سوڭعى ۋاقىتتا جەلىدە «قىتايلىق كۇيەۋ بالا» تاقىرىبى ءورشىپ تۇر، دەپ حابارلايدى nur.kz پورتالى.

قازاقستاندىق بويجەتكەندەردىڭ جۇڭگو ەر-ازاماتتارىمەن نەكەگە تۇرۋىنا قارسى بولعان ازاماتتار ءتىپتى استانادا كىشىگىرىم ميتينگ وتكىزگەن بولاتىن. نارازىلىق بىلدىرۋشىلەر قىتايلىق جىگىتكە تۇرمىسقا شىعۋعا باتىلى جەتكەن قازاق قىزدارىن ازاماتتىعىنان ايىرۋ كەرەكتىگىن ايتقان.

وسى داۋلى ماسەلەگە قاتىستى بەلگىلى قوعام بەلسەندىلەرى نە دەيدى؟

"قارىنداسىڭدى قاتىن قىلامىن" دەگەنى اۋىر ءتيىپ تۇر"

گەرويحان قىستاۋبايەۆ، جۋرناليست:

«جۇڭگو قيمىلدامايدى. ال قيمىلداسا جۇتادى! جۇتىپ تا كەلدى. جاقىنداعاننىڭ ءبارىن، ءتىپتى وزدەرىن جاۋلاپ العانداردىڭ ءوزىن جۇتىپ قويدى. ەندى ولار الەمدەگى ىڭعاي "بەرگەن" ەلدىڭ ءبارىن جۇتۋعا كوشتى. قىتايدىڭ "چاينا تاۋنى" الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە بار. بۇل نە؟ بۇل - قارسىلىقسىز جاۋلاۋ! سول سياقتى تاپ قازىرگى بىزگە قولدانىپ وتىرعان "جۇڭگو جوباسى"، ياعني "قىتايدىڭ اۋقاتتى ازاماتتارىنىڭ قازاق قىزدارىنان قالىڭدىق ىزدەۋى" دە، جۇتۋدىڭ ءبىر ءتۇرى» دەگەن جۋرناليست بۇل جايتقا ءوز باعاسىن بەردى.

قىتايلىقتاردىڭ قازاقتان جار تاڭداۋى قوعام بەلسەندىسىنىڭ پىكىرىنشە، ۇلتتىڭ جويىلۋىنا اكەپ سوقتىرادى.

"قارىنداسىڭدى قاتىن قىلامىن" دەگەنى اۋىر ءتيىپ تۇر ماعان. شىن مانىندە بۇل قىتايدىڭ قازاققا ءبىر تامىزۋى! قىزىڭا تامعان ءبىر تامشى - ۇلتىڭا شاشىراعان مىڭ تامشى! مەنىڭ نامىسىمدى كەلتىرىپ، ءولتىرىپ بارا جاتقان جەرى دە وسى!

قىتايلىقتاردىڭ قازاق قىزدارىنا، مەيلى ولار، كەيبىرەۋلەر ايتقانداي، جامان قىزدار بولسا دا، وسىلاي سالتاناتتى تۇردە كەلىپ، وزدەرىنە جار تاڭداي الۋى - ءتۇبى ۇلتتىڭ جۇتىلۋى، جويىلۋىنا سوقتىرادى! ءبىز بۇل جاعدايدا، ءوز ەركىمىزبەن قىتايلىقتارعا كۇيەۋگە ءتيىپ جاتقان، بەي-بەرەكەت قۇبىلىستى، ءوز قولىمىزبەن رەتكە كەلتىرىپ، داڭعىل جول سالىپ بەرگەن بولامىز. قاشاندا "كۇيەۋ" بالانىڭ وسىلاي "ەسىك اشىپ" كەلۋىن كۇتەتىن كۇيگە تۇسەمىز.

قىتايدا 40 ميلليون جالعىز باستى ەر ادام بار

«ولاردا 40 ملن ەركەك جالعىز باستى ەكەن. قايتەدى ەندى دەگەندەي، جۇرەكتەرى ەلجىرەپ تۇر. سوندا بۇلار، قىتايدىڭ دەگەنىنە كونسەڭ، سول 40 ملن ءسۇربويداق، بارى-جوعى 17 ملن قازاقتى، تالعاماي-اق، تۇگەلدەي دەرلىك وزدەرىنە "ادال جار" ەتىپ الا سالاتىنىنا ميلارى جەتپەيدى-اۋ دەيمىن! الدە ميلارى جەتسە دە، ولارعا سونداي جاعداي ۇناي ما؟ ۇناسا، ەلدى ۇمىتتەمەي، ءوز قىزدارىن بەرسىن. ءتىپتى، وزدەرى دە سول قىتايلارىنا ەركەك-ۇرعاشى بار، ۇرىم-بۇتاعىمەن قوسا "ءتيىپ" السىن»، - دەپ جازادى ءوزىنىڭ جەلىدەگى پاراقشاسىندا گەرويحان قىستاۋبايەۆ.

 مۇحتار شاحانوۆ، اقىن:

بەلگىلى اقىن مۇحتار شاحانوۆ قازاق قىزدارىنىڭ شەتەلدىكتەرگە تۇرمىسقا شىعۋىنا ۇزىلدى-كەسىلدى قارسى ەكەنىن ۇنەمى ايتادى. ول جەلىدەگى پاراقشاسىندا شەتەلدىككە تۇرمىسقا شىققان قازاق قىزدارىن ازاماتتىقتان ايىرۋ تۋرالى باستاما كوتەردى.

"شەتەلدىككە تۇرمىسقا شىققان قازاق قىزدارى ازاماتتىقتان شىعارىلسىن. ادامنىڭ قۇقىنان گورى بىزگە مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگى ماڭىزدى. قازاقستاننىڭ تۇتاستىعى، بۇتىندىگى، بولاشاعى ماڭىزدى. قولداۋلارىڭىزدى سۇرايمىن! ءار ادامدا ءارتۇرلى ويلار بولۋى زاڭدى. ءبىراق بۇل ماسەلەدە داۋلاسپاي، قىرىق پىشاق بولماي شەشەيىك. وسى كۇنگە دەيىن ءومىر ءسۇرىپ كەتكەن بابالارىمىزدىڭ رۋحى مەن بولاشاق ۇرپاعىمىزدىڭ الدىندا جاۋاپتى شەشۋشى تاريحي قادام. اتام قازاق "جيەن ەل بولماس" دەگەن ناقىل ءسوزىن جادىڭىزدان شىعارماڭىزدار» - دەپ جازدى اقىن ءوز پاراقشاسىندا.

ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى:

بەلگىلى ساياساتتانۋشى قازاق قىزدارىن ەشكىمگە بەرمەيمىز دەگەن ۇستانىمدى ارحايكالىق ساناعا تەڭەدى.

«جالپى قىزدارىمىزدى ەشكىمگە بەرمەيمىز، ويباي-ويباي دەگەنىمىزدىڭ ءوزى تازا اگرارلىق، ارحايكالىق سانا. ياعني قىزداردى جىلقىمەن، باسقا مالمەن تەڭ ساناۋ. اسىرەسە «تىركەۋ دەگەنىمىز - ستاليندىك تۇرمە» دەگەندەردىڭ وسى تۇرمەدەن قىزداردى شىعارمايمىز دەپ زارلاۋى كۇلكىلى»، - دەيدى ول.

ساياساتتانۋشى قازاق جىگىتتەرىن ەڭبەكقورلىققا، پاراساتتىلىققا، ىنجىق بولماۋعا شاقىردى.

«جىگىتتەر! مىقتى بولساق جۇمىس ىستەيىك، ىنجىق بولمايىق، يت بولمايىق، باسەكەگە قابىلەتتى، ءبىلىمدى، پاراساتتى، باي-باقۋاتتى بولايىق! ەشكىمگە ءتىل تيگىزدىرمەيىك، تۇمسىقتىعا شوقىتپايىق، باي مەن باستىققا قورلاتپايىق! سوندا قىزدارىمىز ەشقايدا قاشپايدى، تەڭىن ىشىنەن ىزدەيدى»، - دەگەن قورىتىندى جاسادى ايدوس سارىم.