ ادەتتەگى تاكتيكاسى دەيدى.  

ونىڭ سوزىنشە Guccifer 2.0-دىڭ ارتىندا رەسەيلىك بيلىك تۇر. ماسكەۋ بۇعان ەشقانداي قاتىسى جوق ەكەنىن ايتادى. WikiLeaks دجۋليان اسسانج دا رەسەيدەن ەشقانداي قۇجات الماعانىن العا تارتىپ وتىر.

مەن رەسەي تۋرالى حاكەردىڭ وزىنەن سۇرادىم.

- پۋتينگە دەگەن كوزقاراسىڭىز قانداي؟

- مەن رەسەيدە تۇرمايمىن. مەنى رەسەي دە، ونىڭ بيلىگى دە مۇلدە قىزىقتىرمايدى.

وسىدان كەيىن مەنىڭ حابارلامالارىما جاۋاپ بەرمەي قويدى.

امەريكاندىق بارلاۋ توبى حاكەرلىك شابۋىل تۋرالى قۇپيا باياندامانىڭ ءبىر بولىگىن جاريالادى. ماڭىزدى قورىتىندىلاردىڭ ىشىندە مىناداي اقپارات بەرىلدى: «ءبىز نىق سەنىممەن رەسەيلىك اسكەري بارلاۋ Guccifer 2.0 حاكەرىن پايدالانعانىن ايتا الامىز» دەلىنگەن.

"Guccifer 2.0 ءوزىن تاۋەلسىز رۋمىندىق حاكەر دەپ اتادى. الايدا كەيدە بىر-بىرىنە قايشى كەلەتىن ارەكەتتەر جاسادى. كەيدە وزىنە قاتىستى جالعان اقپارات بەردى. بالكىم ول رەسەيلىك شىعار. ال جۋرناليستەر Guccifer 2.0 پسيەۆدونيمىمەن بىرنەشە ادام جۋرناليستەرمەن بايلانىسقان بولۋى مۇمكىن دەلىنەدى باياندامادى.

«ناقتى «تۆيتتەردى» ءبىر ادام نەمەسە بۇكىل ءبىر توپ قاراپ وتىرعان بولۋى مۇمكىن. سايلاۋداعى حاكەرلىك شابۋىلعا ءبىر عانا ادام قاتىسپاعان دەپ تولىق سەنىممەن ايتا الامىز. بۇل الدىن-الا جاقسىلاپ ويلاستىرىلعان، كۇردەلى وپەراسيا» دەيدى لي فوستەر.

ەكى اي ۇنسىزدىكتەن كەيىن حاكەر «دوستار، مەن قايتا ورالدىم» دەپ جازدى. «مەن ماسەلەنىڭ باسىن اشقىم كەلەدى. بۇل ايىپتاۋلار دالەلدەنبەگەن. مەنىڭ رەسەيلىك بيلىككە ەشقانداي قاتىسىم جوق. تاعى دا قايتالاپ ايتامىن ءوز ساياسي كوزقاراسىممەن جانە سەنىمدەرىممەن عانا ارەكە ەتىپ كەلەمىن» دەپ جازدى ءوز بلوگىندا.

كەيبىر ساراپشىلار حاكەردىڭ اعىلشىنشا بۇرىڭعىمەن سالىستىرعاندا جاقسى سويلەي باستاعانىن بايقاعان.

«ادامنىڭ جەكە باسىنا كوپ ءۇڭىلۋدىڭ قاجەت جوق. ماڭىزدىسى ونىڭ ارەكەتتەرى قانداي اۋقىمدا جالعاسادى جانە قانداي دەڭگەيگە دەيىن ءوسۋى مۇمكىن ەكەنى» دەيدى لي فوستەر.

بايانداما شىققاننان كەيىن ونىمەن تاعى ءبىر مارتە بايلانىسقا شىعۋعا تالپىندىم.

«وسى دەمالىستا ءسىز تۋرالى ماتەريال جاريالاماقشىمىز. ويىڭىزدى بىلدىرسەڭىز» دەپ جازدىم. ول جاۋاپ بەرمەدى. 

اۆتور: مارك ۋەندلينگ

دەرەككوز: bbc.com